Casus: Tandextractie na COVID-19-infectie leidt tot gezichtsverlies bij 69-jarige man

Casus: Tandextractie na COVID-19-infectie leidt tot gezichtsverlies bij 69-jarige man

Een recent casusrapport beschrijft een incident waarbij een diabetische, van COVID-19 herstelde patiënt het gezichtsvermogen aan één oog verloor nadat een tandextractie leidde tot de ontwikkeling van caverneuze sinustrombose. De auteurs pleiten daarom in het Journal of Oral and Maxillofacial Surgery voor het uitstellen van kleine tandheelkundige ingrepen vlak nadat een persoon hersteld is van COVID-19.

Ziekenhuisopname door COVID-19-infectie

De auteurs van de Beni-Suef University in Egypte beschrijven in het verslag het geval van een 69-jarige man met diabetes die in het ziekenhuis werd opgenomen met corona. Na een behandeling van zeven dagen met steroïden, intraveneuze antibiotica en vloeistoffen, antivirale middelen en anticoagulentia verbeterde de gezondheid van de patiënt aanzienlijk. Vijf dagen later testte hij negatief op SARS-CoV-2 en werd hij ontslagen uit het ziekenhuis. Op dat moment kreeg hij te horen dat hij dagelijks een antistollingsmiddel moest blijven gebruiken.

Pijn in gebroken tweede molaar

Twaalf dagen na ontslag kreeg de man pijn in een gebroken rechter maxillaire tweede molaar. Een algemene tandarts beoordeelde zijn medische geschiedenis en diagnosticeerde een achtergebleven wortel in de rechter bovenkaak. De tandarts besloot dat het alleen een routinematige extractie vereiste, zonder profylactische antibiotica voor te schrijven of het D-dimeerniveau van de man te controleren, een aanduiding voor mogelijk diepe veneuze trombose.

Trombose na extractie

Na de extractie kreeg de patiënt hevige hoofdpijn en verstoorde bewustzijnsniveaus. Terug in het ziekenhuis werd hij opgenomen op de intensive care. Een magnetic resonance venogram (MRV) van de hersenen onthulde caverneuze sinustrombose en sinusitis in de rechter maxillaire en wigvormige sinussen, schreven de auteurs.

Moeite om oog te bewegen

De patiënt werd negen dagen behandeld en een vervolgonderzoek van de MRV van de hersenen toonde aan dat zijn transversale en sigmoïde veneuze trombose was verbeterd. Toen de man zou worden ontslagen meldde hij echter dat hij een grote, stevige zwelling in zijn rechterwang had en moeite had om zijn rechteroog in alle richtingen te bewegen.

Zicht in rechteroog niet hersteld

Een klinisch onderzoek wees uit dat de man een intra-orale infectie van de infraorbitale ruimte had met extraorale zwelling van de buccale ruimte aan de rechterkant. Door een oogarts werd de diagnose van caverneuze sinustrombose bevestigd. De man onderging een functionele endoscopische sinusoperatie en zijn hoektandruimte werd leeggemaakt. Hoewel hij herstelde van de caverneuze sinustrombose en zijn oog- en ooglidbewegingen verbeterden, verloor hij het zicht in zijn rechteroog.

Meer dan griepachtige symptomen

Naast het veroorzaken van griepachtige symptomen, ademnood en meer, kan COVID-19 volgens de auteurs endotheliale ontsteking en hypercoagulabiliteit veroorzaken. Dit verergert de bestaande endotheeldisfunctie bij patiënten met diabetes en zorgt voor een hoger risico op agressieve trombose, voegde ze eraan toe.

Overweeg om kleine operaties uit te stellen

Clinici moeten daarom overwegen om kleine kaakoperaties bij diabetespatiënten met een SARS-CoV-2-infectie tot acht tot twaalf weken na herstel uit te stellen. Gedurende drie maanden na herstel van COVID-19 moeten patiënten vóór een chirurgische ingreep worden getest op indicatoren van bloedstolsels. Ondertussen moet elke verandering in het antistollingsregime van de patiënt worden aangepakt door de behandelend arts. Ook zou een profylactisch antibioticum moeten worden overwogen voorafgaand aan het trekken van tanden om agressieve infecties te voorkomen.

Klinisch onderzoek loopt

Hoewel de auteurs schrijven dat de aanbevelingen slechts hun mening zijn wachten ze op de resultaten van klinische proeven om op bewijs gebaseerde regelgeving te bieden. “Concluderend, de COVID-19-infectie en DM [diabetes mellitus] vertegenwoordigen twee wereldwijde pandemieën, waarbij, wanneer gecombineerd, de patiënten vatbaar zijn voor agressieve ontstekingsreacties en morbide trombose”, schreven ze.

Bron:
Journal of Oral and Maxillofacial Surgery

 

 

/door Lees meer over: Casus, Corona, Kennis, Thema A-Z
CURSUS_400x230_simplifiedrestorations GC

Cursus Simplified posteriors in challenging cases met Dr. Ieva Jelisejeva, 3 & 4 maart, Leuven

GC geeft op haar moderne campus te Leuven in België een tweedaagse cursus op 3& 4 maart over Simplified posteriors in challenging cases en zal er  Deep Margin Elevation, adhesion, IDS, contact points en occlusion aan pakken.

Dr. Ieva Jelisejeva has a full time dental practice in Riga, Latvia where she uses the techniques that are taught in her continues education seminars on a daily basis to treat her patients. Her private practice focused on quality modern comprehensive care and is specialized in aesthetic adhesive restorative dentistry and fixed prosthodontics.

Majority of what we do in dentistry are direct posterior restorations. Average longetivity of resin bonded posterior restorations is 6 years. Their mechanism of failure is known: microleackage, moisture control, polimerisation shrinkage, bonding techniques, voids and bubles and postoperative sensitivity. How can we create solid foundation which lasts?  Science and clinical knowleadge leads to better understanding of adhesive protocols and materials we use in everyday dentistry.  Structurally and aestheticaly restored tooth is void free, has no postoperative sensitivity and is protected at its best. This course in details will give a practical tips for all aspects of direct composite resin restorations, inlcuding: how to achieve maximum bond strenght, how to obtain tight marginal seal, how to maintain pulp vitality and how to reduce and manage polimerisation stress.

Posterior composite restorations are dependant not only on adhesives, composites and restorative techniques. Ideal form, marginal adaptation, and proximal contact and contour are all achievable goals if proper accesories are selected.

Learning objectives:

  • Newer composite technologies, their advantages and mechanical properties
  • Adhesives-history and where we are now. Overview of adhesives. Bond strenght and how the polymerisation stress impacts hybrid layer. How to manage polymerisation stress and increase bond strenght.
  • Immediate dentin sealing
  • Deep margin elevation with composite
  • How to achieve optimal separation, tight proximal contacts, perfect contour – overview, and tips and tricks of different accesories for various clinical situations
  • How to obtain ideal occlusal form- pizza restorative technique, which helps to generate precise and correct occlusal anatomy.

 

 

/door Lees meer over: Kennis, Partnernieuws, Partnernieuws, Scholing
kimo logo

KNMT en FTWV zetten door met Stichting KIMO

Het bestuur van het KIMO is verheugd dat de ALV van Vereniging Kennisinstituut Mondzorg heeft ingestemd met de omzetting van de rechtsvorm naar Stichting Kennisinstituut Mondzorg per 1 februari 2022.

Met dit besluit geven de KNMT en de FTWV een duidelijk signaal af verder te willen met het evidence-based ontwikkelen van hoogwaardige klinische praktijkrichtlijnen en verwante richtlijnproducten ten behoeve van de mondzorg. Met de oprichting van Stichting Kennisinstituut Mondzorg wordt deze ambitie voor de komende jaren veiliggesteld. Ook zullen eerder ontwikkelde KIMO-richtlijnen worden herzien. In samenspraak met het veld zal een nieuw meerjarenprogramma worden opgesteld en uitgevoerd. De belangrijkste wijziging is misschien wel dat de KNMT de komende jaren zorgdraagt voor financiering zodat het KIMO haar doelen kan verwezenlijken. Er wordt geen gebruik meer gemaakt van financiering door het ministerie van VWS of andere partijen.

De nieuwe Raad van Toezicht bestaat uit de volgende leden:
• Eric Alkemade (KNMT)
• Rob Barnasconi (FTWV)
• Ellen van der Linden (KNMT)
• Nico Creugers (FTWV)
• Martin Heij (KNMT)
• Anke Kortier (FTWV)
• Reinout Reijnen (KNMT)

Het KIMO-bestuur blijft met Danielle Boonzaaijer en James Huddleston Slater vooralsnog ongewijzigd. Wel is er een positie vacant voor een derde bestuurslid. Maarten Jansen blijft als directeur verantwoordelijk voor het bureau. Met de start van Stichting KIMO wordt vrijwel gelijktijdig het eerste meerjarenprogramma 2017-2021 afgerond. De richtlijnen uit dat programma zijn opgeleverd, waarbij de laatste oplevering – van de richtlijn Antibioticumgebruik in de mondzorgpraktijk – naar verwachting in het voorjaar van 2022 zal plaatsvinden. Voor meer informatie neemt u contact op met Maarten Jansen, directeur KIMO: maarten.jansen@hetkimo.nl – 06 51314235.

 

 

/door Lees meer over: Kennis, Richtlijnen
tand trekken - verstandskies

Vroege interventie redt leven van 18-jarige met syndroom van Lemierre na extractie verstandskiezen

Beeldvorming en vroege antibiotische interventie hebben het leven gered van een 18-jarige man in Kansas. Na extractie van verstandskiezen werd de ‘vergeten ziekte’ het Lemierre-syndroom gediagnosticeerd – een mogelijk levensgevaarlijke trombose van de halsader.

