Het belang van het minderjarige kind staat altijd voorop, ook als een arts voor een behandeling niet de vereiste dubbele toestemming heeft van beide ouders van het kind.

Dat heeft het Centraal Tuchtcollege geoordeeld in twee zaken die op 24 mei voorkwamen. Beide klachten werden ongegrond verklaard. Het tuchtcollege breekt hiermee volgens de KNMG met eerdere uitspraken. Als één van de ouders het kind begeleidt en er geen sprake is van een ingrijpende, niet-noodzakelijke of ongebruikelijke behandeling, mag de arts er, wat het tuchtcollege betreft, in principe van uitgaan dat er toestemming is van beide ouders.

Uitzonderingen dubbele toestemming
De vereiste dubbele toestemming kent wat het tuchtcollege betreft twee uitzonderingen. De eerste uitzondering is het voorkomen van ernstig nadeel voor het kind. In één van de zaken ging het om een 13-jarige jongen met gescheiden ouders, waarvan de moeder wilde dat hij gevaccineerd zou worden, terwijl de vader, de klager, daartegen was. Het niet laten vaccineren zou voor de jongen ernstig nadeel kunnen opleveren als hij besmet zou zijn geraakt.

De tweede uitzondering betreft de wens van de minderjarige patiënt zelf. De 13-jarige jongen heeft zelf tijdens gesprekken en in een schriftelijke verklaring bij de huisarts aangegeven gevaccineerd te willen worden, ook al wist hij dat zijn vader daartegen was.

In de andere zaak ging het ook om gescheiden ouders. De vader, de klager, had zijn zoon zonder toestemming van de moeder ingeschreven bij een andere huisarts. Ook had hij de oude huisarts uitdrukkelijk verzocht zijn zoon niet meer te behandelen. De moeder bezocht toch drie keer de oude huisarts en gaf bovendien geen toestemming om het kind te laten behandelen door de nieuwe huisarts. Ook in deze zaak oordeelde het Centraal Tuchtcollege dat de vader het belang van het kind niet liet prevaleren.

Kinderrechter
Het tuchtcollege stelt bovendien dat gezagdragende ouders zich moeten wenden tot de (kinder)rechter als het niet lukt om samen tot de keuze van een huisarts te komen in wie beiden vertrouwen hebben.

De uitspraken zijn voor de praktijk van de gezondheidszorg erg belangrijk, meldt de KNMG op haar website. De organisatie vindt dat het tuchtcollege de praktijk een nuttig handvat aanreikt en dat de zorg beter werkbaar wordt voor artsen.

Bron:
Medisch Contact

Hoe uit ADHD zich en welk gedrag kunt u verwachten bij ADHD-kinderen? Achtergrondinformatie en tips bij de tandheelkundige behandeling van ADHD-kinderen.

Het eerste probleem waar u tegen aan kunt lopen als u een ADHD-patiëntje in de stoel krijgt, is dat u vaak niet weet dat het ADHD heeft. Immers in de gebruikelijke anamnese wordt niet gevraagd of er problemen zijn met het gedrag van het kind of met de geestelijke gesteldheid. Als u er wel van op de hoogte bent, is het vaak niet duidelijk om welk type ADHD het gaat. Terwijl dit belangrijk is te weten, zodat u het behandelplan hieraan kan aanpassen.

Hoe uit ADHD zich?
De twee kenmerken hyperactiviteit en impulsiviteit kunnen voor grote problemen zorgen in de praktijk. Alhoewel deze kenmerken niet hoeven voor te komen bij elk ADHD-kind, denk aan ADD’ers (één van de ADHD-types) die over het algemeen alleen een aandachtstekort hebben.

Bij de tandarts zal een kind in rap tempo van alles willen onderzoeken en aanraken, dingen omgooien zoals bekertjes water en AMA-setjes. Ook kan het ineens in een impuls opspringen uit de stoel alsof het iets fantastisch heeft bedacht. Het zal moeilijk zijn mond kunnen houden en overal op reageren. Het kan niet stil liggen en er bestaat een kans dat het zichzelf bezeerd gedurende de behandeling. Het kan zelfs voorkomen dat het kind de behandelaar uitscheldt omdat iets niet prettig aanvoelt of zich vreselijk gaat aanstellen en op-en-neer gaat dansen van de pijn. Misschien bestaat er bij u dan de neiging om in de lach te schieten of u juist beledigd te voelen en uw geduld te verliezen.

