Tanderosie: een uitdaging
Erosie en gebitsslijtage vormen voor de tandarts algemeen practicus vaak een uitdaging qua diagnostiek en preventie. Maar ook voor de restauratieve behandeling. Dit artikel geeft u enkele handvaten voor de aanpak van patiënten met erosie.
De diagnostiek van erosie is moeilijk vanwege de vaak multi-factoriële oorzaak (attritie, abrasie). Van deze 3 processen is erosie is de grootste veroorzaker van verlies van tandweefsel.
Wat is erosie?
Verlies van hard tandweefsel als gevolg van inwerking van zuren niet geproduceerd door bacteriën.
Prevalentie
Lastig te beoordelen. Studies tonen een grote variatie in uitkomsten. Dit vanwege gebrek aan een standaardisatie van de terminologie en gebrek aan een beoordelingssysteem. Echter de trend is een toename van erosie bij jongere mensen.
Etiologie
Risicofactoren
Extrinsiek
Citrusvruchten, vruchtensap, smoothies, koolzuurhoudende dranken en sportdranken
- Zure voedingsmiddelen: azijn, saladedressing, augurken
- Medicatie die zorgt voor een lage secrectiesnelheid van de speekselklieren
- Zure medicatie: o.a. Vitamine C kauwtabletten
- Recreatie: Choolwater van zwembaden
- Mogelijk: Whitening producten, verstoort de vorming van oppervlak pellicle. Kan hierdoor zorgen voor een toename van erosie.
- Intrinsiek
Gastro-oesophagale reflux disease (GORD)
- Zwangerschap
- Alcoholisme
- Eetstoornissen
- Overgeven
- Diagnose
Klinische verandering van het element is de belangrijkste diagnostische criteria. Er is geen beoordelingssysteem dat een systematische diagnostiek mogelijk maakt. In een vroeg stadium van erosie zijn de verandering vaak nog subtiel. Bij progressieve erosie kunt u cupping waarnemen, het gladder worden van oppervlakten, expositie van dentine en in ver gevorderde stadia expositie van de pulpa. Vullingen zullen bij een gevordende erosie stadium boven de tanden uitsteken. Door een afname van glazuur zullen elementen gevoeliger worden voor warm en koud.
Het herkennen van erosie in een vroeg stadium is belangrijk aangezien u de patiënt dan bewust kunt maken van de gevolgen en kunt ondersteunen bij gedragsveranderingen.Preventie is belangrijk
Indien er klachten zijn van overgevoeligheid door expositie van dentine is dit vaak een indicatie voor een actief erosie proces. Het gebruiken van vergrotingen om de verandering van anatomie van de tanden te verduidelijken is raadzaam. Visuele communicatie blijkt effectiever dan verbale communicatie. Luchtfotos kunnen dienen om de progressie van erosie te monitoren. En de documentatie van patient-compliance.Management
Effectief management is eliminatie of anders reduceren van risicofactoren. U speelt als mondzorgprofessional een belangrijke rol bij het geven van een goede voorlichting en de bewustwording van eigen verantwoordelijkheid voor het beschermen van eigen dentitie.
Slijtagegraad zou u kunnen verdelen in: mild, gemiddeld en ernstig. Afgelopen jaren zijn er verschillende beoordelingssystemen geïntroduceerd. Belangrijk is dat de classificatie gecorreleerd is met de leeftijd van de patiënt. Wanneer u als mondzorgprofessional de eerste symptomen van erosie bij uw patiënten signaleert, geeft u (leefstijl)advies om de progressie van erosie onder controle te krijgen. Radicale voedingsveranderingen zijn vaak niet succesvol over de lange termijn. Gedragsveranderingen dienen daarom realistisch en haalbaar te zijn.Wanneer moet je als mondzorgprofessional ingrijpen?
Bij hoge mate van slijtage en progressiviteit
- Bij pijn of gevoeligheid
- Noodzaak om functionele occlusie te herstellen en dit een toevoeging voor de esthetiek is
- Indien er restauraties nodig zijn om te voorkomen dat het element factureert
- Verlies van anatomie zal resulteren in:
- Verlies van de stabiele fossa/knobbel positie
- Door dento-alveolaire compensatie (verlies van beethoogte) minder ruimte voor restauraties
- Verlies van proale geleiding. Hierdoor een toename van contacten in de zijdelingse delen bij functie
Indien gestart wordt met de restauratieve behandeling is het belangrijk om de risicofactoren te controleren.
Materialen
Composiet, keramiek, goud
- Direct of indirect
- Moderne composieten zijn veelzijdig; het kan zowel in de anterior als posterior dentitie worden toegepast. Reparaties zijn eenvoudig en het is goedkoper in vergelijking met keramiek. Notitie: alle materialen zijn gevoelig voor erosie.
Conclusie
Erosie is een combinatie van biologische, chemische en gedragsfactoren. De diagnostiek is daarom moeilijk, maar essentieel. Erosie dient net zoals cariës en parodontale problemen gescreend te worden in de praktijk. Bij de restauratieve behandeling dient minimaal invasief gewerkt te worden met adhesieve technieken.Bron:
Journal of the Irish Dental Association 2012; 58 (5): 241-244.