Behandeling van coronapatiënten: volg de protocollen strikt op!

Coronacentra Acute Mondzorg

Na de uitbraak van corona werden twaalf tandartspraktijken verspreid over Nederland toegerust voor de behandeling van patiënten met (mogelijk) corona. Deze Coronacentra Acute Mondzorg kregen de beschikking over de benodigde beschermingsmiddelen en een protocol: de Leidraad Mondzorg Corona. Als een tandartspraktijk te maken kreeg met een patiënt met mogelijke coronaklachten die acute mondzorg nodig had, dan kon contact worden opgenomen met een CAM. In overleg werd dan besloten of het nodig was om de patiënt door te sturen. Soms zag de patiënt er zelf vanaf, bijvoorbeeld omdat hij de reistijd te lang vond.
Omdat het aantal coronapatiënten fors gedaald is en er geen tekort meer is aan beschermingsmiddelen, zijn vanaf 1 juli tandartsen weer zelf verantwoordelijk voor de behandeling van spoedklachten bij coronapatiënten. Het gaat hierbij nadrukkelijk om spoedeisende klachten. Er zal geen reguliere mond-zorg aan coronapatiënten geboden worden.

Ervaringen

Paul Voorbraak werkt bij de CAM-praktijk in Lelystad en Carmen Brinkcate in Tubbergen. Zij willen graag hun ervaringen delen over de behandeling van coronapatiënten. Beide praktijken hebben de nodige patiënten gehad met corona-klachten. Carmen: ‘Ik heb binnen het triagesysteem ongeveer 40 meldingen gehad. Daarvan zijn er na telefonisch overleg met de verwijzende tandarts ongeveer 16 in de praktijk behandeld. Het soort behandelingen varieerde erg, van extracties tot endostart en abcesincisie.’ Paul: ‘Ik heb 68 telefonische meldingen binnen gekregen, daarvan hebben we zo’n 35 mensen gezien. De helft van de behandelingen waren extracties, verder waren er veel wortelkanaalbehandelingen, acute tandvleesproblemen, die ook tot zware pijnklachten leidden en uitgevallen vullingen en kronen.’

Leidraad Mondzorg Corona

Beide tandartsen zijn erg te spreken over de Leidraad Mondzorg Corona. Carmen: ‘De werkinstructie voldeed mijns inziens goed. Voor de eerste patiënt zich meldde, hebben mijn assistente met wie ik de CAM-patiënten deed en ik het protocol meerdere keren van A tot Z doorgelopen. Dit om eventuele problemen tijdig te kunnen ondervangen. Toen de eerste patiënt zich meldde verliep de behandeling dan ook voorspoedig. De werkinstructie geeft een zeer compleet overzicht van hygiënerichtlijnen, ook voor behandeling in de reguliere praktijk.’ Paul: ‘Ik vond de leidraad echt snel en goed geschreven. We hebben er wel een beetje een eigen draai aan gegeven. De plastic operatieschorten die werden aangeleverd door het ROAZ (Regionaal Overleg Acute Zorgketen) bijvoorbeeld, vind ik niet voldoende beschermen. Wij implanteren in onze eigen praktijk en hebben een o.k., dus wij hebben volwaardige o.k.-jassen aangetrokken.’

Ervaring als CAM-arts

Het werken als CAM-tandarts was een unieke ervaring. Spannend, maar het gaf ook veel voldoening Carmen: ‘Ik heb het werk als CAM-tandarts als zeer plezierig ervaren. De meeste patiënten waren goed voorbereid en erg blij dat ze toch ergens terecht konden voor behandeling. Ze wisten van tevoren dat we volledig ingepakt ons werk zouden doen. Wat vooral belangrijk was, was de triage en het overleg met de eigen tandarts. Hierdoor is goed in te schatten om welk soort behandeling het zou gaan en wat we klaar moesten zetten. Soms werd de behandeling toch anders, daar probeerden we van tevoren zo goed mogelijk rekening mee te houden. Je mag namelijk de behandelkamer niet meer uit tot de patiënt weg is en alles is ontsmet. De voorschriften waren goed uitvoerbaar, dat kwam ook omdat we ons van tevoren goed hadden voorbereid met de beschikbare werkinstructie en infectiepreventieprotocollen.’ Paul: ‘We hebben de CAM-werkzaamheden met zijn drieën uitgevoerd in de praktijk. Mijn moeder en ik zijn tandarts en mijn zusje is mondhygiënist. Per klacht hebben we gekeken wie wat zou kunnen doen en wie er als achterwacht fungeerde. Er komt wel veel voorbereiding bij kijken, want je moet superschoon en steriel werken. De assistent is echt een half uur bezig om de kamer in gereedheid te brengen. Veel lof voor het team trouwens, ook voor de assistenten die de kamers hebben voorbereid en de balie. De klacht wordt eerst ‘uitgetriageerd’, zodat je weet welke spullen je moet klaarleggen. Je moet ook iemand voor de omloop hebben, die spullen door het doorgeefluik kan aangeven. Je moet je hoofd er goed bij houden; je doet niet even een coronapatiënt. Wij hebben een aparte ingang voor coronapatiënten, dat is niet verplicht, maar wordt wel geadviseerd. De patiënt mag ook niet in de gemeenschappelijke ruimten komen. Dat is wel lastig als hij naar de wc moet. ‘

