Kinderen met een onverzorgd gebit: verwaarlozing?

Professionals, en niet alleen degenen die werkzaam zijn in de mondzorg, vragen zich vaak af hoe ze een slechte mondhygiëne of een slecht gebit bij kinderen moeten interpreteren. Is het een vorm van verwaarlozing of niet?

Artikel van Ninke van der Leck van Bureau Bespreekbaar.

Voorbeelden
Een peuter met rotte voortandjes. Een meisje van 12 dat voor het eerst bij de tandarts komt. Twee broertjes in de kleuterleeftijd bij wie ieder meer dan de helft van het gebit moet worden getrokken. Kinderen die wegens grote gaatjes een afspraak hebben staan voor behandeling, maar nooit meer terugkomen. Zomaar een aantal voorbeelden uit de praktijk van deelnemers in mijn trainingen.

Gebitsverzorging is een basale levensbehoefte van kinderen en daarnaast een taak van de ouders. Regelmatig en goed tanden poetsen is noodzakelijk om met een gezonde mond groot te kunnen worden. De mond is de spiegel van de gezondheid, is een bekende uitdrukking. Maar wat als ouders deze taak niet serieus nemen en kinderen met lagen plak, gaatjes en pijn laten rondlopen?

Signalen
Belangrijke signalen die professionals kunnen herkennen als een mogelijke vorm van tandheelkundige verwaarlozing zijn:

Onvoldoende gebitsverzorging (geen tandenborstel hebben, niet of nauwelijks poetsen)
Weinig of eenzijdige voeding
Onthouden van medische zorg (niet op controle komen, niet komen bij gaatjes die zelfs voor een leek zichtbaar zijn)
Gebitserosie (tanden en kiezen worden stompjes)
Alleen naar de tandarts of mondhygiënist bij ernstige pijnklachten

Meldcodes
In de Meldcodes voor beroepskrachten in de tandheelkunde en mondzorg is tandheelkundige verwaarlozing opgenomen als een vorm van kindermishandeling. En dat is niet voor niets. Dat ouders, om welke reden dan ook, niet voldoende aandacht besteden aan de mond- en gebitsverzorging van hun kinderen kan ernstige gevolgen hebben. Verwaarlozing van de mondzorg heeft effect op het functioneren van kinderen in hun dagelijks leven: ze hebben pijn, ze stinken, ze hebben moeite met eten en bijvoorbeeld sport en het kan zelfs een achterblijvende groei en ontwikkeling tot gevolg hebben.

Gesprek aangaan
Bij zorgen over de mond- en gebitsconditie van kinderen is het, net als bij signalen van andere vormen van kindermishandeling, essentieel het gesprek met ouders aan te gaan. Door het contact met ouders kun je inschatten in hoeverre zij zich bewust zijn van het belang van goede mondzorg. Je krijgt inzicht in hoeverre zij het kunnen opbrengen om aandacht te hebben voor de gebitsverzorging van hun kinderen. Ervaren ze het als een strijd die ze hebben opgegeven? Heeft het kind altijd pijn bij het poetsen en vinden ze dat zielig? Denken ze dat mondzorg ze veel geld kost? De reactie van ouders op jouw zorgen geeft je informatie die je nodig hebt om de ernst van de situatie te kunnen inschatten.

Meewerkende ouders vergroten de kans op verbetering aanzienlijk. En samenwerking is te stimuleren door bijvoorbeeld samen op zoek te gaan naar haalbare verbeteringen. Kleine stapjes, maar wel stapjes die noodzakelijk zijn om langzaamaan kinderen hun gezonde mond terug te geven.

Blijven ouders in gebreke als het gaat om de lichamelijke zorg van hun kinderen en het inschakelen van medische zorg, dan kun je spreken van een ernstige opvoedingssituatie. De Meldcode biedt dan houvast om de juiste afwegingen te maken, zodat alsnog in het belang van het kind hulp kan worden ingeschakeld.

Bron:
Artikel van Ninke van der Leck van Bureau Bespreekbaar Weet wat te doen bij kindermishandeling.