Concentratieproblemen
Door aandachtsproblemen kunnen deze kinderen niet lang hun aandacht houden bij één en hetzelfde ding. Vooral niet als het saai en langdradig is. Ze kunnen maar moeilijk hun aandacht houden bij wat het belangrijkste zou moeten zijn. Hierdoor is het zeer moeilijk dit kind een nuttige instructie te geven of te informeren en dus te motiveren. Er bestaat de kans dat kinderen met ADHD poetsen absoluut niet zien als iets leuks of spannends. Ze verliezen al snel hun aandacht bij het poetsen en pakken die game-boy die in het oog ligt op. De mondhygiëne kan bij deze kinderen dus te wensen over laten.

Mondhygiëne
Zoals ik hierboven schreef, kan de mondhygiëne niet optimaal zijn. Dit komt niet alleen omdat poetsen niet spannend is, maar ook door een slechte fijne motoriek. Kinderen met ADHD hebben meer kans op een slechte motoriek dan hun leeftijdsgenootjes.
Ook wordt de mondhygiëne beïnvloed door medicatie. Sommige medicijnen veroorzaken xerostomie. Ook kan het zijn dat het kind erosie heeft, omdat het vaak moet overgeven van de medicatie. In mijn omgeving hoor ik geluiden over veelvuldig knarsen en klemmen. Dit kwam pas nadat de kinderen aan de medicijnen waren begonnen. Later bleek dat ze dan verkeerde medicijnen hadden gekregen door een foutieve diagnose. De kinderen bleek PDD-NOS te hebben en juist Resperdal nodig te hebben in plaats van een oppeppend middel zoals Ritalin of Concerta.

Slecht zelfbeeld
Veel ADHD-ers hebben weinig zelfvertrouwen. Dit kan komen omdat ze een slechte motoriek hebben en dus niet zullen uitblinken in sport en vaak onhandig zullen zijn. Zij moeten vaak gecorrigeerd worden omdat zij veelvuldig de mist in gaan door hun gedrag. Of doordat ze spelfouten maken door dyslexie. Ze horen dus vaak dat ze het fout doen. Ook wij, als mondzorgers, zullen ze moeten corrigeren, bijvoorbeeld bij het tandenpoetsen. Dit kan dus tot een sacherijnig gezicht leiden of zelfs tot een uitspatting.

Andere stoornissen
Bij veel ADHD-ers is de ADHD niet het enige probleem. Sommige hebben Gilles de la Tourette. Hun tics zullen de behandeling erg moeilijk maken. Ze kunnen ze wel even tegenhouden, maar dat is niet prettig; er bouwt zich dan een spanning op in het lichaam en die moet er nou eenmaal uit via tics.
Soms is er ook sprake van autisme. Autisme heeft als hoofdkenmerk het niet kunnen verwerken van sociale informatie en een onvermogen de wereld om zich heen te kunnen doorgronden. Zij ervaren de wereld om zich heen als bedreigend en klampen zich vast aan regels en rituelen, die onder geen beding mogen worden doorbroken. Dus het poetsgedrag zal heel moeilijk zijn te veranderen en contact met deze kinderen te leggen. Het helpt om deze autisten te vertellen dat bepaald gedrag normaal is. Hier worden ze rustig en coöperatief van.
Verder kunnen ze geen gevoel leggen in hun woorden en zullen het gevoel in woorden van een ander ook niet herkennen.
De stoornis van Asperger heeft dezelfde symptomen als autisme. Het verschil is dat iemand met Asperger geen communicatieproblemen heeft. ADHD-kinderen kunnen ook een heel hoog IQ hebben, waardoor zij misschien meer weten dan u. Dit kan door u als bedreigend ervaren worden. Het omgekeerde is ook waar: Veel ADHD-ers hebben juist een laag IQ. Het is moeilijk om deze kinderen wat uit te leggen zonder geduld te verliezen. Dyslexie komt veelvuldig voor onder ADHD-ers. Foldermateriaal zal dan moeilijk te lezen zijn.

