eten, burgers

Slechte diëten kunnen bijdragen aan tandvleesaandoeningen

Een nieuwe studie heeft aangetoond dat voeding een impact kan hebben op parodontale aandoeningen en de behandeling hiervan. De studie werd gepresenteerd tijdens Europerio9.

Het is bekend dat iemands dieet een grote invloed kan hebben op verschillende ontstekingsziekten. De laatste jaren is er ook steeds meer onderzoek gedaan naar de mogelijke rol van voeding bij parodontale aandoeningen, waaronder door Prof. Iain Chapple en zijn team, van de University of Birmingham.

Invloed op tandvleesaandoeningen

Parodontitis is een complexe aandoening, die wordt veroorzaakt door tandplak, gecombineerd met andere factoren. Deze factoren kunnen genetisch zijn, maar kunnen ook worden veroorzaakt door het milieu waarin iemand woont of een bepaalde levensstijl. Aangezien voeding cruciaal is voor het leveren van energiebronnen door middel van macro- en microvoedingsstoffen, zou ook voeding een invloed kunnen hebben op tandvleesaandoeningen. Dit zou te maken kunnen hebben met oxidatieve stress.

Het is bekend dat verhoogde oxidatieve stress schade kan aanrichten aan verschillende cellulaire en moleculaire gebeurtenissen, en dat verhoogde oxidatieve stress kan voort komen uit een normaal cellulair metabolisme, maar ook uit een hoge suiker- of vetinname.

Parodontale ontstekingen

Eerdere studies maakten gebruik van een experimenteel gingivitis model om meer bloedingen aan te tonen op het moment dat patiënten een dieet met veel koolhydraten kregen, tegenover een suikerarm dieet. Zoals verwacht werd hierbij ook meer tandplak zichtbaar. Echter, tandvlees bloeding werd juist verminderd van 35 naar 13 procent. Deze resultaten tonen aan dat voeding waarschijnlijk inderdaad een rol speelt bij parodontale ontstekingen.

Door een beperkte inname van suiker en vet kan het niveau van oxidatieve stress en daarmee ontsteking worden verminderd. Daarnaast kan ook het consumeren van voedsel rijk van antioxidanten en vitamines, zoals groene groenten (broccoli, spinazie etc.), bessen (blauwe bessen, cranberries, aardbeien etc.), rode bonen, rode wijn en pure chocola, gunstig zijn. Hierbij is het wel belangrijk dat individueel wordt gekeken naar het meest geschikte dieet, aangezien dit per persoon kan verschillen.

Al met al kan het nuttigen van de juiste voeding helpen bij het verminderen van ontstekingen zoals parodontitis. Hierbij is het echter heel belangrijk om per individu naar de genetische achtergrond te kijken. Echter, het is veilig om te zeggen dat het voor iedereen een goed idee is om meer visolie, vezels, fruit en groenten te eten, en minder suiker en vet, om de kans op parodontitis te verkleinen.

Bronnen:

  1. Europerio9, Abstract 2774 The role of nutrition: Boost or damage of immune system? Iain Chapple. To be presented at the Team Session on the Role of Nutrition on 22 June.
  2. Chapple ILC, Milward MR, Dietrich T. The prevalence of inflammatory periodontitis is negatively associated with serum antioxidant concentrations. J Nutrition. 2007: 137; 657-664
    Amarasena et al, 2005, J Clin Perio 32; 93-97
    Amaliya et al, 2007, J Clin Perio 34, 299-304
    Linden et al, 2009, J Clin Perio 36, 843-849
  3. Allen EA, Matthews JB, O’Halloran D, Griffiths H, Chapple ILC. Oxidative and Inflammatory status in Type 2 Diabetes Patients with Periodontitis. J Clin Periodontol 2011: 38; 894-901. doi: 10.1111/j.1600-051X.2011.01764.x
    Chapple ILC, Matthews JB. The role of reactive oxygen and antioxidant species in periodontal tissue destruction. Periodontology 2000 2007: 43; 160-232.
  4. Chapple ILC, Matthews JB. The role of reactive oxygen and antioxidant species in periodontal tissue destruction. Periodontology 2000 2007: 43; 160-232.
    Chapple ILC. Potential mechanisms underpinning the nutritional modulation of periodontal inflammation. JADA. 2009: 1402; 178-184.
  5. Sidi & Ashley 1983: J Periodontol 55: 419-423.
  6. Baumgartner  S et al, 2009. The Impact of the Stone Age Diet on Gingival Conditions in the Absence of Oral Hygiene. J Periodontology 80, 759-768.
  7. Ceriello et al 2008, Diabetes 57: 1349-1355
    Esposito et al 2008, J Clin Endocrinol Metab 93: 1345-1350.
  8. Chapple et al 2011. Adjunctive daily supplementation with encapsulated fruit, vegetable and berry juice powder concentrates and clinical periodontal outcomes: A double-blind RCT. J Clin Periodontol 39; 62-72
  9. Leung et al 2009. FASEB Journal, 23 (4). pp. 1041-1053.
/door Lees meer over: Mondhygiëne, Parodontologie, Thema A-Z
wijn - rode wijn

Drinken rode wijn goed voor mondgezondheid

Volgens een nieuwe studie zou het drinken van rode wijn nog wel eens goed voor je mondgezondheid kunnen zijn. De chemicaliën in deze drank, polyfenolen, helpen namelijk te voorkomen dat bacteriën aan het tandvlees blijven kleven.

Minder risico op tandplak en tandvleesaandoeningen

Het onderzoek, geleid door Dr. Victoria Morena-Arribas van het Institute of Food Science Research in Madrid, onderzocht twee specifieke polyfenolen in rode wijn: caffeic en p-coumaric zuur. Beiden bleken effectief te voorkomen dat schadelijke bacteriën, zoals Streptococcus mutans en Porphyromonas gingivalis, vast gingen zitten aan het tandvlees – iets wat vaak een grote rol speelt bij het ontwikkelen van tandplaque en/of tandvleesaandoeningen. Dezelfde polyfenolen zijn te vinden in koffie, druivensap en cranberry sap. De laatste twee bevatten echter wel suiker en fruitzuur, wat juist weer slecht is voor het gebit.

Rode wijn drinken blijft slecht

Helaas moedigt het artikel desondanks deze bevindingen niet aan om meer wijn te gaan drinken. Professor Naveed Satar, professor in metabolische medicijnen aan de University of Glasgow en coauteur van deze studie: ‘Er bestaat geen goed bewijs dat het drinken van wijn goed is voor de gezondheid in zijn algemeenheid. In tegenstelling, uit steeds meer studies blijkt dat hoe minder alcohol iemand drinkt, hoe kleiner het risico is op het ontwikkelen van ziektes of zelfs vroegtijdig overlijden. Daarom moet de conclusie van deze studie niet worden gezien als een aanmoediging om meer rode wijn te drinken.’

Bron:
Journal of Agricultural and Food Chemistry 

/door Lees meer over: Mondhygiëne, Thema A-Z, Voeding en mondgezondheid
Festivalgangers verwaarlozen mondgezondheid

Festivalgangers verwaarlozen mondgezondheid

Uit een onderzoek in Groot-Brittannië bleek dat een op de tien festivalgangers gedurende het hele evenement zijn tanden niet poetst. Meer dan een derde van de aanwezigen poetst zijn tanden hooguit een keer per dag.