Vroege interventie redt leven van 18-jarige met syndroom van Lemierre na extractie verstandskiezen

Bloedvergiftiging met sterftecijfer van 18%

Het syndroom van Lemierre is een vorm van bloedvergiftiging die gewoonlijk wordt veroorzaakt door Fusobacterium necrophorum, wat leidt tot een uitgezaaide infectie met een sterftecijfer van 18%. Het werd eerst beschreven in 1935 maar komt na het ontdekken van de meeste antibioticaklassen tegenwoordig zelden meer voor. Meestal wordt het syndroom veroorzaakt door orofaryngale infecties als tonsillitis en mastoïditis, maar soms ook uit een tandheelkundige infectie na het trekken van tanden zoals in dit geval.

18-jarige met misselijkheid en kaakklachten

Een groep onder leiding van Dr. Aarati Keshary van de University of Kansas School of Medicine beschrijft in Cureus Journal of Medical Science de casus van een 18-jarige man. Na een driedaagse geschiedenis van misselijkheid en braken die begon met pijn en zwelling in zijn linker kaak meldde hij zich bij de artsen. Zijn medische geschiedenis was onopvallend maar zijn verstandskiezen waren 20 dagen eerder verwijderd.

Bloedonderzoek

Naast een rode en gezwollen kaak had de man een snelle hartslag en een lage bloeddruk maar geen koorts. Uit onderzoek bleek dat hij last had van diffuse pijn in de onderbuik en in het linker kwadrant. Bloedtesten wezen uit dat de patiënt leukocytose had van 30,0×103 mg/µl met 35% banden, verhoogd creatinine van 2,64 mg/dl en melkzuurconcentratie van 2,3mEq/l. Het stollingsprofiel vertoonde een international normalised ratio (INR) van 1,5 en een partiële tromboplastinetijd van 39,5 seconden. De rest van het bloedonderzoek was onopvallend.

Opname in het ziekenhuis

Verschillende CT-scans lieten een bilaterale extractie van maxillaire en mandibulaire kiezen, bilaterale cervicale lymfadenopathie, een vergrote milt en een paar kleine knobbels in zijn mesenterium zien. Na het toedienen van intraveneuze antibiotica werd de man opgenomen voor verdere evaluatie.

Situatie verslechtert maar patiënt overleeft

Op de derde dag in het ziekenhuis werd ernstig acuut hypoxisch ademhalingsfalen vastgesteld en werd hij geïntubeerd. De toestand van de patiënt verslechterde snel en hij ontwikkelde een septische shock en falen van meerdere organen. Zijn bloed testte positief voor F. necrophorum en resultaten uit verdere CT(A)-scans, echo en röntgenfoto’s duidden op septische longembolieën. Een vaatchirurg adviseerde om de toestand te behandelen zonder operatie.

Uiteindelijk verbeterde de situatie van de tiener en na twaalf dagen in het ziekenhuis werd hij ontslagen. Tijdens een follow-up bleek uit een CT-scan dat de kaak een periostale reactie had die moest worden behandeld met een antibioticum. Een maand na ontslag waren de pulmonale infiltratie en oppervlakkige interne trombose van de halsader verdwenen en was de osteomyelitis van de linker onderkaak verbeterd.

Vroegtijdige interventie essentieel

Volgens de auteurs is vroegtijdige diagnose en interventie de sleutel tot behandeling van het syndroom van Lemierre. “De aanwezigheid van een odontogene infectie met verergering van pijn en zwelling van de nek zou hoge argwaan moeten wekken om de nodige bloedkweken en beeldvorming te verkrijgen voor een vroege diagnose. […] Gezien het hoge sterftecijfer is snelle beeldvorming cruciaal, en er mag geen vertraging zijn bij de start van de antibioticabehandeling”, schreven ze.

Bron:
Cureus Journal of Medical Science

/door Lees meer over: Casus, Kennis
LEAN-managementmethode in de tandartspraktijk

LEAN-managementmethode in de tandartspraktijk

Als je een klein stapje in de richting doet van een verandering dan kan je altijd nog terug. Een fout maken is dus niet erg. Het is zijn namelijk vaak geen levenslange in beton gegoten beslissingen.

Het begint bij dat eerste stapje en als je die eenmaal gezet hebt, wordt vaak pas duidelijk wat de weg naar je eindpunt ongeveer zal zijn. Het is dus belangrijk dat je vooral dat eerste stapje zet en gewoon gaat beginnen. Als je elk jaar een klein stapje in de richting zet, bijvoorbeeld elk jaar 2 tot 3% minder vullingen leggen, dan lijkt dat misschien bijna niks, maar als je dat jaar op jaar zo doet dan heb je uiteindelijk heel veel gewonnen. Dat noem je ‘compound interest’. Je merkt dat dit steeds sneller beter zal gaan.

Bedrijfscultuur

Het grote voordeel van LEAN is dat het in de bedrijfscultuur gaat zitten zodat mensen zelf met ideeën komen. Dat is een stuk beter dan wanneer iedereen een afwachtende houding aanneemt en alles van de praktijkbeheerder af zal hangen. Het moet dus echt in het DNA van de medewerkers gaan zitten. De assistenten kunnen bijvoorbeeld hierbij de borging zijn. Dat betekent dat ze je corrigeren als tandarts als je dreigt af te drijven van deze cultuur.

Verbeter het proces

Bij de bandenwissel van Max Verstappen wordt er met een geolied team in luttele seconden succes behaald. Hier kunnen we organisatorisch wat van leren. De hele choreografie is compleet uitgedacht. Zo is er iemand die met een krik klaar staat en daarachter staat een back-up mannetje voor als het misgaat. Ongelofelijk verfijnd en doordacht dus. Tandartsen zijn ook van de details maar het proces kan vaak nog verbeterd worden. Als er meer tijd voor een behandeling wordt gevraagd dan zou je eigenlijk eerst moeten bestuderen hoe het proces precies verloopt. Bijvoorbeeld: Hoe dek je op en hoe dek je af? Kan het efficiënter? Werk toe naar een flow waarbij het vanzelf gaat.
Zoals bij roeien; als je met z’n allen precies op dezelfde manier en op dezelfde tijd een slag maakt, dan creëer je echt flow en snelheid. Dat geeft energie. Zo heeft een chirurgenteam ook flow. Niemand die even wegloopt om een bepaald instrument uit een andere kamer te grissen. Het is gewoon goed geregeld.

Eenheid

Iedereen moet weten welke stap hij op welk moment moet maken. Op het moment dat de praktijk meerdere tandartsen kent, is het nodig dat ze met elkaar afspreken hoe ze het willen hebben. Hoe ziet het proces eruit en welk materiaal is er nodig? Je kunt je voorstellen dat als je team zeven tandartsen kent die allemaal verschillend werken en ook nog eens met verschillend materiaal dat het voor de assistent geen doen is. Die moet zich continu aanpassen aan de tandarts waarmee ze op dat moment werkt. Hierdoor sluipen er al snel procesfouten in tijdens een behandeling en/of zijn de trays verkeerd opgedekt. Dit haalt je uit de flow. Het is helemaal vervelend als de assistent dan ook nog eens op zijn donder krijgt of er een heel controlesysteem bedacht moet worden zodat de assistent zich niet vergist. Je snapt al welke druk dit geeft op het assistententeam. Er moet dan echt eenheid komen in de manier van werken.

Runners, repeaters en strangers

Binnen het LEAN denken wordt er onderscheid gemaakt tussen dingen die je heel vaak doet en dingen die je minder vaak doet. Wat je heel vaak doet, doe je vaak behoorlijk snel en dit noem je de runners. Repeaters doe je een paar keer in de week in tegenstelling tot de strangers. In het kader van het leren kun je strangers je eigen maken tot repeaters. Strangers doe je maar een of twee keer per jaar. Doe je de runners op z’n slimst? Kan het nog sneller en geweldiger? Het is nuttig om die goed onder de loep te nemen. De repeaters, zoals de wortelkanaalbehandelingen, ben je daar wel geschikt voor? Kan je dat niet beter laten doen door iemand die dit als runner heeft? Of ga je het zelf vaker uitvoeren? De stranger…daar heeft vaak niemand zin in. Vaak is er maar een iemand in de praktijk die weet hoe het werkt. Maar als diegene even uitvalt dan weet niemand het. Dat zou een probleem zijn en hiervoor is dus ook een protocol nodig zodat het opgezocht kan worden.

Voor alles geldt: bekijk hoe je het doet en of het beter kan.

Declareren is een instinker

Zo heeft het ook nut om naar het declaratiegedrag te kijken. Je zou zeggen dat preventieassistenten die in dezelfde praktijk werken en dezelfde cursus hebben gehad, hetzelfde doen en hetzelfde zouden declareren. Helaas werkt dat niet zo. Zo declareert de ene assistent wel de M01-code (dat Tolmeijer ‘gratis-gezeur-code’ noemt) en de ander niet. Zo zijn er mondhygiënisten die altijd M-codes declareren en nooit T-codes. Het is interessant om de reden hiervan te bekijken. Vaak komt het erop neer dat juist gebruik van de codes (volgens het UPT-boekje) kan leiden tot ‘zeurende’ patiënten en dan doe je het niet meer. Maar ja, daar moet je dan maar doorheen. In de praktijk blijkt het uiteindelijk vaak mee te vallen. Dan belt er bijvoorbeeld maar 1% en is de overige 99% tevreden. Waarom zouden we ons dan aanpassen aan slechts die 1%?