Tips bij de tandheelkundige behandeling van de ADHD-er:

• Geef aan wat er verwacht wordt van het kind
• Voorkom te veel of te weinig visuele en auditieve prikkels
• Geef korte kernachtige instructies zonder veel woorden
• Loop vooruit op moeilijke situaties en omschrijf wat er gaat gebeuren. Leg altijd uit wat u gaat doen, voor en tijdens de behandeling (stond als apart punt, erbij gezet)
• Negeer mild ongewenst gedrag
• Werk in kleine stapjes; maak duidelijk hoe lang het nog duurt
• Sta geregeld even motorische activiteit toe (indien mogelijk)
• Neem een een vriendelijke en accepterende houding aan
• Geef duidelijke opdrachten
• Gebruik humor
• Bied structuur !!!!
• Werk onder anesthesie
• Wees voorspelbaar
• Sluit de behandeling positief af
• Verwijder dingen uit de behandelruimte die het kind sterk kunnen afleiden
• Noem het kind continu bij de naam
• Wees complimenteus

Bron:
– Kinder- und Jugendpsychologie in der zahnärrztlichen praxis, blz.120 t/m 123, Almuth Künkel 2000

– Diagnose ADHD, Een gids voor ouders en hulpverleners, R.A. Barkley, 1999, , ISBN 9026514808, blz. 29,73 t/m 82, 122, 143, 222 hoofdstuk 9,11,12,16

– Kindertandheelkunde1 2001,  Drs. J.S.J. Veerkamp Drs. W.E v. Amerongen, Drs. W.J.H. Berendsen, L.C. Martens .

– Tijdschrift Tandheelkunde, kinderen met ADHD, 1999, 106: blz. 222-225, Drs. P.P Prins. 1999

– Wat is ADHD? ADD of ADHD? Onderzoeksresultaten. Therapie en coaching.  A. van der Gouw, 2002

– Praktische tips voor de dagelijkse praktijk: ADHD een hele opgave, Zorg primair nummer 9 blz123-126, Mevr. C. Janssen, 2000

Door: Lieneke Steverink-Jorna, mondhygiënist

Kleine kinderen met grote gaatjes in hun kiezen en open, ontstoken, liggende zenuwen groeien minder goed. Bovendien hebben zij een achterstand in lengte en gewicht en een minder cognitieve ontwikkeling (W.H. van Palenstein Helderman, Nederlands Tijdschrift voor Tandheelkunde, augustus). De auteur geeft drie verklaringen voor deze relaties.

• Dergelijke mondinfecties veroorzaken pijn en ongemak bij het eten waardoor deze kinderen minder voedsel binnen krijgen.
• Daarnaast veroorzaken deze factoren door ontstane hormoonreacties een gebrek aan slaap.
• Ten derde is duidelijk geworden dat zulke infecties, door het onstaan van schadelijke cytokines – eiwitten die een rol spelen bij de functie van het immuunsysteem – de groei negatief beïnvloeden.

Groeispurt
Voorts blijkt dat, wanneer deze groep kinderen, tandheelkundig bezien adequaat wordt behandeld, zij na de behandeling een groeispurt doormaken. Onderzoek wijst verder uit dat deze kinderen na zulke behandelingen op school beter presteren. Hoewel de gegevens niet nieuw zijn, uit de auteur zorgen. Hij wijst er op dat het College voor Zorgverzekeringen in een rapport signaleert dat 61 procent van de vijfjarige Nederlandse kinderen met tandbederf nooit een restauratieve behandeling heeft ondergaan. Zelfs heeft een toenemend aantal van hen fistels in de mond: kleine buisjes in de kaak, gevormd door een ontsteking van aangetasts melkkiezen en tanden, waardoor pus vrij in de mond terecht komt.

Tandbederf vaak niet behandeld
Ook geven ouders aan dat 20 procent van de kinderen wel eens kiespijn heeft gehad zonder dat daar iets aan wordt gedaan. Deze onderzoeksgegevens kunnen ook in verband worden gebracht met de opvattingen van sommige tandartsen. Dat bleek uit een vorig jaar gepubliceerd onderzoek waarin verslag wordt gedaan van een enquête onder een representatieve groep Nederlandse tandartsen. Hun werd gevraagd wat hun opvattingen waren over de behandeling van het melkgebit van kinderen tot zes jaar. Ruim 40 procent van deze tandartsen was het eens met de uitspraak dat de behandeling van het tijdelijk gebit zich primair diende te richten op het pijn- en ontstekingvrij houden daarvan – en dat het er dus op lijkt dat ze beginnend tandbederf niet behandelen. De auteur constateert dat het voor de hand ligt dat een deel van deze beroepsgroep zich kennelijk onvoldoende realiseert wat dit uitgangspunt betekent voor het welzijn en de gezondheid van het Nederlandse kind.

Bron:
NRC

Door M.A.J. Eijkman