Schade op lange termijn

Het onderzoek werd uitgevoerd door de Oral Health Foundation en Polo Sugar Free.

“We weten allemaal dat we in de roes van een festival gemakkelijk dingen vergeten, maar onze mondgezondheid verwaarlozen is echt iets wat we moeten zien te voorkomen, want het kan leiden tot schade op de lange termijn,“ aldus CEO van de Oral Health Foundation, Dr Nigel Carter OBE.

“Daarbij komt dat de eetgewoonten op een festival verre van ideaal zijn met grote hoeveelheden zoet en zuur voedsel en drinken en alcohol. Omkijken naar hun mondgezondheid zou echt meer prioriteit moeten krijgen bij de festivalgangers. Je tanden maar een keer per dag poetsen kan de kans op het ontwikkelen van tandbederf met een derde vergroten.”

Tandenborstel als eerste gepakt

Toch is juist een tandenborstel een van de eerste dingen die festivalgangers pakken voor vertrek. Uit het onderzoek bleek dat 25,6% van de ondervraagden als eerste een tandenborstel pakken, voor deodorant (21,8% van de ondervraagden) en babydoekjes (17%).

“Het is goed om te zien dat mensen van plan zijn om aan hun mondgezondheid te denken door een tandenborstel mee te brengen, maar daadwerkelijk poetsen is nog belangrijker,” volgens Catherine Wragg van Polo Sugar Free.

“Je mondgezondheid verwaarlozen kan een groot probleem zijn en uitmonden in tandbederf, een slechte adem en zelfs, in ernstige gevallen, in tandverlies.”

“We moedigen alle festivalgangers aan om niet alleen een tandenborstel mee te nemen, maar ook hun tanden twee keer per dag twee minuten met fluoridetandpasta te poetsen en daarbij een suikervrij pepermuntje te nemen na het eten of drinken van iets.”

Bron:
Dentistry.co.uk

/door Lees meer over: Mondhygiëne, Thema A-Z
Wanneer is een drogemondonderzoek gewenst

Wanneer is een drogemondonderzoek gewenst?

Tijdens het periodiek mondonderzoek kan de mondzorgverlener eenvoudig nagaan of een aanvullend drogemondonderzoek is geïndiceerd. Verslag van de lezing van prof. dr. C. van Loveren tijdens het Ivoren Kruis congres.

De mondzorgverlener gaat over tot een drogemondonderzoek, of stuurt de patiënt in, wanneer er sprake is van;

  1. > 3 maanden droge mond klachten.
  2. Klinische symptomen
  3. Een oorzaak in de anamnese (i.c.m. 1 of 2)

Drogemondonderzoek

Een volledig drogemondonderzoek bestaat uit:

  1. Speekselmetingen
  2. Xerostomievragenlijst
  3. Voedingsanalyse met behulp van een voedingsdagboek

Speekselmetingen

Tijdens de speekselmetingen wordt gelet op de secretiesnelheid, zuurgraad en visco-elasticiteit (vloeibaarheid) van ongestimuleerd, kauwgestimuleerd en zuurgestimuleerd speeksel.

Het is van groot belang de metingen steeds op dezelfde wijze uit te voeren, en op het zelfde tijdstip van de dag. De patiënt mag 1,5 uur voor afname niet eten, drinken (kraanwater mag wel), roken of tandenpoetsen.

Bekijk voor exacte werkwijze van de speekselmeting de PDF van het Ivoren Kruis:
Ivoren Kruis Samenvatting Droge Mond LR

Xerostomievragenlijst

Er is een korte vragenlijst ontwikkeld met daarin opgenomen 5 stellingen, waarop de patiënt kan aangeven of hij hier nooit (1), soms (2), of altijd (3) last van heeft. De score die hieruit volgt, is een maat voor de ernst van de xerostomie. De vragenlijst is daarnaast ook bruikbaar om het verloop van de xerostomie te meten, en het effect van een eventuele ingestelde behandeling te beoordelen.

Bekijk de xerostomievragenlijst

PDF opnemen op website dental INFO (downloaden en dan toevoegen)

Voedingsdagboek

Om een nauwkeurig inzicht te krijgen van de innamefrequentie van eten en drinken en van het type voedsel dat wordt genuttigd, kan de mondzorgverlener de patiënt een week lang een voedingsdagboek laten bijhouden. Nadien kan de mondzorgverlener de voeding bespreken, en aangeven welke producten hoog cariogeen of hoog erosief zijn voor de patiënt.

Om met zijn tijd mee te gaan, kan de mondzorgverlener ook vragen aan de patiënt om gedurende een week van alle maaltijden en tussendoortjes een foto te maken met zijn smartphone.

Bekijk het voedingsdagboek:

Voedingsdagboek

Prof. dr. Cor van Loveren is bijzonder hoogleraar Preventieve Tandheelkunde en voorzitter van het Adviescollege Preventie Mond- en Tandziekten van het Ivoren Kruis 

Verslag door Jacolien Wismeijer, tandarts, voor dental INFO van de lezing van Prof. dr. C. van Loveren, tijdens het congres “Bijzondere mond, bijzondere aandacht” van het Ivoren Kruis.

 

/door Lees meer over: Congresverslagen, Kennis, Mondhygiëne, Thema A-Z
Thekla Roose

Beroepsprofiel mondhygiënist in België vastgesteld

In België werd onlangs het Koninklijk Besluit gepubliceerd, dat het beroep van mondhygiënist regelt. De eerste studenten van de ‘bachelor in de mondzorg’ studeren in juni 2019 af. dental INFO sprak met Thekla Roose, coördinator van de opleiding op de Arteveldehogeschool, over de opleiding en het beroepsprofiel.

Werkzaamheden mondhygiënist

In het Koninklijk Besluit wordt precies beschreven welke werkzaamheden onder de beroepstitel ‘mondhygiënist’ mogen worden verricht. Het gaat hierbij om preventieve handelingen die autonoom uitgevoerd mogen worden, zoals het geven van mondzorgadvies en het professioneel reinigen van iemands tanden. Daarnaast mogen verschillende handelingen op voorschrift van de tandarts gedaan worden zoals het verwijderen van hechtingen. Er zijn ook toevertrouwde handelingen, zoals medische beeldvorming. Hiervoor is een voorschrift en de aanwezigheid van de tandarts nodig

Maatschappelijke nood

Met de publicatie van het Koninklijk Besluit komt een einde aan een jarenlang traject om het beroep van mondhygiënist in Vlaanderen vorm te geven. De opleiding mondzorg is al twee jaar geleden gestart, voordat het wettelijk kader van het beroep was vastgelegd. Wat was de aanleiding om met de opleiding te beginnen? Thekla Roose legt uit dat je in Vlaanderen alleen een opleiding kan starten als er een maatschappelijke noodzaak is. Uit focusgesprekken met het werkveld, de opleiding tandheelkunde en woonzorgcentra bleek dat die maatschappelijke noodzaak er duidelijk is. “Die maatschappelijke nood ligt er vooral in dat we een tekort aan tandartsen hebben in Vlaanderen. Door de toelatingsbeperking bij de opleidingen tandheelkunde in Vlaanderen is de groep die uitstroomt groter dan de groep die instroomt. Tandartsen focussen nu vooral op het curatieve. Het preventieve begint alsmaar meer weg te vallen. Daardoor is er onder andere een probleem ontstaan in woonzorgcentra en dienstverleningscentra (organisaties voor volwassenen en kinderen met een fysieke of mentale beperking). Tandartsen hebben geen tijd meer om daar naar toe te gaan. Er is dus echt een maatschappelijke nood om meer met preventieve mondzorg bezig te zijn. Daarom is goedgekeurd om een opleiding te starten.”