Maak geen beleid op mensen die een uitzondering willen. Je moet ook durven over de schutting heen te kijken.

Iemand anders kan veel last ervaren van jouw gedrag. Dus je moet met elkaar gaan praten zodat je elkaar kunt helpen. En dat moet door de hele praktijk heen, anders verlies je aan effect.

Trek processen uit elkaar

Het is essentieel om de processen helemaal uit elkaar trekken. Bijvoorbeeld bij een nieuwe patiënt. Welke fases kent dit? Hoe kun je dit structureren? Zo kun je ervoor gaan zorgen om vooraf voldoende informatie te verstrekken, bijvoorbeeld over wie zijn/haar tandarts precies is. Zo kan je steeds meer naar detail gaan. Bekijk eens hoe de patiënt bij de praktijk is gekomen? Wel of niet via de socials? Hetzelfde geldt voor een controle doen in de kamer van de preventieassistent of mondhygiënist. Je bent dan met z’n tweeën aan het werk. Hoe ga je dat doen? Hoe beter je dit uitspreekt, hoe vloeiender je binnen kunt komen en weer weg kunt gaan. Sneltekst is bijvoorbeeld een goede tip. Dan hoef je geen lappen tekst meer in je dossiers te schrijven maar staat het er met een druk op de knop erin. Maar daar kom je pas op als je weet dat dit een probleem is. Neem flink de tijd om goed op te schrijven wat je met elkaar gaat doen. Super handig voor mensen die nieuw zijn of mensen die het niet snappen en vragen waarom we dat eigenlijk zo doen. Eigenlijk is dit een prima vraag en ga je er nog beter over nadenken. Ook als je geen tijd hebt, ga je bij elkaar zitten. Je hoeft er ook niet altijd zelf bij te zijn als manager of praktijkeigenaar. Een team kan prima zelfsturend zijn.

Skill-matrix

Een van de grootste verspillingen die we kennen is talent. We vergissen ons vaak in het talent van mensen die we om ons heen hebben. Als je een dolfijn beoordeelt op een boom beklimmen is het een dom beest. Dus bekijk eens of je iemand wel echt in zijn kracht zet. Bekijk wat iemand energie geeft en wat hij goed kan en zet hem daar in. Je kunt een skill-matrix maken die je mensen laat invullen. Zo heb je snel een overzicht en bovendien kunnen collega’s zich uitgedaagd voelen als ze zien dat een andere collega iets wel kan of doet wat hij nog niet kan of doet.

Zoveel mogelijk niks doen

Op de werkvloer aanwezig zijn en rondkijken, lijkt op niks doen. Maar een goede manager loopt rond. Hij geeft verantwoordelijkheden aan anderen. Je loopt wel risico dat het dan niet gaat zoals je wil. Het alternatief is dat je alles zelf doet en dat moet je niet willen. Blijf dus altijd positief, ook als het even anders gaat dan dat jij in je hoofd had. Blijf ook niet continu vragen beantwoorden maar help mensen het antwoord zelf te vinden. Als tandarts ben je gewend om snel met een oplossing te komen. Dat is binnen de behandelkamer prima. Maar zodra je weer de pet op hebt van leider, dan hou je op met vragen snel beantwoorden en stel je vragen terug.


Volgende editie van Dental Practice Excellence – met topspreker Ben Tiggelaar
Vrijdag 30 september & zaterdag 1 oktober 2022 (live & coronaproof). Thema: Jouw praktijk naar de top. Met keynote speaker Ben Tiggelaar. Lees meer over DPE2022.


Verslag door Lieneke Steverink-Jorna, mondhygiënist, voor dental INFO van de presentatie van Alexander Tolmeijer tijdens DPE2021. Alexander Tolmeijer is tandarts en jurist.

/door Lees meer over: Congresverslagen, Kennis, Management, Ondernemen

Voorbeeldbrief patiënt over kosten parodontale behandeling bij mondhygiënist in 2022

Veel paropatiënten hebben vragen over de kosten van hun parodontale behandeling. Hoe geef je goede uitleg aan je patiënt? Mondhygiënist Lieneke Steverink-Jorna maakte een voorbeeldbrief waarin de nieuwe paro-richtlijn – geïntroduceerd in maart 2020 – en de mondzorgtarieven voor 2022 zijn verwerkt.

De voorbeeldbrief kun je downloaden via de Patiëntcommunicatie Toolkit

Lees meer over de Patiëntcommunicatie Toolkit

 

/door Lees meer over: Communicatie patiënt, Kennis, Parodontologie, Tarieven, Thema A-Z
diploma

VGT breidt dienstverlening uit met online nascholingsaanbod

Sinds 1 januari is er een uitbreiding op het abonnement VGT Portal Stralingsbescherming beschikbaar waarmee praktijken toegang krijgen tot online nascholing. Door samenwerking met AVS-Radiant Stralingsonderwijs kunnen alle medewerkers die röntgenopnames maken of daartoe opdracht geven, op een uiterst flexibele wijze voldoen aan de eisen die in de wetgeving en beroepsrichtlijn worden gesteld.

Met het aanvullende abonnement VGT Portal Stralingsbescherming krijgt de praktijk toegang tot de modules stralingsbescherming in de online omgeving van AVS-Radiant. Op eigen tempo en gelegenheid volgt men periodieke nascholing en wordt voldaan aan de nascholingsverplichting uit de wetgeving (Bbs). Doordat de nascholing volledig online is kan deze overal en altijd gevolgd worden, dus ook vanaf huis en buiten praktijktijden. De nascholingen zijn opgebouwd uit een gedegen leerpad met afwisselend gebruik van media en daardoor interessant om te volgen.

Uniek aan dit concept is dat de nascholing beschikbaar is voor alle teamleden van de praktijk. Men betaalt een vast bedrag (inclusief het abonnement VGT Portal Stralingsbescherming) en heeft hiermee naast het KEW-dossier tevens de nascholingsverplichting voor de medewerkers georganiseerd.

AVS-Radiant helpt medische professionals veilig te kunnen (blijven) werken met straling. De geregistreerd stralingsdeskundigen Linda Krikke en Anja Brouwer-Breukelman ontwikkelden gedegen en geaccrediteerde online periodieke nascholing stralingsbescherming. De online nascholing is door de KRT geaccrediteerd met 4 punten.

Lees meer over het VGT-online nascholingsaanbod

 

/door Lees meer over: Kennis, Scholing
voortand

Restaureren van voortanden met indirecte restauraties na endodontische behandeling

Sterkte en esthetiek bij restaureren van voortanden met indirecte restauraties na een endodontische behandeling. Is het nodig is om een volledige kroon te vervaardigen na een endodontische behandeling? Moeten we een wortelstift plaatsen als we veel weefselverlies hebben? Verslag van de lezing van Marco Gresnigt.

Sterkste frontrestauratie bij endodontisch behandeld element: facings

Wat is de sterkste restauratie in het front bij een endodontisch behandeld element? Is dit een volledige kroon gecementeerd op dentine of is dat een facing gehecht aan glazuur?

Het enige juiste antwoord is de facing. Een bijkomend voordeel van zo’n partiële preparatie is dat het  ongeveer drie keer minder weefselschade oplevert dan een volledige preparatie en dit zorgt dan weer voor een kleine risico op endodontische complicaties.

Uit onderzoeken blijkt zelfs dat qua fractuurweerstand een facing tot in het glazuur nagenoeg even sterk is als een intact element. Dit betekent dat de patiënt gewoon harde dingen kan eten of appels af kan bijten. Tegen knarsen kunnen helaas zowel tanden als facings niet.

We kunnen het meest voorspelbaar hechten aan glazuur en dat is dan ook het uitgangspunt. Waarbij we zo min mogelijk invasief willen behandelen.

Er zijn inmiddels ook lange termijn studies naar facings en hieruit blijkt dat ze een hele goede overleving hebben. Helaas hebben alle restauraties complicaties, maar het falen willen we tot een minimum beperken.

Bij facings is de meest voorkomende complicatie debonding. Dit komt ongeveer in 2% van de gevallen voor en het komt vaker voor als er meer dentine betrokken is in de preparatie.

Maar wat is nou de belangrijkste factor voor succes? Dat ben je zelf!

Zorg dat je cursussen doet en voldoende ervaring hebt in de behandelingen die je uitvoert. Dan wordt het succespercentage alleen maar beter. Daarnaast is teamwork ook heel belangrijk. Mocht iets toch een keer falen, probeer daar lering uit te trekken. Daar kun je beter van worden en volgende failures voorkomen.

Progressive treatment concept

Wanneer Marco een behandelplan opstelt, dat doet hij dit via het progressive treatment concept.

Hierbij beoordeelt hij eerst de endodontische behandeling. Er wordt daarnaast beoordeeld of het element nog restaureerbaar is. De prognose van het element wordt op deze manier bepaald.

De volgende stap is beoordelen of een chemische behandeling nodig is en of deze ook uitvoerbaar is. Hierbij moet meestal gedacht worden aan intern bleken.

Als laatste moet er een keuze gemaakt worden voor het soort materiaal.

