Ken jij jouw rechten en plichten binnen de meldcode kindermishandeling?
Vaak krijg ik vragen over wat je wettelijk wel en niet mag doen bij vermoedens van kindermishandeling. In dit artikel bespreek ik de 5 belangrijkste juridische uitgangspunten die zijn opgenomen in de wet meldcode.
1. Verplicht gebruik meldcode
De wet Meldcode bepaalt dat alle professionals die beroepsmatig in contact komen met ouders en kinderen verplicht zijn de meldcode te gebruiken. Dit betekent dat de organisatie verplicht is te zorgen voor een goede borging van deze werkwijze. Als individuele beroepskracht zul je bij een vermoeden van kindermishandeling de stappen uit de meldcode moeten doorlopen. Ziet de inspectie aanleiding om het handelen van professionals die betrokken zijn bij een kind te onderzoeken, dan toetsen zij het zorgvuldig handelen aan de hand van de meldcode.
2. Beroepsgeheim
Het beroepsgeheim (of zwijgplicht) verplicht je om informatie over een leerling, cliënt of patiënt niet te delen met derden, tenzij zij daar toestemming voor hebben gegeven. Het doel hiervan is om de drempel naar hulp en zorg zo laag mogelijk te houden en kinderen en ouders het vertrouwen te geven dat zij vrijuit kunnen spreken.
3. Conflict van plichten
In bepaalde gevallen doet zich bij de omgang met de zwijgplicht een paradox voor. Je maakt gebruik van je zwijgplicht om ervoor te zorgen dat ouders en kinderen je in vertrouwen kunnen nemen. Maar het is natuurlijk denkbaar dat je ook anderen wilt betrekken bij de zorg of hulp. Dat zou inhouden dat je hen informatie zou moeten delen. Dit is een situatie waarin je spreekt van een conflict van plichten: de plicht om te zwijgen en de plicht om zorg te dragen voor het belang van het kind. De kunst is om te zorgen voor geheimhouding waar nodig, maar doorbreking van de zwijgplicht waar dringend noodzakelijk. Kom je tot het besluit dat een doorbreking van het beroepsgeheim noodzakelijk is, kun je gebruik maken van je wettelijke meldrecht (zie verder punt 5).
4. Toestemming vragen
Bij het delen van informatie over een leerling, patiënt of cliënt geldt als hoofdregel dat je je inspant om toestemming te krijgen. Dit geldt dus ook bij een melding bij het AMK. Dan deel je tenslotte ook privacy-gevoelige informatie. Voor het vragen van toestemming gelden de volgende leeftijdsgrenzen:
Henry Schein On the Move – Ontdek, leer & inspireer!
Kom naar een avond vol kennis, inspiratie en netwerkmogelijkheden tijdens Henry Schein On the Move!
- is het kind jonger dan 12 jaar, dan toestemming vragen aan de wettelijk vertegenwoordiger;
- is het kind 12 jaar of ouder, dan vraag je toestemming aan het kind zelf;
- is het kind 12 jaar of ouder maar wilsonbekwaam, dan moet de wettelijk vertegenwoordiger om toestemming worden gevraagd.
5. Meldrecht
Heb je vermoedens van kindermishandeling dan zijn er mogelijkheden om ook zonder toestemming van ouders of kind informatie te delen met het AMK, ofwel een melding te doen. Je mag gebruik maken van dit recht als je voldoet aan de volgende 2 punten:
1. Je hebt je aantoonbaar ingespannen om toestemming te krijgen, maar hebt het niet gekregen.
2. Melden zonder toestemming is écht noodzakelijk is om de mishandeling te kunnen en/of voor het doen van onderzoek naar de mogelijke mishandeling.
Je ziet dat het belangrijk is om als professional heel zorgvuldig om te gaan met je rechten en plichten binnen de meldcode. Juist bij kindermishandeling is het delen van informatie vaak noodzakelijk, maar ook een kwetsbaar punt. Uitgangspunt is: betrek ouders en kinderen zoveel als mogelijk en wees transparant. En indien de samenwerking met ouders zoveel problemen geeft dat de veiligheid van kind in gevaar komt: maak dan gebruik van je rechten en deel informatie met het AMK.
Door:
Ninke van der Leck van Bureau Bespreekbaar