Wallonië

In België is onderwijs een zaak voor de gemeenschappen, in dit geval voor de Vlaamse gemeenschap. Komt er in Wallonië ook een opleiding tot mondhygiënist? Thekla: ”In Wallonië is de situatie anders, omdat daar het ingangsexamen tandheelkunde pas vanaf dit jaar doorgaat. In Wallonië is er daardoor nog een groter aantal tandartsen aanwezig. Daar is nog geen opleiding mondzorg. Het aantonen van de maatschappelijke noodzaak van een opleiding gebeurt voor Vlaanderen in Vlaanderen en in Wallonië voor Wallonië. Onderwijs is strikt gescheiden, maar de beroepsgroep is wel Belgisch.”

Opleiding in Vlaanderen

In Vlaanderen is de opleiding vorig jaar in Gent gestart met 100 studenten. Dit jaar zijn er in Gent weer 100 studenten gestart en in Leuven 140. Het is een driejarige bacheloropleiding van niveau 6 van het Europees kwalificatiekader. Dit is vergelijkbaar met het Nederlandse hbo-niveau.

Doordat in principe iedereen mag instromen, is de uitval van studenten wel groot. Thekla: “Er zitten nu 40 studenten in het tweede jaar. Er is nog geen derde jaar, maar ik vermoed dat er volgend jaar ook 40 zullen afstuderen.”

Stage

In het beroepsprofiel is vastgelegd dat de studenten een klinische stage van minstens 600 uur moeten doorlopen. De helft van de stage moet de algemene tandheelkunde beslaan, de andere helft. parodontologie, orthodontie of mond-, kaak- en aangezichtschirurgie. De stage dient gespreid plaats te vinden in diverse diensten of instellingen en bij diverse doelgroepen. Zijn er voor zo’n nieuwe studie wel voldoende stageplaatsen te vinden? Thekla vertelt enthousiast dat dat geen enkel probleem is: “We hebben nu al een databank met 160 tandartspraktijken die zich aangemeld hebben, omdat zij dringend mondhygiënisten nodig hebben. Op onze eerste ‘stagementorendag’ waren in Leuven 80 personen aanwezig en in Gent 100. Die waren erg geïnteresseerd en wilden weten hoe de stage in het derde jaar eruitziet. Omdat we nog geen mondhygiënisten hebben, zijn bij ons tandartsen de stagementoren.”

Meeste tandartsen positief

De meeste tandartsen staan er positief tegenover, dat er mondhygiënisten komen. Die willen graag een stageplaats bieden. De tandartsberoepsverenigingen en de twee universitaire opleidingen tandheelkunde zijn ook steeds betrokken geweest bij het opzetten van de opleiding mondzorg. Volgens Thekla zijn er echter ook tandartsen die een meer afwachtende houding aannemen: “Ze weten niet goed wat het zal worden. De ontwikkelingen in Nederland jaagt hen schrik aan. Maar als ik naar onze opleiding kijk, dan is daar geen aanleiding toe. We werken zeer preventief. In onze opleiding zie je ook heel veel gelijkenissen met Finland en Canada. We doen heel veel projecten samen met tandheelkunde, interdisciplinair. En bij bijzondere doelgroepen. Gaatjes vullen, daar is zeker geen sprake van bij ons. Wij willen ook die richting niet uit. Maar het is begrijpelijk dat dit bij sommige tandartsen onrust creëert.

Vergelijking met Nederland

Over Nederland gesproken, is het beroepsprofiel in Vlaanderen afgezien van die gaatjes vullen vergelijkbaar met dat in Nederland? Thekla: “Er zitten wel andere zaken in. Twee zaken die in Nederland niet gedaan worden zijn het afnemen van bloed via veneuze punctie en het aanbrengen van een veneuze katheter. Dit zijn handelingen die de MKA-chirurg kan delegeren, maar dan moet deze wel zelf aanwezig zijn. Ook het toepassen van low-level lasertherapie ter hoogte van de orale weefsels is in Nederland niet aan de orde. “

Baankansen

Over de baankansen is Thekla erg positief: “Van de 40 studenten in het tweede jaar weet de helft al waar ze gaan werken. Er wordt ons ook regelmatig gevraagd of we de namen van de studenten kunnen doorgeven, maar nee, in verband met privacy kunnen we dat niet doen.”

In Nederland beginnen veel mondhygiënisten een eigen praktijk. Is de verwachting dat dit in Vlaanderen ook gaat gebeuren? Thekla denkt van niet: “In principe mogen alle bachelor-afgestudeerden in de gezondheidszorg zich zelfstandig vestigen, maar het financiële kader is nog niet duidelijk. Het handelingskader is nu vastgesteld, maar het betalingssysteem er achter nog niet. Of er zelfstandige mondhygiënisten komen, hangt er denk ik vanaf hoe de financiering er uit komt te zien.”

Thekla heeft er alle vertrouwen in dat de opleiding goed op de beroepspraktijk zal aansluiten. “Wij waren als opleiding ook betrokken bij de adviescommissie die het voorstel voor de wettekst gemaakt heeft. Alles wat in de praktijk gevraagd wordt, zit goed in de opleiding.”

Interview door Yvette in ’t Velt met Thekla Roose, coördinator bachelor in de mondzorg van de opleiding op de Arteveldehogeschool te Gent.

 

/door Lees meer over: Mondhygiëne, Opinie, Thema A-Z
Slechte mondgezondheid leidt tot meer sterfgevallen in psychiatrie

Slechte mondgezondheid leidt tot meer sterfgevallen in psychiatrie

Binnen de hulpverlening en verschillende opleidingen is er veel te weinig aandacht voor mondgezondheid, zo stelt Sonja Kuipers naar aanleiding van haar promotieonderzoek. Haar onderzoek toonde aan dat slechte mondhygiëne leidt tot meer sterfgevallen onder mensen met psychiatrische aandoeningen.

Literatuuronderzoek naar kwetsbare groep

Sonja Kuipers, docent verpleegkunde aan de hogeschool NHL Stenden, onderzocht jongvolwassenen in Friesland, tussen de 18 en 35 jaar. Ze keek hierbij specifiek naar mensen die voor het eerst een psychose kregen op hun mondzorg. Dit is qua gebitsverzorging een kwetsbare groep, omdat jongvolwassenen gemiddeld vaker alcohol, drugs, tabak en suikerhoudende drankjes consumeren. Daarnaast ging de helft van de onderzochte patiënten nooit of nauwelijks naar de tandarts. In Friesland zijn er jaarlijks ongeveer 130 jongvolwassenen die te kampen krijgen met een psychose. Kuipers bestuurde deze groep door middel van een literatuuronderzoek.