Pre-prosthetisch wordt het element opnieuw beoordeeld. Waarbij we de endodontische sealer het liefst 1-2 mm onder glazuurcementgrens willen hebben voor het intern bleken. Voor het bleken moet een afsluiting gemaakt worden op de guttapercha met een 2- of 3-staps adhesief en flow. Deze afsluiting zorgt ervoor dat er in de toekomst niet opnieuw verkleuringen kunnen ontstaan. Bij het aanbrengen van deze laag is het heel belangrijk dat de bonding of composiet niet op het buccale dentine komt. Dit zorgt er namelijk voor dat het bleekmiddel hier niet kan inwerken. Het natriumperboraat wordt ingesloten en het element wordt tijdelijk afgesloten. Dit stapje kan herhaald worden, totdat de juiste kleur bereikt is. Na het bleken is het belangrijk om te wachten met de definitieve restauratie. De oxides van het bleken verminderen namelijk de hechtsterkte. Maak daarom eerst een tijdelijke restauratie met teflon en glasionomeer. Voor het maken van de definitieve restauratie is het aan te raden om een opaak composiet te gebruiken.

Hechtsterkte restauratie

Er zijn nu ook aanwijzingen dat NaOCl ook een effect heeft op de hechtsterkte van de restauratie. Het zou kunnen interfereren met de polymeren in het composiet. Daarom zijn ze nu bezig met een onderzoek naar Immediate Endodontic Sealing. Waarbij er, voordat er gespoeld wordt met NaOcl alvast een laagje bonding aangebracht wordt op de pulpakamer om zo een hogere hechting te krijgen. Hiernaar lopen de onderzoeken nog.

Minimaal prepareren

Bij het prepareren van de elementen is het belangrijk om mee te nemen dat de dikte van het glazuur minimaal is en dat het belangrijk is om zo minimaal mogelijk te prepareren. Maak eerst een mock-up en bepaal aan de hand hiervan hoeveel er afgenomen moet worden.

Indien het grootste deel van de preparatie zich in dentine bevindt, kies dat altijd voor IDS. Dit zorgt naast een vergrote hechtsterkte (tot 400% meer) ook voor minder contaminatie van het dentine en minder postoperatieve gevoeligheid.

TIP: dentine of glazuur?

Een tip om duidelijk te krijgen wat dentine of glazuur is, is om twee tot drie seconden fosforzuur op het element aan te brengen: dan zie je duidelijk verschil. Na het toepassen van IDS is het erg belangrijk om met glycerine na te harden om te voorkomen dat de tijdelijke restauratie vast komt te zitten.

Een donkere stomp: hoe kun je dit maskeren?

Heel belangrijk bij elementen met een verkleuring is om de kleur van de ondergrond aan de technieker door te geven.

Er worden ook steeds meer systemen ontwikkeld om kleur mee te bepalen. Hierbij wordt een foto gemaakt van de stomp met een grijskaart en aan de hand van die foto wordt de juiste combinatie gevonden om mee op te bakken door de tandtechnieker.

Fatigue test

Wanneer we kijken naar de overleving van restauraties wordt vaak gebruik gemaakt van een fatigue test. Hierbij worden de restauraties eerst onder lage krachten belast, vervolgens wordt de kracht opgebouwd totdat de restauraties falen. Hierbij wordt gekeken naar de initiële crack.

Wanneer we dit doen bij elementen met ferule, dan is er geen verschil te vinden in breuksterkte tussen het wel en niet plaatsen van een stift. Wat we wel zien is dat tanden met een stift ongunstiger breken en dat het niet meer te restaureren is, terwijl dit zonder stift nog wel kan.

Wanneer een element geen ferrule heeft, is de breuksterkte het hoogste bij de endokroon, daarna een element zonder stift en als laatste een element met een stift.

Daarom wordt er steeds vaker gekozen om geen stiften te plaatsen, maar kiest men vaker voor een endokroon of een composiet opbouw.

Marco Gresnigt studeerde in 2005 cum laude af aan de Rijksuniversiteit Groningen. In januari 2012 promoveerde hij op de adhesieve bevestiging van facings. Aan de universiteit van Groningen is hij hoofd restauratieve tandheelkunde en biomaterialen, verricht hij onderzoek naar restauratieve/adhesieve tandheelkunde en doceert hij esthetische en reconstructieve tandheelkunde. Hij begeleidt promovendi en publiceert in internationale tijdschriften. Daarnaast werkt hij in het centrum voor bijzondere tandheelkunde in het Martini Ziekenhuis Groningen, waar hij restauratieve en esthetische behandelingen uitvoert met behulp van een operatiemicroscoop. Hij geeft in binnen- en buitenland lezingen en cursussen over esthetische en adhesieve tandheelkunde. Marco is voormalig voorzitter van de internationale Bio-Emulation groep en ambassadeur van SlowDentistry.

Verslag voor dental INFO, door tandarts Paulien Buijs, van de lezing van Marco Gresnigt, tijdens het NVvE-congres De endo finish.

 

 

/door Lees meer over: Congresverslagen, Endodontie, Kennis, Thema A-Z
Taalbarriere-kan-van-invloed-zijn-op-behandeling-in-mondzorg

Taalbarrière kan van invloed zijn op behandeling in mondzorg

Voor patiënten van wie Nederlands niet de eerste taal is, kan het lastig zijn om de impact van een behandeling te begrijpen of om instructies op te volgen. dental INFO sprak hierover met Youssra el Jallouli, vierdejaars studente Mondzorgkunde, die zich verdiepte in dit onderwerp.

Wat zijn jouw ervaringen met een taalbarrière?

“Mijn ouders zijn geboren in Marokko en op latere leeftijd naar Nederland gekomen. Als ik niet mee ga met mijn ouders om te tolken bij de huis- of tandarts, merk ik dat ze vaak nog vragen hebben of dat ze de uitleg niet helemaal hebben begrepen. Dit merk ik ook bij patiënten die een andere taal spreken, die ik zelf behandel. Als ik dan bijvoorbeeld een instructie of advies heb gegeven, zie ik aan hun non-verbale communicatie dat ze toch niet alles hebben begrepen. Patiënten doen vaak hun uiterste best om alles goed te begrijpen, maar komen er soms gewoon niet uit.”

Hoe kunnen problemen worden voorkomen of opgelost?

“Het begint allemaal bij bewustwording, denk ik zelf. En daarnaast is het ook echt niet erg om het bespreekbaar te maken. Zo weet je als behandelaar waar je aan toe bent en kan je jouw behandeling dusdanig aanpassen dat jouw patiënt alles (of in ieder geval een groot gedeelte) begrijpt. Verder kan het ook geen kwaad om te vragen of de patiënt kan lezen in zijn/haar eigen taal. Dan kun je er voor kiezen om een brochure mee te geven in de eigen taal naast de voorlichting of instructie die je geeft.
Soms zijn er ook patiënten die extreem weinig meekrijgen van de behandeling. Bij deze groep patiënten kan je vragen of ze de volgende keer iemand kunnen meenemen om te tolken. Of je kan ervoor kiezen om even na te bellen met bijvoorbeeld een familielid of vriend(in). Let er dan wel goed op dat jouw patiënt hiervoor toestemming geeft!”

Welke hulpmiddelen zijn er beschikbaar?

“Je kan eventueel gebruikmaken van een telefonische tolk, maar de kosten hiervan zijn hoog en worden vaak niet vergoed door de werkgever. Verder kan Google Translate ook weleens uitkomst bieden, maar bij een parodontitis-voorlichting wordt dat al wat lastiger.”

Heb je verder nog tips voor mondzorgverleners?

“Het is belangrijk dat wij als mondzorgverleners beseffen dat taal en überhaupt communicatie een grote rol spelen in onze behandelingen. Als je een patiënt met parodontitis behandelt, valt of staat jouw behandeling met de instructies en voorlichting die je meegeeft. Denk ook aan patiënten die een andere taal spreken en een AB-profylaxe moeten starten vóór een behandeling, maar dat niet hebben begrepen. Of bijvoorbeeld het kostenplaatje dat niet wordt begrepen, waardoor een patiënt misschien wel in financiële problemen terechtkomt! Bewustwording van de barrière is het allerbelangrijkst, maar daarnaast heb ik de volgende tips:

  • Noteer in de patiëntenkaart welke taal wel wordt gesproken voor toekomstige behandelaren, wellicht kan een collega helpen.
  • Maak gebruik van visuele hulpmiddelen tijdens voorlichting en instructie.
  • Houd je zinnen kort en bondig.
  • Let op intonatie en non-verbale communicatie.
  • Zoek eventueel brochures op in de moedertaal van de patiënt.
  • Maak gebruik van een tolk (een familielid of telefonisch) indien mogelijk, maar let erop dat deze de belangrijke info ook goed kan overbrengen.”

Handige website

Informatie in het Arabisch is te vinden op de website Gezond in Nederland. Op deze website, die een initiatief is van GGD regio Utrecht en Pharos maken Syriërs landgenoten wegwijs in zorgland Nederland. Er is een aparte pagina over mondzorg.

Voor de anamnese van anderstaligen kun je gebruik maken van Health History Forms op de website van University of the Pacific. Deze zijn in 39 talen beschikbaar. De ingevulde vragenlijst kun je vergelijken met de Engelse versie.

Op de website van de KNMT zijn in zes talen brochures over mondzorg voor asielzoekers te vinden (alleen voor leden).


Interview door Yvette in ’t Velt met met Youssra el Jallouli, vierdejaars studente Mondzorgkunde.

/door Lees meer over: Communicatie patiënt, Kennis
Tandenstokers, ragers, flossdraad

Tandenstokers, ragers, flossdraad

Met een goede mondhygiëne houdt u uw tanden, kiezen en tandvlees gezond. twee keer per dag twee minuten tandenpoetsen met fluoridetandpasta vormt hiervoor de basis. Met een tandenborstel alleen kunt u de ruimten tussen tanden en kiezen niet goed schoonmaken. Daarvoor kunt u tandenstokers, ragers en/of flossdraad gebruiken. Vraag uw mondzorgverlener advies of het voor u noodzakelijk is en welk hulpmiddel voor u het meest geschikt is.