Kostenvergoeding

Waar Paul matig over te spreken is, is de kostenvergoeding: ‘Het is een soort liefdadigheidswerk geweest. De vergoeding die we gehad hebben kwam nota bene vanuit de beroepsvereniging. ZN (Zorgverzekeraar Nederland) heeft de CAM tot nu toe niet gesteund in zijn werkzaamheden. En dat terwijl het echt heel veel extra tijd kost. Praktijken krijgen straks ook geen bijdrage voor de aanschaf van de benodigde beschermingsmiddelen.’

Reguliere praktijken

Beide CAM-tandartsen denken dat de ‘gewone’ praktijken in principe de behandeling van coronapatiënten wel aankunnen. Carmen: ‘Ik denk dat het goed mogelijk is om in de reguliere praktijk coronapatiënten te behandelen. Wel is het hierbij zaak de hygiëneprotocollen nauwkeurig na te leven. Ook moet er voldoende verstrekking van persoonlijke beschermingsmiddelen zijn, zodat een ieder goed beschermd te werk kan gaan.’ Paul: ‘De werkinstructie is haalbaar in elke praktijk, maar je moet je er wel echt in verdiepen en je moet er extra materialen voor aanschaffen. O.k.-jassen, FFP2-maskers, mutsen, dat zijn dingen die niet alle tandartsen standaard in huis hebben. Het materiaal is inmiddels wel verkrijgbaar, maar de kans dat je een CAM-patiënt krijgt is voor een gemiddelde praktijk maar heel klein. Maar ja als er een patiënt komt, moet je die materialen wel hebben. Dat betekent dat heel veel tandartsen disposables in huis moeten gaan halen voor die ene coronapositieve patiënt die echt niet uitgesteld kan worden totdat de klachten voorbij zijn. Ik weet dat er inmiddels initiatieven zijn om coronapatiënten per regio alleen in bepaalde praktijken te laten behandelen, zodat niet alle praktijken zich hierop hoeven voor te bereiden.’

Tips

Hebben de CAM-tandartsen nog tips voor de reguliere praktijken? Carmen: ‘Zorg dat de patiënt op een rustig moment komt, bij voorkeur aan het einde van de dag. Dan is er tijd en ruimte om na de behandeling de kamer en looproute grondig te ontsmetten, zonder dat er een risico is voor andere patiënten. Ook kun je rustig te werk gaan en de infectiepreventieprotocollen goed naleven.
Zorg voor een zeer goede triage en neem zelf contact op met de patiënt. Je kunt als tandarts vaak net iets duidelijker uitvragen wat er aan de hand is en inschatten welke behandeling er gaat volgen. Een goede voorbereiding maakt het minder spannend voor iedereen. Leg de patiënt ook uit wat je van hem of haar verwacht: buiten wachten, mondkapje op, niks aanraken, alleen mee naar binnen etc.’
Paul: ‘In het begin is het best wel eng als je dit moet gaan doen, omdat je zelf wel een verhoogde kans hebt om besmet te raken. Maar als je je goed aan de protocollen houdt, dan komt het echt wel goed. Als je goed schoon werkt en de kamer goed schoonmaakt, dan is het extra risico echt gering’.

Lees de Leidraad Mondzorg Corona 4.0 met werkinstructie Spoedzorg COVID-19 op de website van de KNMT

Door: Yvette in ’t Velt