Gezondheidsconsequenties slecht gebit

Een slecht gebit heeft veel consequenties voor de rest van de gezondheid, aldus Kuipers. Zo draagt het onder andere bij aan chronische ziektes en sociale en psychische verwaarlozing. Het is gebleken dat ziektes zoals longziekten, diabetes type 2, hart- en vaatziekten en een hoge bloeddruk tien keer vaker een reden is van het sterven van psychiatrische patiënten dan zelfdoding, terwijl er aan deze laatste veel meer aandacht wordt besteed.

Betere begeleiding noodzakelijk

Het is daarom belangrijk dat verpleegkundigen psychiatrische patiënten beter gaan begeleiden, onder andere wat betreft gebitsverzorging. Daarnaast zou er in de verschillende opleidingen meer aandacht moeten worden besteed aan het belang van de mondzorg voor psychiatrische patiënten.

 

Bron:
GGZ totaal
LinkedIN Marnix de Romph

/door Lees meer over: Mondhygiëne, Thema A-Z
Student mondzorgkunde naar Lombok voor poetslessen

Student mondzorgkunde naar Lombok voor poetslessen

Derdejaars mondzorgkundestudent Lotte van Dongen vertrekt eind september naar Lombok. Met een tandheelkundig team zal zij lagere scholen en opvanghuizen voor straatkinderen bezoeken voor een tandheelkundige behandeling en een poetsles. Zo wil zij ervoor zorgen dat de kennis over het tandenpoetsen groeit, om cariës en pijn te voorkomen.

Dit is niet haar eerste ervaring met het geven van poetslessen in het buitenland. In 2014 reisde Lotte naar Nepal, samen met een team van tandartsen en assistenten. In twee weken tijd hielpen zij meer dan 1300 kinderen aan een gezonde mond.
“Dit geeft een fantastisch gevoel en maakt duidelijk dat deze projecten echt nodig zijn”, zegt Lotte.  “Elk kind heeft recht op zorg. Als kind heb je niet de keuze om op te groeien op een plek waar deze middelen aanwezig zijn. Laten wij met z’n allen ervoor zorgen dat wij vanuit Nederland een steentje bij kunnen dragen aan de mondzorg op Lombok.”

 

Student mondzorgkunde naar Lombok voor poetslessen

Donatie

U kunt Lotte een donatie geven zodat zij deze reis kan ondernemen en de kinderen kan helpen. “Met een kleine bijdrage kunnen we samen de toekomst van deze kinderen verbeteren.”
Bekijk hier de informatie over Lotte voor Lombok.

 

/door Lees meer over: Mondhygiëne, Thema A-Z
FDI brengt whitepapers uit voor meer aandacht parodontale aandoeningen

FDI brengt whitepapers uit voor meer aandacht parodontale aandoeningen

De World Dental Federation (or Fédération Dentaire Internationale – FDI) heeft een whitepaper uitgebracht als onderdeel van het Global Periodontal Health Project (GPHP). 90 procent van alle volwassenen wereldwijd heeft momenteel last van een vorm van parodontale aandoeningen. Daarom wil de FDI met deze whitepaper het probleem van parodontale aandoeningen meer onder de aandacht brengen.

Actieplan voor wereldwijde samenwerking

In deze whitepaper wordt een actieplan uitgezet en gevraagd om wereldwijde samenwerking. Hierin komen verschillende onderwerpen aan bod, variërend van het betrekken van het gehele tandheelkundige team bij preventie en behandelingen, tot het belang van het leren over de algemene medische professie, om veelvoorkomende risico factoren beter te kunnen herkennen. Daarnaast komt ook het belang van samenwerking met overige partijen, zoals gezondheidsorganisaties, aan bod, om zo te kunnen zorgen dat parodontale gezondheid kan worden geïntegreerd in elk gezondheidsbeleid.

Managen van parodontale aandoeningen

Het eerste deel van de whitepaper betreft de preventie en het managen van parodontale aandoeningen voor algemene en mondgezondheid. Hierin wordt een samenvatting gegeven van de belangrijkste zaken rondom de impact parodontale aandoeningen wereldwijd. Daarnaast worden preventie, diagnose en behandeling van de aandoeningen besproken.

Toolkit voor meer ruimte parodontale aandoeningen in gezondheidsbeleid

Het tweede deel biedt een toolkit voor mondzorgprofessionals om hen te helpen het globale probleem van parodontitis aan te pakken. Het hoopt met name nationale tandartsverenigingen te helpen bij het ontwerpen en uitvoeren van campagnes gericht op het verbeteren van het gezondheidsbeleid om effectiever parodontale en tandvlees aandoeningen te kunnen voorkomen en managen.

Geen cosmetisch probleem, maar een gezondheidsprobleem

De toolkit is volledig gebaseerd op bevindingen die werden gepresenteerd tijdens het 2017 World Oral Health Forum (WOHF). ‘Parodontitis is geen cosmetisch probleem – het is een gezondheidsprobleem,’ zo werd hier benadrukt. Uit een wereldwijde enquête, die werd uitgevoerd naar aanleiding van het GPHP, bleek echter dat momenteel slechts 40 procent van de nationale tandartsverenigingen een plan van aanpak voor parodontale aandoeningen heeft. Door de ernst van de aandoening te onderstrepen en duidelijke richtlijnen te bieden, hoopt de FDI tandheelkundigen wereldwijd te kunnen assisteren bij het aanpakken van de aandoening.

Bron:
FDI

/door Lees meer over: Mondhygiëne, Thema A-Z
Verband tussen tandverlies moeder en het aantal kinderen

Verband tussen tandverlies moeder en het aantal kinderen

Vrouwen met meer kinderen verliezen vaak meer tanden. Dit blijkt uit een omvangrijk Europees onderzoek dat is gepubliceerd in het Journal of Epidemiology & Community Health.

‘Ieder kind kost je een tand’ is een bekende uitdrukking, waarmee een direct verband wordt gesuggereerd tussen het aantal kinderen en het tandverlies van de moeder. Het is veelgehoord bakerpraatje, maar toch ook met een licht serieuze ondertoon. Goed onderzocht is het eigenlijk nooit.

Vijftigplussers

Inmiddels ligt het iets anders, want vandaag publiceren onderzoekers – onder wie Stefan Listl, hoogleraar aan het Radboudumc – het eerste grootschalige onderzoek naar dit vaak gesuggereerde verband. Daarvoor gebruikten ze gegevens uit de databank SHARE (Survey of Health Ageing and Retirement in Europe). SHARE bevat gegevens van meer dan 120.000 vijftigplussers uit 27 Europese landen en Israël.