Bestellen bij Ivoren Kruis


Download brochure
/door Lees meer over: Kennis, Patiëntenfolders volwassenen
Dental Practice Excellence – Seminar & Masterclass met Ben Tiggelaar

Dental Practice Excellence – met topspreker Ben Tiggelaar

Hét event van Dentiva voor praktijkhouders en -managers op vrijdag 30 september & zaterdag 1 oktober 2022 (live & coronaproof). Thema: Jouw praktijk naar de top. Met keynote speaker Ben Tiggelaar!

Als praktijkhouder of -manager word je soms volledig in beslag genomen door de dagelijkse werkzaamheden. Hoe zorg je dat je actief en effectief bezig blijft met ontwikkelen? Hoe zorg je voor succesvolle teamprestaties, werk je efficiënter én verbeter je de cijfers van de praktijk? Het Dental Practice Excellence event ‘Jouw praktijk naar de top’ op vrijdag 30 september & zaterdag 1 oktober 2022 helpt je hierbij. De sprekers bieden verhelderende theorie en praktische inzichten voor groei en het aanpakken van verbeterpunten. Het programma gaat in op zowel de praktijkinhoudelijke als de menselijke kant, met als doel de beste prestaties voor team en praktijk.

Extra trots zijn we dit jaar op de bijdrage van keynote speaker Ben Tiggelaar. Deze bestseller auteur en gedragswetenschapper weet jou evidence-based en met een goede dosis humor mee te nemen in actuele inzichten uit de veranderpsychologie. Hoe zet je kennis over gedrag en verandering praktisch in bij dagelijkse situaties? Dit mag je niet missen!

WAAR:  Hotel Van der Valk, Breukelen
WANNEER: vrijdag 30 september & zaterdag 1 oktober 2022
WIE: Praktijkhouders & praktijkmanagers
SPREKERS: Alexander Tolmeijer (tandarts, consultant Dentiva), Ben Tiggelaar (gedragswetenschapper en bestseller auteur), Charlotte van den Wall Bake (professioneel coach)

Onderwerpen

  • Dé eigenschappen van een High Performance Tandartsenpraktijk
  • Best of both worlds – Hoe verbind je verschillende generaties en werkstijlen in het team en hoe zet je deze in als kracht?
  • Verbeteren met jouw team met behulp van de bewezen Lean-managementmethode
  • Praktische leiderschapsinzichten
  • Hoe maak ik mijzelf dit eigen?

Meer informatie en inschrijven? Ga naar www.DPE2022.nl

 

 

/door Lees meer over: Bij- en nascholing, Kennis, Partnernieuws, Partnernieuws, Producten, Scholing

Twee operaties nodig bij zeldzaam geval van baby met meerdere dermoidcysten

Een baby die werd geboren met meerdere zeldzame dermoidcysten in de mond onderging twee operaties voordat ze één jaar oud was. De tweede operatie was nodig omdat artsen kleinere cysten eerst misten, volgens een recent casusrapport in het World Journal of Clinical Cases.

Zeldzaam geval

Het is erg zeldzaam om meerdere dermoidcysten op de bodem van de mond te vinden. Meestal wordt slechts één massa gevonden, en niet bij zuigelingen. Deze cysten zijn vaak goedaardig en worden afhankelijk van hun locatie verwijderd via intraorale of extraorale chirurgie.

Mondvullende cyste

In dit geval werd in week 24 van de moeders zwangerschap een laesie ontdekt tijdens prenatale onderzoeken. Bij de geboorte van het kind vulde de cyste bijna de gehele mondholte waardoor het ademen en slikken van het meisje negatief werden beïnvloed. Na een maand werd de patiënt naar het ziekenhuis gebracht voor zwelling en dysfasie. Een MRI-scan onthulde een cystische laesie van 3,3 x 2,8 x 2,9 cm waardoor de tong van de baby naar achteren werd geduwd, schrijven de auteurs van de afdeling stomatologie van het Shengjing Ziekenhuis van de China Medische Universiteit in Shenyang, China.

Intraorale operatie

Vanwege de locatie nabij de supramylohyoidspier werd gekozen voor een intraorale operatie om de cyste te verwijderen. Een onderzoek toonde aan dat de verwijderde cyste een verhoornde, gelaagde plaveiselepitheelbekleding was, met talgadnexa, wat bevestigde dat het een dermoidcyste was, zeggen de auteurs.

Gemiste cyste

Een week later waren twee kleine laesies zichtbaar onder de tong van het kind, een van 0,8 x 1 x 0,5 cm en een van 1,2 x 0,5 x 0,5 cm. Na het bekijken van de preoperatieve MRI identificeerden artsen een verdachte laesie van minuscule grootte. Ze denken dat ze deze hebben gemist omdat hij werd gecomprimeerd door de grotere cyste.

Tweede operatie nodig

Na de eerste operatie groeide de gemiste cyste snel en negen maanden later werd het kind weer naar het ziekenhuis gebracht. Tijdens de operatie vonden de dokters nog een cyste, diep ingebed in de mylohoidspier op de bodem van de mond, die ook verwijderd moest worden. Beide werden later gediagnosticeerd als dermoidcysten.

Vijf maanden na de tweede operatie werd een andere cyste op dezelfde locatie gevonden. Omdat deze het eten, slikken en ademen van het meisje niet beïnvloeden werd ervoor gekozen om deze niet te verwijderen. Het kind wordt goed in de gaten gehouden, schijven de auteurs.

Aangeboren

De artsen denken dat de cystes aangeboren zijn omdat ze werden gedetecteerd tijdens een prenataal onderzoek. Soms komen in een vroeg stadium van de embryonale ontwikkeling epitheelresten vast te zitten of kunnen er resten van vreemde knobbeltjes die de tong en mondbodem vormen blijven bestaan. Dit resulteert in dermoidcysten.

Zorgvuldig analyse nodig

Het casusrapport beschrijft een ongebruikelijk geval en laat het belang zien van het zorgvuldig analyseren van preoperatieve beelden. “Dit rapport toont het belang aan van een zorgvuldige analyse van preoperatieve beeldvorming om meerdere operaties voor een ogenschijnlijk geïsoleerde orale cyste te vermijden,” aldus de auteurs.

Bron:
World Journal of Clinical Cases 

 

 

/door Lees meer over: Onderzoek, Opmerkelijk, Thema A-Z
Najaarscampagne NVM-mondhygiënisten

Najaarscampagne NVM-mondhygiënisten

Tijdens het NVM-najaarscongres werd de najaarscampagne van NVM-mondhygiënisten gestart om de mondhygiënist verder bij het Nederlandse publiek op de kaart te zetten.

Met de campagne wil de beroepsorganisatie duidelijk maken wat de rol en de professionaliteit van de mondhygiënist is in het mondzorgteam, en op deze manier de mondhygiënist positioneren als expert in de preventieve mondzorg.

Leden aanwezig bij het NVM-congres ontvingen een promotiepakket met flyers en posters. Niet-aanwezige leden die het pakket aanvroegen, kregen dit per post toegestuurd. Naast dit promotiemateriaal is een online campagne gestart via Googe, Facebook en Instagram.
Leden van NVM-mondhygiënisten kunnen banners en posts downloaden voor plaatsing op hun website en socialmedia.

 

/door Lees meer over: Communicatie patiënt, Kennis
Casus: Bovenfront esthetiek zonder ortho, soms is het eenvoudiger dan het lijkt....

Casus: Bovenfront esthetiek zonder ortho, soms is het eenvoudiger dan het lijkt….

De patiënt, een vrouw van 35 jaar, verscheen in de praktijk met de vraag of ik wat aan het bovenfront kon doen. Ze had in het verleden orthodontie gehad en daarna was met composiet het resterende probleem behandeld. Er was een draadretainer geplaatst.

Behandelvoorstel

Ik maakte een aantal mondfoto’s en kwam tot het volgende behandelvoorstel:

Mijn plan zou zijn, en dat besprak ik reeds met u, om toch eerst een bezoek te brengen aan onze orthodontist om met hem te bespreken wat en hoe de mogelijkheden liggen om de stand van de tanden eerst wat te verbeteren. Deze is nu niet goed. Ook kan dan in de onderkaak een kleine correctie plaatsvinden. Kosten en behandelduur kan hij met u bespreken.

Voorafgaand aan de orthodontie zullen we eerst de draadspalk en oude vullingen moeten verwijderen. Er komt dan wat ruimte tussen de tanden. Tijdens de orthodontie kunnen dan de tanden goed worden neergezet. Na deze behandeling zullen de resterende ruimtes worden gecorrigeerd met composietvullingen. Ik gaf daarvan een voorbeeld. Ik wil daartoe dan wel eerst middels een digitale scan een mock-up van maken. 

Als alternatief kan ik bieden om eerst de draadspalk en oude vullingen te verwijderen en dan zo goed en kwaad als het kan de tanden weer op te bouwen. Ik wil daartoe dan eerst middels een digitale scan een mock-up van maken.

Tot slot is het wellicht verstandig een nieuwe draadspalk aan te brengen. Bleken is een optie en dat kan eventueel na de orthodontie plaatsvinden.

Graag verneem ik van u. Mochten er nog vragen zijn hoor ik dat graag.

Casus - mondcasus - draadretainer

Geen orthodontie

De discussie met de patiënt daarna kwam er op neer dat zij absoluut niets meer met orthodontie wilde. Het alternatief werd dus gekozen.

Zij wilde haar gebit ook wat witter hebben en een To Go methode werd gebruikt voor Home bleaching (Opalescense, Ultradent) gedurende 2 weken. De draadretainer werd hiertoe eerst verwijderd evenals het oude composiet.

