Uganda: verdoofd in de kerkbanken

Met een compleet tandheelkundig team bezocht assistente Eva Spauwen Uganda, waar de tandheelkundige nood hoog is. Een verslag over behandelingen in de kerk, poetsinstructie voor straatkinderen en de oorsprong van de Nijl.

Vrijdag 14 oktober stapte ik om 5.30 uur op de trein in Weert. Mijn avontuur ging nu echt beginnen: samen met 5 tandartsen, 4 assistentes, een mondhygiëniste en een vrijwilligster voor Stichting Help UGanda (HUG) vooral kindertjes in Uganda tandheelkundige zorg bieden. Op Schiphol trof ik al een groot deel van mijn reisbuddies. Eerder die week was ons namelijk al een lichting voorgegaan om poetsinstructies te geven op scholen in de sloppenwijk Polota, nabij Jinja. De vlucht was prima. We hadden een tussenstop in Rwanda, maar konden alweer voor de geplande tijd opstijgen.

Hilarisch momentje
Daar waren we dan, eindelijk voor het eerst op Afrikaanse bodem. In Entebbe om precies te zijn. De douane wilde wel nog even weten of we geen anesthesievloeistof bij ons hadden die over de datum was. We hadden zo’n zes grote dozen met tandheelkundig materiaal bij ons en gokten vijf keer mis door de foute doos te openen. Best een hilarisch momentje achteraf…..
Vrijwel direct maakten we kennis met het Ugandese tempo. Dat houdt in: ”Alles op z’n tijd.” Ook onze taxichauffeur had dit motto…Na een uurtje wachten kwam hij en bracht ons een paar kilometer verderop naar het Airport Guesthouse. Daar hebben we geproost op twee functionele weken en heerlijk geslapen.

Kindertehuis
De volgende dag werden we blij verrast omdat de rest van de groep ons op kwam halen. Het tandheelkundig team was compleet. Op weg naar ons eerste project bezochten we de invalide-school SPI (Sure Prospect Institute). Wat een lieve kindjes. Het was voor mij meteen een typisch beeld van een Afrikaanse school met kleine lokaaltjes en tekeningen op de muur. Vanaf die avond sliepen we in kleine huisjes op het terrein van het kindertehuis Noah’s Ark in Mukono. In dit kindertehuis wonen bijvoorbeeld kinderen die te vondeling gelegd zijn, de meesten hebben wel zo’n zielige achtergrond. Dit tehuis is opgezet door een Nederlands koppel.
Gehesen in onze mooie witte HUG polo’s (gedeeltelijk gesponsord door een collega tandarts) gingen we op zondag 16 oktober van start. Alle dozen werden uitgepakt en de materialen werden uitgestald. De kamers werden ingericht en opgestart. De eerste kinderen kwamen langs. Het was een rustige maar mooie eerste dag.

Caviteiten
Zo hebben we drie dagen kinderen geholpen van Noah’s Ark, SPI en KAYDA (een straatkinderenproject in Kampala). In de eerste kamer werden caviteiten gelegd. Met een soort van plantenspuit met pomp verzorgden we de koeling van de boor. De boor werkte op een accu. Afzuigsysteem was er niet dus we gebruikten een disposable nierbekken om de patienten te kunnen bevrijden van al het water uit de boor. De kindertjes kregen een tandenborstel nadat wij een prachtig lied voor hen hadden gezongen. In dit lied leerden we op welke manier ze de tanden moeten poetsen.

Nijl
De woensdag was een vrij te besteden dag. We lunchten in Jinja bij ‘Flavours’. Wat een zeer toepasselijke naam bleek. De koffie smaakte er naar citroen, wat niet echt geslaagd was.
Drie personen van onze groep hadden een gesprek met Josephine Birundi van het Red Cross in Jinja. Misschien dat stichting HUG in de toekomst ook iets voor hen kan betekenen. De andere personen hadden de mogelijkheid om te shoppen en daarna met een bootje Lake Victoria op, op zoek naar de oorsprong van de Nijl. De Bujagali Falls bezochten we daarna. Erg mooi om te zien hoe dat water oneindig lang doorkolkt.

Sloppenwijk
Ons volgende project was een feit. We sliepen in Kakira Guesthouse en werden de dag erna naar de sloppenwijk Polota gebracht. Daar hebben we gewerkt in een kerk. Dit waren mijn meest geslaagde dagen. De hulp die we daar hebben kunnen bieden was zo mooi. We hebben veel mensen kunnen helpen, daar hadden ze ons ook echt nodig. En wat zijn ze flink. De meeste mensen gingen gewoon liggen, deden hun mond open en wachtten geduldig tot we klaar waren. Er stonden soms drommen mensen voor de kerk. Maar in het geheel hebben ze naar mijn idee niet zo lang hoeven te wachten. Sommige mensen hadden uren gelopen om ons tandheelkundig team te zien. In de kerk was het erg benauwd, maar dit was allemaal helemaal niet erg.

Twee tandartsen deden de controles en als er een bijzonderheid was werd het betreffende element meteen verdoofd. Het behandelplan werd op een briefje geschreven en zo mocht de patiënt plaatsnemen in de kerkbanken. Bij het altaar werkten de drie tandartsen en zodra hun patiënt klaar was werd de volgende geholpen. Dit verliep allemaal zeer gesmeerd. Hier hebben we drie dagen keihard gewerkt.

Traditionele muziek
Zaterdagavond zat het tandheelkundig werk er helaas al op en reden we terug naar Noah’s Ark. We zijn lekker uit gaan eten en met de hele groep nog in een openluchtdisco geweest.
De dag erna werd de tandartspraktijk op Noah’s Ark officieel geopend. Wilma den Breejen-Buhrs (voorzitter stichting Hug ) had een mooie speech voorbereid. De sleutel werd officieel overhandigd. Dit werd gevierd met een feestelijke barbeque en traditionele muziek en dans van een aantal kindjes uit het kindertehuis.

Poetsinstructie
Maandag hebben we Entebbe verkend en maakten we kennis met een andere Uganda flavour. We bestelden een capuccino en kregen na dertig minuten een Afrikaanse thee. Het had meer weg van warme melk met citroensmaak. Aparte ervaring was het wel.
De dag sloten we af bij het straatkinderenproject KAYDA in de grootste sloppenwijk van de hoofdstad Kampala. We gaven de kids een poetsinstructie en kregen een complete traditionele dansvoorstelling met zang ervoor terug.

Boda boda
De laatste dag hebben we in Kampala op een markt geshopt. De reis werd feestelijk afgesloten met een barbeque in de tuin van het guesthouse. Vincent, de geadopteerde zoon van Wilma, heeft ons in deze weken goed begeleid en verraste ons na de barbeque met een geweldig overzicht van ons avontuur op DVD in Uganda.
Ik kijk terug op twee fantastische weken en heb een prachtig land gezien. De hele sfeer is zo mooi. De drukte op de wegen, alles rijdt er kris kras door elkaar. De boda boda’s (brommer taxi’s) en matatu’s (taxibusjes) en hun getoeter. Fietsers met onmogelijk veel bagage. Dames die met hele trossen bananen op hun hoofd rondlopen. Teveel om op te noemen!
Het was een superervaring met een geweldige groep mensen. Echt iets om nooit meer te vergeten!

Ik ben blij dat we goed werk hebben kunnen doen en een beetje van de enorme tandheelkundige nood die er in Uganda is, hebben kunnen verlichten. Op de site www.stichtinghug.nl kunt u meer lezen over de projecten van deze stichting.

Bron:
Eva Spauwen (Tandartsassistente van het Jaar 2010)