Gesneuvelde tanden

De onderzoekers maakten in SHARE gebruik van het deelonderzoek Wave 5, waarin onder ander de geboorten in het gezin en het aantal resterende eigen tanden werden geregistreerd van bijna 35.000 mensen in 14 Europese landen en Israel. Listl: “Met het stijgen van de leeftijd sneuvelen meer tanden. Ook het opleidingsniveau speelt mee.” Vrouwen tussen vijftig en zestig missen gemiddeld 7 tanden. Mannen boven de tachtig moeten het met gemiddeld 19 tanden minder doen. Hoger opgeleide vrouwen en mannen lopen minder kans om tanden te verliezen.

Derde kind

De onderzoekers namen specifieke groepen verder onder de loep: vrouwen die een twee- of drieling hadden en vrouwen van wie de eerste twee kinderen hetzelfde geslacht hadden. Listl: “Als de eerste twee kinderen hetzelfde geslacht hebben, neemt de kans toe dat je nog een derde kind wilt met de kans op een ander geslacht. We zien dat de vrouwen in die groep duidelijk meer tanden zijn kwijtgeraakt dan vrouwen die een meisje en een jongen als eerste twee kinderen hebben gekregen. Bij mannen zien we geen verschil.”

Tipje van de sluier

De conclusie is, dat in deze groep een derde kind duidelijk aan het aantal tanden van de moeder knaagt, terwijl ze dat niet doet bij de vader. “Die conclusie kunnen we voor deze groep duidelijk trekken”, zegt Listl, “maar dat betekent nog niet dat die voor iedereen geldt. Dit vraagt om verder onderzoek en dat geldt ook voor welke factor dit verschil veroorzaakt. Is het echt een gevolg van de zwangerschap zelf of is het misschien een effect dat door het ouderschap wordt veroorzaakt? Dat weten we nog niet. Met dit onderzoek hebben we een tipje van de sluier opgelicht, maar de sluier zelf nog niet weggenomen.”

/door Lees meer over: Mondhygiëne, Thema A-Z
Speeksel: smeerolie voor de mond

Speeksel: smeerolie voor de mond

Speeksel speelt bij veel processen in de mond een belangrijke rol. Wat zijn de belangrijkste oorzaken voor veranderingen in de hoeveelheid speeksel? En hoe kunnen mensen met een droge mond geholpen worden? Dr. Casper Bots, tandarts-epidemioloog, sprak erover tijdens het Congres Ivoren Kruis.

Samenstelling speeksel

Speeksel wordt aangemaakt in verschillende speekselklieren. Het is samengesteld uit sereus speeksel uit de glandula parotis (waterig, eiwitarm speeksel), sero-muceus speeksel uit de glandula submandibularis en glandulae mucosae, en muceus speeksel uit de glandula sublingualis (kleverig, eiwitrijk speeksel).

Belang van speeksel

Speeksel is voor tal van processen in de mond van groot belang. Het speelt in de eerste plaats een belangrijke rol bij de verwerking en de smaaksensatie van voeding. Daarnaast is het belangrijk bij spreken, slikken en zoenen. Het zorgt voor gebitsbescherming door de bufferende en remineraliserende werking. Het heeft ook een antimicrobiële werking; het heeft antivirale, antibacteriële en antischimmelkenmerken. Door de aanwezigheid van histatine in speeksel groeien wondranden in de mond tot 1,5 keer zo snel naar elkaar toe in vergelijking met buiten de mond.

Xerostomie en hyposialie

Er is verschil tussen het gevoel van een droge mond en het hebben van een droge mond. Wanneer de patiënt het gevoel van een droge mond heeft, spreken we van xerostomie. Objectief gezien kan er dan nog wel genoeg speeksel aanwezig zijn. Wanneer er meetbaar te weinig speeksel is, spreken we van hyposialie.

Wanneer de speekselproductie (grotendeels) droog valt, is dat te vergelijken met wanneer de olie in een machine droog valt. De processen in de mond gaan mis en de impact op de patiënt kan enorm zijn. Om deze patiënten te helpen en bij te staan is het Nederlands Speekselcentrum opgericht.

Oorzaken hyposialie

Eén van de grootste veroorzakers van hyposialie is medicatiegebruik. Alle medicatie waar ‘anti’ voor staat (antihypertensiva, antidepressiva, antipsychotica etc.) zorgt voor een droge mond. Er bestaat een eenvoudig ezelsbruggetje voor het gebruik van medicijnen in Nederland: 40% van de personen tot 40 jaar, 60% van de personen tot 60 jaar en 70% van de personen tot 70 jaar gebruikt een of meer medicijnen.

Het gebruik van een medicijn geeft 25% kans op een droge mond, het gebruik van vijf verschillende medicijnen geeft 50% kans op een droge mond.

Daarnaast zijn er andere belangrijke factoren die hyposialie kunnen veroorzaken, zoals de ziekte van Sjögren. De ziekte van Sjögren gaat gepaard met reuma, het hebben van droge ogen en een droge mond. Ook diabetes, nieraandoeningen en bestraling in het hoofd-halsgebied kunnen leiden tot een verminderde speekselvloed. Tot slot speelt bij alcoholisme en bij depressie een droge mond een rol.

Indeling in categorieën

Aan de hand van hun speeksel kunnen patiënten in drie categorieën worden ingedeeld:

  • rood (high risk): patiënten die in het verleden zijn bestraald in het hoofd-halsgebied, patiënten met de ziekte van Sjögren en patiënten die veel medicatie gebruiken;
  • oranje (medium risk): patiënten met een ongezonde levensstijl, veel suikergebruik en die roken;
  • groen (low risk): patiënten die op het moment van screening een gezonde kwaliteit en kwantiteit aan speeksel hebben.

Diagnostiek

Er zijn meerdere manieren om een droge mond te kunnen meten. Zo kan er gebruik worden gemaakt van een xerostomie-vragenlijst, waarbij de patiënt bij diverse stellingen moet aangeven of hij er last van heeft.

Daarnaast kan de behandelaar gebruik maken van de Clinical Oral Dryness Score (CODS), om de ernst van een droge mond vast te stellen. Hierbij wordt tijdens een intraoraal onderzoek gekeken naar de volgende punten:

  • Blijft de onderzoekspiegel plakken aan de wang?
  • Blijft de onderzoekspiegel plakken aan de tong?
  • Zijn er groeven/fissuren aanwezig op de tong?
  • Zit er debris op het palatum (niet onder een prothese)?
  • Ziet het speeksel er schuimend uit?
  • Is de mondbodem droog/atrofisch?
  • Is het palatum droog en glanzend?
  • Glijdt je vinger soepel door de omslagplooi heen?
  • Is er sprake van cervicale cariës, of recent vervaardigde cervicale restauraties?
  • Ziet de gingiva er rood en glad uit?

Drogemondonderzoek

Zijn er langer dan drie maanden klachten van een droge mond en/of klinische symptomen met wel of geen risicofactoren, dan is dat een indicatie voor een drogemondonderzoek (DMO).

Bij een DMO wordt onder meer gemeten of de speekselklieren nog een restfunctie hebben. Is dit het geval, dan valt dit te vergelijken met een kraan die in rust dicht zit, maar door stimulatie kan worden opengedraaid. Tijdens het speekselspreekuur wordt op drie momenten de hoeveelheid speeksel gemeten: in rust, na kauwstimulatie met paraffinefilm en na zuurstimulatie met citroenzuur.