Zij liep ongeveer twee maanden rond zonder retainer en daarna werd er een scan gemaakt. Met behulp van deze scan werd een DSD gemaakt. Het voordeel was nu dat de tanden hun positie hadden gezocht die stabiel was.

Casus: Bovenfront esthetiek zonder ortho, soms is het eenvoudiger dan het lijkt....

Met composiet werd uiteindelijk deze digitale mock-up direct overgebracht in de mond.

Met flowable werden de outlines met een “eggshell” techniek neergezet en daarna met een composiet opgevuld.

Gebruikte materialen

  • Composiet: IPS Empress Direct Enamel A1E, Tetric Evoflow A1 (Ivoclar Vivadent).
  • Ets: Ultra-Etch Fosforzuur (Ultradent).
  • Bonding: Adhese Universal (Ivoclar Vivadent).
  • Afwerken: Gladgepolijst met Brownie Polishers (Shofu); de high polish werd bereikt met TWIST DIA polishing wheels (Kuraray).
  • Matrix: Adapt Sectional Matrix (Hawe Neos)
Casus - na behandeling

De situatie direct na behandeling.

Gezien het feit dat de tanden stressless in de kaak stonden en er goede contactpunten waren bereikt, zag ik af van een retainer. Ik heb haar wel gevraagd de positie goed in de gaten de houden.

Na 3 maanden zag ik haar terug voor eindcontrole. Zij had een prachtig gezonde gingva, een stabiele stand: een bevredigende esthetische situatie en dat zonder retainer…

Ik ben achteraf blij dat we deze weg hebben gevolgd.

casus - 3 maanden

Na 3 maanden

 Voor en Na

casus - voor

Voor behandeling

casus - na

Na behandeling

Door: A. van den Akker, moderator en cursusleider bij Academia Aesthetica, voor training over o.a. DSD, bleken, esthetic layering, scanning en orthoaligners.

 

 

/door Lees meer over: Casus, Kennis
Casus: Beeldvorming en labonderzoek essentieel bij diagnose reuzencelgranuloom bij 17-jarige

Casus: Beeldvorming en labonderzoek essentieel bij diagnose reuzencelgranuloom bij 17-jarige

Beeldvorming en laboratoriumwerk hielpen bij de diagnose van een centraal reuzencelgranuloom (CGCC) bij een 17-jarige met kaakpijn en zwelling. De zeldzame, goedaardige, agressieve tumor werd onthuld door een computertomografie (CT)-scan en histopathologische resultaten. Na een kaakoperatie herstelde de patiënt volledig, volgens een artikel in het Cureus Journal of Medical Science.

Veel mogelijke oorzaken van zwelling

Een bezoek aan de spoedeisende hulp voor kaakpijn geassocieerd met zwelling is niet ongebruikelijk. Deze symptomen kunnen echter worden veroorzaakt door tal van aandoeningen, waaronder de ziekte van Lyme, trauma, gebitsproblemen, auto-immuunziekte, infectie en tumoren.

Centraal reuzencelgranuloom

Een soort tumor die dergelijke pijn kan veroorzaken is een centraal reuzencelgranuloom, een intraossale laesie gemaakt van cellulair fibreus weefsel. De incidentie ervan is ongeveer 0,0001%, en CGCC is goed voor rond de 7% van de goedaardige tumoren van de onderkaak. Volgens de auteurs moeten beeldvorming en laboratoriumtests worden gebruikt om een juiste diagnose te stellen.

17-jarige met kaakpijn

Een groep pediatrische artsen van het Brooklyn Hospital Center beschrijft het geval van een 17-jarig meisje dat naar de spoedeisende hulp ging na drie dagen van verergerende rechterkaakpijn. Ze schatte haar pijnintensiteit op negen uit tien en beschreef het als een doffe pijn die erger werd tijdens het poetsen of kauwen. Ibuprofen gaf enige verlichting en er werden geen andere symptomen gemeld.

Botachtige zwelling

Drie weken eerder was haar premolaar rechtsonder getrokken. Bij onderzoek van de mondholte bleek er echter een 1 x 1 cm gevoelige verharde botachtige vestibulaire buccale zwelling naast deze plek te zitten. Volgens de auteurs werd ook een niet-fluctuerende roze tandvleesovergroei-laesie van 5 x 5 mm gezien op de eerste premolaarplaats rechtsonder.

Laesie met erosie

Een team voor kaakchirurgie werd geraadpleegd en een CT-scan toonde een laesie in het midden van de rechterkaak van de patiënt met ongeveer 2,2 x 1,7 x 1,7 cm erosie die door de binnenste en buitenste cortex van de onderkaak ging. De locatie van de erosie duidde op een reuzencelgranuloom, en laboratoriumresultaten van een biopsiemonster bevestigden dit.

Herstel zonder complicaties

Het chirurgische team verwijderde de onderste tweede premolaar van de patiënt en verwijderde de laesie met debridement van de onderkaak, gevolgd door een bottransplantaat. Ze kreeg antibiotica en herstelde zonder complicaties. “Vroege diagnose, snelle interventie en volledige verwijdering van CGCG-laesies resulteren in een uitstekende prognose en lage herhalingspercentages”, schreef de groep.

Bron:
Cureus Journal of Medical Science

 

 

/door Lees meer over: Casus, Kennis, Röntgen | Digitale tandheelkunde, Thema A-Z
Uitleg, handboek

Handboek Engels in de tandartspraktijk

Please, have a seat verschijnt in een tijd waarin taal en communicatie een grote rol spelen in de huidige, internationale maatschappij.
Inspelend op praktijksituaties stelt het boek praktijkmedewerkers in staat om niet-Nederlandstalige patiënten professioneel in het Engels te woord te staan.

Auteur Anita Visser van Meegeren (Den Haag, 1961) studeerde Engels aan de Universiteit Leiden. Samen met haar man, die tandarts is, voerde zij tien jaar lang in Italië een tandartspraktijk en sinds 1998 is ze nauw betrokken bij de praktijkvoering in Nederland. Daarnaast is ze werkzaam als vertaler van tandheelkundige teksten en als educatief auteur, docent en examinator Engels aan de mbo-opleiding tandartsassistent.

Vakmatig Engels

Deze ervaringen brachten de grote behoefte van praktijkmedewerkers aan kennis van vakmatig Engels in kaart: voor een soepel verlopende ontvangst, begeleiding en behandeling van een patiënt in het Engels is kennis van specifieke termen vereist. Er zijn dagelijks veel situaties waarin de medewerker moet omschakelen van het Nederlands naar het Engels, zoals aan de balie bij het begrijpen van de zorgvraag en planning van een passende afspraak, of bij het invullen van de gezondheidsvragenlijst of bij het geven van instructies bij het maken van een OPT.
Met uit de praktijk herkenbare leesteksten, vragenlijsten en uitgebreide woordenlijsten Nederlands – Engels en English – Dutch van vakmatig Engels vult Please, have a seat de aanwezige algemene Engelse talenkennis aan op vakmatig gebied.
De anderstalige patiënt in het Engels kunnen verstaan én te woord kunnen staan draagt bij aan een kwalitatief nog betere service in de tandheelkundige zorgverlening.

 

 

/door Lees meer over: Communicatie patiënt, Kennis
VTvO

Extra VTvO congres: Het stellen van een orthodontische diagnose, 13 november

De VTvO organiseert dit jaar een extra congres speciaal voor tandartsen die zelf (nog) geen orthodontische behandelingen uitvoeren maar wel geïnteresseerd zijn in het stellen van een betere orthodontische diagnose.

Aan de hand van ervaren vakgenoten wordt u meegenomen in de concepten van orthodontische behandeling. Maar leert u ook over de essentiële rol van de tandarts bij het in vroeg stadium vaststellen van luchtweg obstructies.

Klik hier voor meer informatie en inschrijven “Het stellen van een orthodontische diagnose”

Sprekers

De sprekers op dit cursusachtige congres, Dr. Peri Colino, Drs. Jan Cleyndert en Drs. Nico van der Werff, streven ernaar dat u straks in staat zult zijn om een betere orthodontische diagnose te stellen en daarmee de eventuele verwijzing naar een tandarts voor orthodontie of orthodontist soepeler te laten verlopen.

Programma

09:30 – 10:00 uur – inloop met koffie/thee en lekkernij
10:00 – 10:45 uur – Congres deel I
Drs. Jan Cleyndert en Drs.. Nico van der werff Orthodontic Diagnostics in the general practice
10:45 – 11:15 uur – Pauze
11:15 – 12:15 uur – Congres deel II
vervolg
12:15 – 13:15 uur – Lunch
13:15 – 14:15 – Inspirerend Intermezzo
14:15 – 15:00 – Congres Deel III
Dr. Peri Colino
Early treatment, and the effect of airway obstruction on the genesis of orthodontic problems
15:00 – 15:30 – Pauze
15:30 – 16:30 – Congres deel IV

Drs. Jan Cleyndert en Drs.. Nico van der werff
Presentation of the orthodontic checklist for general practitioners
16:30 – 17:30 – Afsluiting met een hapje en een drankje

 

Klik hier voor meer informatie en inschrijven “Het stellen van een orthodontische diagnose”

 

 

/door Lees meer over: Bij- en nascholing, Kennis, Partnernieuws, Partnernieuws, Producten, Scholing
Promotieactiviteiten Goed Gebekt gepubliceerd in Journal of Dental Hygiene

Promotieactiviteiten Goed Gebekt gepubliceerd in Journal of Dental Hygiene Science

Luid roepend dat de mondhygiënist onder het grote publiek niet bekend genoeg was, startte de stichting Goed Gebekt in 2014. In september publiceerde het Journal of Dental Hygiene Science (JDHS) een artikel over de promotieactiviteiten van Goed Gebekt op consumentenbeurzen voor het verkrijgen van bekendheid over de mondhygiënist bij vrouwen.