Stimulatie speekselproductie

Wanneer de speekselklieren bij stimulatie nog wel speeksel produceren, dan kun je de speekselproductie van de patiënt stimuleren met suikervrije zuurtjes, kauwgom, of pilocarpine. Het is van belang te beseffen dat hoe lager de secretiesnelheid (flow) van speeksel is, hoe lager de pH is (hoe zuurder het speeksel is). Dit betekent dat minder speeksel dubbel schadelijk is voor de dentitie.

Wanneer de speekselklieren ook bij stimulatie geen speeksel meer produceren, dan moet je mondvocht ergens anders vandaan halen (palliatief) door bijvoorbeeld gebruik te maken van kunstspeeksel of -gel.

Tips voor patiënten met een droge mond

Patiënten met een droge mond kunt u de volgende tips geven:

  • ’s Nacht vaseline op de lippen smeren geeft al het gevoel van een vochtige mond waardoor mensen door kunnen slapen.
  • Een patiënt kan bij de apotheker langs gaan voor aanpassing of herbeoordeling van de medicatie. Soms helpt het om het tijdstip van inname te wijzigen.
  • Komkommer met een beetje olijfolie erop kan zorgen voor een prettiger mondgevoel.
  • Wanneer de patiënt noodgedwongen veel water moet drinken, kan wat munt erdoorheen zorgen voor een prettigere smaaksensatie.

Dr. Casper Bots is tandarts-epidemioloog en oprichter van het Nederlands Speekselcentrum.

Verslag door Jacolien Wismeijer, tandarts, voor dental INFO van de lezing ‘Speeksel in de praktijk; smeerolie voor de mond’ van dr. dr. C.P. Bots tijdens het Congres Ivoren Kruis ‘Bijzondere mond, bijzondere aandacht!’

/door Lees meer over: Congresverslagen, Kennis, Mondhygiëne, Thema A-Z
Council of European Dentists vraagt aandacht bij Europees parlement: vergeet de mond niet

Pathogenen betrokken bij vorming cariës

Franse onderzoekers bestudeerden welke specifieke bacteriën aanwezig zijn in interdentale biofilms en zo komen kijken bij de vorming van cariës. De resultaten van de studie zouden gebruikt kunnen worden om patiënten het poetsen van tanden en interdentaal reinigen meer serieus te laten nemen.

Verwijderen van pathogenen

Denis Bourgeois, PhD aan de afdeling preventie en algemene gezondheid aan de tandheelkundige faculteit aan de University Lyon in Frankrijk, en zijn team verzamelden biofilms van vier interdentale plekken in de mond onder 25 cariësvrije volwassenen. Er werd bevonden dat Streptococcus en Lactobacillus aanwezig waren op alle plekken. Streptococcus mutans werd gevonden op 28% van de plekken. De conclusie van het onderzoek was dat cariësvrije mensen deze pathogenen zouden moeten verwijderen door te flossen en goed te poetsen.

Het onderzoek

Wereldwijd gezien zijn er zo’n 2 miljard patiënten met onbehandelde cariës. Tandbederf komt met name voor bij mensen onder de 35 jaar. Om die reden is het noodzakelijk dat er verder wordt onderzocht hoe cariës in elkaar zit en hoe dit voorkomen zou kunnen worden.

De 15 mannen en 10 vrouwen die deelnamen aan het onderzoek waren allen tussen de 20 en 35 jaar oud. De patiënten waren gezond, hadden geen cariës en ook geen vullingen en/of missende tanden. De interdentale biofilms tussen tand 15 en 16, 25 en 26, 35 en 36 en 45 en 46 werden verzameld. De resultaten waren als volgt:

Pathogenen betrokken bij vorming gaatjes

Verder onderzoek

Een limitatie van het onderzoek is het kleine aantal deelnemers en het feit dat alle deelnemers dezelfde etnische achtergrond hadden. Dit haalt niet weg dat de resultaten potentieel conclusies geven over de pathogenen die betrokken zijn bij de vorming van cariës en dat deze resultaten als uitgangspunt genomen kunnen worden voor verder onderzoek.

Bron:
Plos One

/door Lees meer over: Cariës, Mondhygiëne, Thema A-Z
Taak voor mondhygiënist om onderliggende ziektes in beeld te brengen

Taak voor mondhygiënist om onderliggende ziektes in beeld te brengen

Parodontitis kan mede veroorzaakt worden door een andere, ernstige ziekte. Er moet daarom altijd onderzocht worden waarom een patiënt parodontitis ontwikkeld heeft. Wijnand Teeuw gaf tijdens de themadag Up-to-date van Quality Practice Mondhygiëne inzicht in de factoren die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van parodontitis. Hij lichtte een en ander toe aan de hand van twee afbeeldingen: een vraagteken en een volumeknop.

Het vraagteken: waarom parodontitis?

Bij een patiënt met parodontitis moet je nagaan waarom hij parodontitis heeft ontwikkeld. “Als je niet weet waarom iemand parodontitis heeft, vind ik dat je niet mag behandelen,” aldus Teeuw. Dus niet routinematig aan de slag gaan, maar bij iedere patiënt opnieuw deze vraag stellen. Overigens geldt voor cariës hetzelfde. Alleen heeft parodontitis directere gevolgen voor de gezondheid. Als je de vraag ‘waarom’ niet stelt, dan wordt de behandeling te simpel. Er wordt dan enkel plak verwijderd, omdat voorheen gedacht werd dat dit de enige oorzaak was.

De volumeknop: er moet balans zijn

Als een auto hard rijdt, moet de volumeknop verder opengedraaid worden om de radio nog goed te horen. Als de radio goed te horen is, is er balans. Als de volumeknop ver open staat terwijl de auto niet zo hard rijdt, dan is er een disbalans, want dan staat de radio vreselijk hard.

Bij disbalans in het lichaam kan parodontitis ontstaan. Bij iedere patiënt werkt dit anders. Bij de een moet er harder aan de volumeknop worden gedraaid voor balans of disbalans dan bij de ander.

Als een patiënt weinig tot geen afweer heeft, dan is er disbalans. De meerderheid van patiënten met parodontitis heeft een afwijkend afweer. Als duidelijk is wát aan die volumeknop draait, dan kan de behandeling daarop aangepast worden. Alle factoren die de balans kunnen verstoren, zullen in beeld moeten worden gebracht voordat een behandeling gestart kan worden. Als de oorzaak niet volledig bekend is, kan je de oorzaak of bron niet aanpakken.

Factoren voor disbalans

Er zijn naast de biofilm meerdere factoren die bepalen of iemand in balans of disbalans is. Sinds de jaren 80 is de invloed van omgeving, leefstijl en genetica bekend. Daarnaast speelt ‘epigenetica’ een rol: een drager van een verkeerd gen hoeft er niet per se last van te hebben. Wat leefstijl betreft: hier leren we nog steeds over bij. Ook wordt rekening gehouden met de invloed van systemische ziekten en andere minder bekende factoren, zoals overbelasting.

De factoren kunnen ook elkaar beïnvloeden. Zo heeft een lichamelijke ziekte vaak consequenties voor de leefstijl of andersom. En menig ziekte kan stress veroorzaken en maakt medicijngebruik nodig. Dit kan parodontitis in de hand werken.

Ziekten van invloed op parodontitis

Inmiddels worden meer dan 50 lichamelijke ziekten geassocieerd met parodontitis, zoals kanker, reuma, luchtweginfecties en hart- en vaatziekten. Zeker als een patiënt meerdere van deze ziekten heeft, neemt het risico op parodontitis toe. Een patiënt kan bij verschillende artsen voor verschillende ziekten behandeld worden, terwijl ze allemaal door dezelfde factoren veroorzaakt kunnen worden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan roken of een bepaald eetpatroon.

Intake parodontitispatiënt

Om alle factoren helder in beeld te krijgen zal een intake bij een parodontitispatiënt veel tijd in beslag nemen. Bij verdenking van onderliggende lichamelijke factoren, zoals stress, diabetes mellitus, reumatoïde artritis etc., zal gezocht moeten worden naar interdisciplinaire samenwerking.

Teeuw geeft van een aantal ziekten aan hoe zij van invloed zijn op het ontstaan van parodontitis.

Kanker

Bij iemand met kanker is de aanname dat alleen een chirurgische behandeling in de mondholte niet direct invloed heeft op het ontstaan van parodontitis. Lokale bestraling kan daarentegen de botstructuur en de doorbloeding zodanig beïnvloeden dat het een zeer progressieve parodontitis in de hand werkt. De vermindering van de afweer duurt waarschijnlijk het hele leven. Ondersteuning met antibiotica voor de parodontitisbehandeling kan daarom nodig zijn. Bij chemo valt de afweer een periode weg, maar is weer snel terug. Patiënten zijn vaak wel chronisch vermoeid na en tijdens de chemokuur. Daarom zal er overleg moeten plaatsvinden met de oncoloog. Vraag hoe het met de afweer op dat moment is.

Reuma

Reumatische artritis is een auto-immuunziekte, waarbij voornamelijk de gewrichten worden aangetast. Bij reumapatiënten is de lichamelijke ontsteking verhoogd en staat de volumeknop te hard, de afweer is te hoog. Hierdoor is de kans op parodontitis verhoogd. Medicatie bij reumapatiënten is er juist opgericht om de ontstekingsgraad te doen verminderen. Er zijn studies die een indicatie geven dat deze medicatie soms daarom ook beschermend tegen parodontitis kan werken. Het tegendeel is ook aangetoond, dat soms door de medicatie het immuunsysteem zo onderdrukt wordt dat de kans op secundaire infecties, zoals parodontitis, juist verhoogd is. Bij deze medicatie is het ook goed om er op te letten dat door de bacteriemie, die altijd ontstaat na een  parodontale behandeling, de kans op sepsis verhoogd is. Bij sommige reumapatiënten is het daarom beter de medicatie stop te zetten voordat ze een parodontitisbehandeling ondergaan. Een goede interdisciplinaire behandeling met een reumatoloog is dan noodzakelijk.

Diabetes

Diabetes mellitus is een chronische ziekte, waarbij de suikerregulatie verstoord is, met als gevolg vaak te hoge bloedsuikerwaarden. Door te hoge bloedsuikerwaarden raken verschillende organen, maar ook vitale processen ontregeld, die betrokken zijn bij het onderhoud van het hart- en vaatstelsel, de wondgenezing en de afweer tegen infecties. Op langere termijn ontstaan vooral complicaties op het gebied van HVZ. Vanwege de verhoogde kans op infecties en de slechte wondgenezing, wordt parodontitis twee tot drie keer vaker gediagnosticeerd bij diabetespatiënten. Een goede bloedsuikerregulatie is  belangrijk voor het bereiken van een gezonde parodontale situatie. De suikerregulatie draait bij 1:1 aan de volumeknop voor parodontitis. Een goede instelling bereiken is dus essentieel, ook voor de mond. Ook hier geldt dat een interdisciplinaire behandeling met een diabetesbehandelaar belangrijk is.

Verborgen ziekte

Als niet duidelijk is hoe parodontitis wordt veroorzaakt, kan het nodig zijn om een patiënt te verwijzen naar de huisarts om te laten uitzoeken of er sprake is van een nog onbekende onderliggende ziekte. Zo is uit onderzoek op ACTA gebleken dat 25% van de mensen met ernstige parodontitis ook al bloedsuikerwaarden hadden die wijzen op de aanwezigheid van diabetes mellitus. Ongeveer 20% van deze mensen was hiervan niet op de hoogte. Hieruit kan geconcludeerd worden dat parodontitis mogelijk een vroege aanwijzing is voor het hebben van diabetes mellitus. Mondhygiënisten kunnen daarom mogelijk bijdragen aan het vroegtijdig signaleren van onderliggende ziekten, zoals diabetes mellitus.

Wijnand J. Teeuw, parodontoloog NVvP, behaalde in 2003 zijn doctoraaldiploma Biologie aan de Universiteit Utrecht met als afstudeerrichting Fundamentele Biomedische Wetenschappen (FBMW). In 2006 studeerde hij als tandarts af aan het Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam (ACTA) waaraan hij sinds die tijd verbonden is aan de sectie Parodondologie. Van 2009 t/m 2012 volgde hij aldaar de MSc-opleiding tot parodontoloog, welke hij cum laude heeft afgerond. Sinds 2015 is hij hoofd van de Kliniek voor Parodontologie ACTA. In 2017 promoveerde hij op de relatie tussen parodontitis en de algemene gezondheid, in het bijzonder diabetes mellitus en hart- en vaatziekten.

Verslag door Lieneke Steverink-Jorna, mondhygiënist, voor dental INFO van de lezing van Wijnand Teeuw tijdens de themadag van Quality Practice Mondhygiëne.

/door Lees meer over: Mondhygiëne, Parodontologie, Thema A-Z
Gepubliceerd artikel mondhygiënisten Voorlichting over mondzorg tijdens kinderfestival werkt

Gepubliceerd artikel mondhygiënisten: Voorlichting over mondzorg tijdens kinderfestival werkt

In Annual Clinical Journal of Dental Health van The British Society of Dental Hygiene and Therapy is onlangs een artikel gepubliceerd van Yvonne Buunk-Werkhoven, Kristina Takrovskaja en Lieneke Steverink-Jorna. Hierin beschrijven zij hun onderzoek naar de invloed van voorlichting over mondzorg tijdens het kinderfestival Kidsfabriek.

Kidsfabriek

Kidsfabriek is een jaarlijks terugkerend gratis kinderfestival in Ulft. Sinds 2014 wordt hieraan ook deelgenomen door een aantal mondhygiënisten met het doel om op een leuke manier kinderen bewust te maken van het belang van een goede mondhygiëne. Dit blijkt een groot succes te zijn, de kinderen zijn erg enthousiast over de poetsles en andere mondzorgactiviteiten.