Mondhygiënist meer in de kijker spelen

De stichting Goed Gebekt is opgericht door vier ondernemende mondhygiënisten: Fenne Hoogteijling, Tiffany Claus, Maja Koster en Annemarie Frederiks. “Wij wilden de mondhygiënist meer in de kijker spelen. Dat vonden, en vinden wij nog steeds, nodig omdat uit een hele kleine random enquête bleek dat 98% niet wist wat een mondhygiënist nu eigenlijk was én omdat een even groot percentage niet wist dat je zonder verwijzing naar een mondhygiënist kan gaan.”

“Wij ontwikkelden posters om buiten de praktijk, bijvoorbeeld bij de supermarkt, te verspreiden om zodoende een groter publiek bewust te maken van het bestaan van ons mooie vak. En we maakten een consumenten site: www.tandvleescijfer.nl. Momenteel wordt de site vernieuwd en uitgerust met een zoekmachine waardoor onze donateurs makkelijk te vinden zijn voor de consument.
Langzaam werd onze Stichting Goed Gebekt geboren en voor we het wisten maakten we plannen om in één klap nog meer mensen te bereiken en tegelijkertijd data te verzamelen om ons geluid te onderbouwen. Waar vind je een divers publiek en veel mensen bij elkaar? Waar vind je groepen moeders en vrouwen in grote getale?”

Huishoudbeurs

“Ineens stonden we in 2018 tussen de Luizenmiddelen en Easy Toys. Letterlijk. Met een eigen stand op de huishoudbeurs in de RAI in Amsterdam. We namen enquêtes af, gaven voorlichting en voerden dpsi-metingen uit. Dit alles dankzij onze donateurs, die ons financieel en in persoon hielpen. En dankzij de man van Tiffany Claus, Ed Claus, die een prachtige stand voor ons bouwde. Ook sponsoren lieten zich niet onbetuigd en zorgden ervoor dat we een goed gevulde goodie bag konden meegeven als dank voor het mogen meten van hun tandvleescijfer. Na 6 volle, gezellige en hectische dagen hadden we data verzameld van zo’n 1765 respondenten.”

Negen maanden beurs

“In 2020 stonden we midden op de negen maanden-beursvloer ten tijden van de huishoudbeurs, vlak voor corona alles op slot zette. Deze keer kozen we bewust voor zwangere vrouwen en jonge moeders inspelend op de actualiteit dat te weinig kinderen gebruik maken van de gratis mondzorg in Nederland.  Ook daar spraken we actief bezoekers aan en namen we de enquêtes af. Minder dan de voorgaande keer, want met de uitbrekende pandemie waren er veel minder bezoekers.                                                                                                                                    Tijdens deze dagen legden wij vooral focus op het feit dat behandelingen door de mondhygiënist gratis is voor kinderen en jeugd tot 18 jaar. We deelden lijsten met adressen van donateurs uit per provincie en we benadrukten, uiteraard, dat de mondhygiënist vrij toegankelijk is.”

Wetenschappelijk artikel in Journal of Dental Hygiene Science

“Yvonne Buunk-Werkhoven nam ons bij de hand en hielp ons samen met Jolanda Gortzak en Judith Sjoerts de data te interpreteren en te verwerken tot een wetenschappelijk artikel.

Inmiddels is het artikel  ‘open access’ gepubliceerd in Journal of Dental Hygiene Science met de toepasselijke titel: ‘Outspoken’ Oral Hygienists Promote Oral Health Care Awarenes at Public Events for (pregnant) Woman and Young Mothers.

De verzamelde data zijn geanalyseerd. Tijdens de Huishoudbeurs in 2018 was de leeftijd van iets meer dan de helft (53,5%) van de 1.742 bezoekers (85,7% vrouw) jonger dan 45 jaar. In 2020 deden 210 bezoekers met een gemiddelde leeftijd van 30,7 jaar uiteindelijk mee aan het onderzoek. De meeste vrouwen evalueerden hun eigen mondgezondheid als ‘goed’.”

Gekwalificeerde (zelf)standige mondhygiënisten lijken wel bekend bij de bezoekers, maar ze worden nog steeds alleen bezocht ‘op verwijzing van de tandartsen. Ook de vergoeding door de basisverzekering tot 18 jaar is nog steeds onbekend bij het publiek.

Promotie door andere mondhygiënisten

Concluderend stimuleert Stichting Goed Gebekt andere mondhygiënisten om hun eigen initiatieven en ervaringen transparant te maken en openlijk te delen. Voorbeelden van promotie-activiteiten voor andere mondhygiënisten zijn:
– Aanwezig zijn op een lokale markt

– Een stukje schrijven in de schoolkrant

– Voorlichting geven bij ouderavonden

Donateurs kunnen gebruik maken van het promotiemateriaal van de stichting. En op www.goedgebekt.net/gratis kan iedereen promotiemateriaal downloaden.

Door:
Annemarie Frederiks en Maja Koster, mondhygiënisten

 

 

/door Lees meer over: Communicatie patiënt, Thema A-Z
psychologie

De psychologie van gedragsverandering

Elke professional wil graag met goede bedoelingen het gedrag van mensen veranderen in de juiste richting. Bijvoorbeeld helpen met een betere mondhygiëne. En dan misschien ook nog adviseren om te stoppen met roken. Meestal werkt dat niet zo best. Hoe kunnen wetenschappelijke inzichten worden toegepast? Waarom doen mensen niet wat we hen adviseren?

Verslag van de lezing van em. prof dr. Gerjo Kok, sociaal psycholoog en hoogleraar.

Er zijn 3 gezichtspunten van belang bij gedragsverandering

  • Hoe planmatige gedragsverandering gebaseerd kan worden op evidence: Onderzoek en theorie
  • Ecological model: Omgevingsfactoren
  • Participatie van alle stakeholders

Evidence based

Als u professioneel wilt werken aan gedragsverandering dan zou u evidence based moeten werken. Dat betekent in de eerste plaats dat uw werk gebaseerd moet zijn op onderzoek en in de tweede plaats op theorie. Op basis van onderzoek ontwikkelen we theorieën en die theorieën kunt u toepassen op nieuwe situaties.

Iets mis met de omgeving

Als mensen iets doen wat niet in orde is, is men te geneigd om te denken dat er iets mis is met die mensen, maar men zou moeten leren dat er is iets mis met de omgeving rondom die mensen.

Mensen kan men niet veranderen als men hen niet begrijpt. Men zal echt goed moeten luisteren, gewoon uit fatsoen en ook zeker om efficiënt te kunnen zijn.

Inventional Mapping

Met Intervention Mapping kunt u op de juiste momenten, de juiste informatie, de juiste onderzoeken en de juiste theorieën gebruiken om het resultaat van de gedragsverandering te bezien.

Bij intervention mapping kunnen de volgende stappen gebruikt worden, maar bij het doorlopen van de stappen doet u meestal 2 stappen naar voren en vervolgens 1 stap terug; het is geen simpel lineair proces.

  • Probleemanalyse
  • Veranderdoelen
  • Evidence-based methoden
  • Ontwikkeling van de interventie
  • Planning van de implementatie
  • Planning van de evaluatie

Probleemanalyse

Uiteindelijk is ons doel een hoge kwaliteit van leven. Als die niet goed is, dan willen we daar wat aan doen. Gezondheid is in onze samenleving de belangrijkste waarde voor hoge kwaliteit van leven. De gezondheid van mensen wordt bedreigd door gedrag van de mensen zelf en door omgevingsfactoren. Gedragingen zoals te veel eten en omgevingsfactoren zoals snoep bij de kassa.

Belangrijk bij de omgevingsfactoren is dat er altijd iemand verantwoordelijk voor is. Er is altijd iemand die er beslissingen over heeft genomen. Als u iets wilt veranderen aan de omgeving moet u er zeker van zijn dat u de goede connecties hebt gelegd. Uiteindelijk gaat het namelijk over het gedrag van die beslisser.

Veranderdoelen

Als u tegen mensen zegt dat ze moeten veranderen dan zal u helder moeten zijn over wat er precies veranderd moet worden, wat er dan gedaan moet worden en hoe. Dat geldt zowel voor de persoon om wie het gaat als voor de beslisser van de omgevingsfactoren. Hier kunt u niet specifiek genoeg over zijn.

Gedrag wordt het best voorspeld door de intentie tot het gedrag. Dus als iemand iets van plan is om te doen dan gaat diegene dat waarschijnlijk ook doen, tenzij er iets tussenkomt. Dat noemen we barrières. In principe is wat mensen willen vaak ook wat ze gaan doen. Waar komt de intentie vandaan? Er zijn drie zaken van invloed bij wat men noemt “beredeneerd gedrag”:

  • Attitude / verwachtingen: wat mensen zelf vinden van hun gedrag.
  • Sociale invloed: wat vinden anderen van het gedrag; wat anderen doen.
  • Self-efficacy: zelfvertrouwen, denken dat het lukt om het gedrag uit te voeren.

Vooral de laatste speelt een grote rol terwijl we vaak denken dat de eerste het belangrijkste zou zijn.  Het gaat er niet om dat mensen het niet willen maar of ze zelf denken dat ze het kunnen. Daarom moeten we mensen blijven steunen als ze een keertje een terugval hebben. Daar moet u op voorbereid zijn als professional bij gedragsverandering.

Waarschuwen

We hebben de neiging om anderen te waarschuwen voor akelige gevolgen vooral als we het gedrag zelf niet doen. Onze overheid heeft dat ook, bijvoorbeeld door enge plaatjes en teksten op sigarettenpakjes te plakken. Helaas is dat geen goed idee. Hoe meer dreiging, hoe meer verandering? Dat is een foute aanname. Angst is een slechte raadgever. Als er een dreiging is, gaat het om kansen op iets ernstigs: hoe groot is de kans dat je eraan dood gaat? Een dreiging is er pas als je echt denkt dat het een reële dreiging is, dat er jou echt iets gaat overkomen. Kunt u er wel echt iets aan doen en hoe groot is de kans dat het u lukt? In het hoofd worden dit soort dingen verwerkt en soms leidt dat er toe dat mensen hun gedrag aanpassen, maar vaak willen mensen er niet meer over praten of gaan ze zelfs het tegenover gestelde doen dan wat u wenste. Als mensen denken dat ze het niet kunnen, dan zullen ze hun gedrag niet aanpassen. Dus als u mensen informeert door te dreigen, moet u hen ook handvatten bieden om ze verder te kunnen helpen zodat het zelfvertrouwen groeit. Maak mensen niet bang en zeg niet ‘los het verder zelf maar op.’

Gewoontes

Naast beredeneerd, reflectief gedrag bestaan er ook gewoontes. Zonder dit automatische gedrag zou men gek worden van de stress. Stel u voor dat u nog zou moeten nadenken over hoe u zou moeten fietsen of autorijden.

Impulsief gedrag

Automatisch gedrag is een survival mechanisme maar dat heeft ook nadelen. Zo is er impulsief gedrag. Zo eet men een groot vol bord helemaal leeg terwijl dit te veel is. Daarom pleit men voor kleine borden met kleine porties. Mensen hebben namelijk zelf niet in de gaten dat ze dit schadelijke gedrag uitvoeren. Discriminatie is ook automatisch gedrag.

Reflectief gedrag

Impulsief gedrag heeft u niet onder controle. Reflectief gedrag komt altijd na impulsief gedrag, maar vaak te laat. Op het moment dat iemand alcohol heeft gehad, heel boos is, juist erg vrolijk of verliefd is, dan wordt de reflectieve reactie zwakker en krijgt de impulsieve reactie de overhand. Bij adolescenten ontwikkelt het controlesysteem (reflectieve reactie) zich later dan de impulsieve reactie. Dus impulsief gedrag bestaat, we kunnen dat begrijpen en daarom kunnen we er ook iets aan gaan doen.

Goede intenties voorspellen het gedrag maar deels. Gewoontes zijn moeilijk te veranderen. Mensen reageren op ‘prompts’ in de omgeving zonder veel aandacht. Zo pakken meer mensen de trap in plaats van de lift door voetstapjes te schilderen naar de trap toe.

Evidence-based methoden

Determinanten voorspellen dus gedrag. Hoe kunnen we determinanten veranderen? Daarbij moet u eerst nadenken welke gedragsdoelen die u gespecifieerd heeft door welke determinanten worden beïnvloed. Dus zo zijn er de gedragsdoelen ‘selecteer low-fat producten’, ‘bereid low-fat voedsel en ‘eet geen high-fat snacks’,  waarbij ‘risicoperceptie’, ‘attitude’ en ‘sociale invloed’ de determinanten zijn.

Theoretische methode

Een theoretische methode is een algemene techniek voor de verandering van een determinant van het gedrag van de persoon of beslisser. Een praktische toepassing is een specifieke techniek om een theoretische methode toe te passen in de praktijk, op zo’n manier dat het past in de context en bij de doelgroep. Zo kan iemand zich voorbereiden op barrières, dat is zijn specifieke gedrag dat beïnvloed moet worden. De determinant in deze is het zelfvertrouwen en de vaardigheid. De theoretische methode die hierop aansluit is ‘modeling’: het laten zien van een voorbeeld van iemand  die beloond wordt door goed gedrag. Mensen gaan dit nadoen. De praktische toepassing zou kunnen zijn om een gefilmde demonstratie te laten zien over hoe mensen oplossingen vinden voor lastige situaties.

Er zijn wel allerlei voorwaarden waaronder een theoretische methode pas echt werkt. Bij zelfvertrouwen als determinant is modeling de theoretische methode. De voorwaarden hierbij zijn:

  • Het moet een coping model zijn: een model die er moeite mee heeft, maar er wel in slaagt
  • Het moet om relevante vaardigheden gaan
  • Het moet een echte positieve beloning zijn
  • Men moet zich kunnen identificeren met het model

Als men het proces niet goed uitvoert, dus zich niet aan voorwaarden houdt, dan heeft uw interventie geen (voldoende) nut.

Voorbereiden op barrières

Een ander methode is ‘voorbereiden op barrières’. Daarbij worden participanten gevraagd om potentiele barrières te noemen en manieren om die te overwinnen. De voorwaarden van dit theoretisch model zijn:

  • Identificatie van hoog-risico situaties
  • Oefenen van gedrag waarmee de barrières worden overwonnen

Cue verandering

Nog een methode is ‘cue verandering’. Daarbij wordt mensen geleerd om een cue te veranderen die het gewoonte gedrag oproept.  Voorwaarde hierbij is dat mensen al wel een positieve intentie hebben. Zo zijn er nog veel meer methodes met bij behorende definities en theorieën en in Motivational Interviewing vinden we hier een bundeling van. Motivational Interviewing lijkt heel simpel, maar het is heel erg moeilijk om correct te doen omdat men bijna altijd de neiging heeft om te sturen, te helpen en duwtjes te geven. Men moet mensen zelf tot een conclusie laten komen.

Ontwikkeling van de interventie

Eenmaal de methode bepaald, moeten beslissingen worden genomen en daarbij is het belangrijk dat met de deelnemers wordt gepraat. Beslis bij het ontwikkelen van een interventie over volgorde, thema’s, communicatiekanalen en materialen. De mondzorgprofessional zal bijvoorbeeld vooral luisteren, adviseren en mogelijk materialen geven, en mensen doorverwijzen.

In Nederland kan iedereen voor gezondheidsproblemen terecht bij de huisarts; die zal dan eventueel weer verder doorverwijzen. Bekijk ook of er eerder materiaal is gemaakt waarvan u nu ook gebruik kan maken. Zo niet, ontwikkel dan vanuit een centrale organisatie materialen en werk daarbij met creatievelingen. Test vervolgens goed uit of deze materialen daadwerkelijk bij de doelgroep aansluiten.

Planning van de implementatie

Er moet goed gepland worden hoe de interventie geïmplementeerd wordt omdat het nut en succes van de interventie afhangt van de effectiviteit en blootstelling. Het is daarnaast belangrijk te evalueren in hoeverre de interventie uiteindelijk heeft gewerkt.

Conclusies gedragsverandering

Men moet zeker weten dat het aanbevolen gedrag het gewenste effect zal hebben. Om gedrag te veranderen moet u het eerst goed begrijpen. Kennis en risico zijn vaak onbelangrijk, het gaat meestal om vaardigheden en zelfvertrouwen. Duwtjes in de goede richting zijn soms toch effectief, mits het de autonomie van de participant niet aantast. Planmatige gedragsverandering vraagt expertise.

Dhr. em. prof dr. Gerjo Kok is sociaal- psycholoog en hoogleraar Toegepaste Psychologie aan de Universiteit van Maastricht. Eerder was hij hoogleraar aan de Universiteit van Texas in Houston. Samen met collega’s aan Houston en Maastricht is hij medeauteur van het boek Planning Health Promotion Programs; An Intervention Mapping Approach, waarvan de vierde druk is verschenen begin 2016. Zijn onderzoek en publicaties betreffen de toepassing van de psychologie bij planmatige gedragsverandering.

Verslag door Lieneke Steverink-Jorna voor dental INFO van de lezing van em. prof. dr. Gerjo Kok tijdens het NVM-congres.

Dit verslag is voor het eerst in januari 2018 op dental INFO geplaatst en gezien interesse hiervoor opnieuw onder de aandacht gebracht.

/door Lees meer over: Communicatie patiënt, Congresverslagen, Kennis
Interview BNR met Mieke Bakker en Menke Smit over een gezond gebit op latere leeftijd

Interview BNR met Mieke Bakker en Menke Smit over een gezond gebit op latere leeftijd

Afgelopen week waren Mieke Bakker, tandarts en onderzoeker binnen de afdeling Kaakchirurgie UMCG, en Menke de Smit, parodontoloog afdeling Tandheelkunde bij het UMCG, te gast bij BNR Nieuwsradio. Zij vertelden over het belang van eigen tanden en kiezen bij het ouder worden.

Beluister hieronder het interview terug.

Publiekscampagne ‘De Mond Niet Vergeten’

Op 18 oktober startte de publiekscampagne ‘De Mond Niet Vergeten’, een initiatief van KNMT, NVM-Mondhygiënisten en ONT.
In radiospotjes en op de socialmediakanalen wordt aandacht gevraagd voor de mondverzorging van kwetsbare ouderen. Iedere dag haar legpuzzel, elke dag haar radioprogramma, elke dag haar middagdutje… Maar poetst moeder ook elke dag haar tanden?
Naast radiospotjes, online reclames en de QuickScan is er ook een toolkit beschikbaar met materialen die gebruikt kunnen worden door  (mond)zorgverleners.

Deze campagne is mogelijk gemaakt dankzij een subsidie van het ministerie van VWS.

 

/door Lees meer over: Communicatie patiënt, Kennis