In 2015 en 2016 hebben Yvonne Buunk-Werkhoven en Lieneke Steverink-Jorna tijdens Kidsfabriek kinderen en hun ouders ondervraagd over onder andere hun poetsgedrag. Dit vormde de basis voor het nu gepubliceerde onderzoek.

Onderzoek

Doel van het onderzoek was het bepalen van de invloed van promotie van mondgezondheid tijdens een openbaar speel- en leerevenement op de mondhygiëne van kinderen en hun ouders.

Tijdens Kidsfabriek 2015 zijn aan 74 bezoekende ouders enquêteformulieren uitgereikt met vragen over mondzorg. Zij kregen de vragen voordat hun kinderen een workshop tandenpoetsen volgden.
Een jaar later zijn tijdens Kidsfabriek 2016 108 kinderen geïnterviewd nadat zij een interactieve workshop tandenpoetsen – gegeven door mondhygiënisten – volgden.

Resultaten 2015

Uit het onderzoek van 2015 kwam naar voren dat 18 van de geënquêteerde ouders (27,3%), met een middelbaar tot hoger opleidingsniveau, nog nooit een mondhygiënist had bezocht. 26 ouders (39,4%) gaven aan dat ze nooit poetsinstructies voor hun kinderen hadden gekregen van een mondzorgprofessional. 33 ouders (50%) poetsten de tanden van hun kinderen twee keer per dag. 11 respondenten (16,7%) gaven aan dat ze probeerden het eten van tussendoortjes door hun kinderen te beperken.

Resultaten 2016

Tijdens Kidsfabriek 2016 werd door twee derde van de kinderen enthousiast op de tandenpoetsworkshop gereageerd.

Uit vragen over de sociaaleconomische achtergrond van de ouders bleek dat 70 ouders (64,8%) een gemiddeld gezinsinkomen hadden en 28 (25,9%) een bovengemiddeld inkomen.

Een derde van de volwassen respondenten had nooit een mondhygiënist bezocht, 27 ouders (25%) bleken dat wel te willen. De geïnterviewde kinderen gaven veelal aan hun mondzorg te willen verbeteren en het snoepen en drinken van zoete drankjes te willen verminderen.

Conclusie

Uit dit onderzoek kan geconcludeerd worden dat deelname aan een evenement zoals de Kidsfabriek de kennis over mondhygiëne van kinderen en hun ouders kan vergroten en kinderen en ouders kan aanmoedigen om de mondzorg thuis te verbeteren.

Lees het gehele onderzoek Voorlichting over mondzorg tijdens kinderfestival werkt

/door Lees meer over: Communicatie patiënt, Kennis, Mondhygiëne, Thema A-Z
Bandje voor minder koordweerstand

Bandje voor minder koordweerstand

CordEze is een pols- of armbandje dat de weerstand van het koord van een handstuk, ultrasonic scaler of air polisher kan verminderen in het gebruik. Een Amerikaanse mondhygiënist ontwikkelde het product.

Makkelijker gebruik van koord-instrumenten

Door gebruik te maken van een bandje zoals CordEze wordt de omgang met alle koorden soepeler en wordt het makkelijker om vrij te bewegen en zo alle macht over de instrumenten te behouden.

Comfortabel

Het bandje is gemaakt van zacht materiaal dat comfortabel om de arm zit. Er zijn drie verschillende kleuren beschikbaar en de maat van het bandje kan naar wens worden aangepast.

Bron:
CordEze.com

/door Lees meer over: Mondhygiëne, Thema A-Z
16 mei: European Gum Health Day

16 mei: European Gum Health Day

Op 16 mei vindt de European Gum Health Day plaats, een internationale dag om bij het publiek het bewustzijn van tandvleesaandoeningen te vergroten. Dit jaar krijgen alle parodontologen, tandartsen en mondhygiënisten in Nederland het verzoek om aandacht te besteden aan deze dag. Hoe kunt u dat doen? 

De European Gum Health Day is een initiatief vanuit de European Federation for Periodontology (EFP) en wordt in 2018 voor de vijfde keer georganiseerd. ‘Health begins with healthy gums’ is de bijbehorende slogan, die treffend de visie van de EFP – ‘Periodontal health for a better life’ – omvat. Met deze dag proberen we onder de bevolking meer bewustzijn te bereiken voor parodontale gezondheid en ontsteking, de daarmee gepaard gaande gezondheidsrisico’s en de mogelijkheden van preventie en behandeling. Daartoe maken we reclame via (social) media, bieden we gratis screening aan en geven we informatie over de staat van het tandvlees. Vele nationale verenigingen binnen Europa nemen deel aan European Gum Health Day 2018, waaronder uiteraard ook de Nederlandse Vereniging voor Parodontologie (NVvP).

Een extra spreekuur in uw praktijk

Dit jaar krijgen alle parodontologen, tandartsen en mondhygiënisten in Nederland het verzoek om aandacht te besteden aan deze dag. Het idee hierbij is dat u in uw praktijk een speciaal spreekuur houdt, waarbij mensen een gratis screening van het tandvlees krijgen – via de DPSI-screening – en informatie ontvangen over tandvlees en gingivitis/parodontitis.

U kunt zelf bepalen op welk moment van de dag u een spreekuur wilt houden en hoe lang dit zal duren. Ter ondersteuning ontvangt u promotiemateriaal plus informatie die u aan patiënten kunt meegeven. Op de website van de NVvP worden per praktijk het tijdstip van het spreekuur en de gegevens van de betreffende praktijk aangegeven.

Screening in de Mobiele Praktijk van Defensie

Maar dat is niet alles! Dit jaar heeft Defensie de Mobiele Tandheelkundige Praktijk, een echte tandartsbus, beschikbaar gesteld voor de European Gum Health Day. Deze bus wordt op 16 mei op een strategische locatie in Nederland geplaatst, zodat langslopend publiek de bus kan betreden voor nadere informatie plus een screening van zijn/haar tandvlees.

Meer informatie en aanmelden

Inschrijven voor de European Gum Health Day kan snel en eenvoudig via de website www.nvvp.org.

 

/door Lees meer over: Mondhygiëne, Thema A-Z
Pilot bewustzijn van mondgezondheid en zelfzorg jonge moeders en hun baby’s

Pilot: bewustzijn van mondgezondheid en zelfzorg jonge moeders en hun baby’s

Hoe bewust zijn jonge moeders van 17 tot 24 jaar van mondgezondheid voor henzelf en voor hun baby’s? Yvonne Buunk-Werkhoven en Selma Burrekers onderzochten dit en publiceerden hierover. Deze doelgroep blijkt lastig te bereiken voor gedragsverandering.

Door middel van twee interactieve workshops gegeven aan de MJD groep* in Groningen en de antwoorden op een vragenlijst ingevuld door jongemoeders van 17-24 jaar werd de persoonlijke mondverzorging geëvalueerd. Als aanvulling daarop werd een persoonlijke screening – per uitnodigingsbrief en telefonisch – aangeboden in de Praktijk voor mondhygiëne van Selma Burrekers.

*De MJD Groep is een  maatschappelijke organisatie die met professionals en vrijwilligersadvies, informatie en ondersteuning biedt aan bewoners in Groningen en de drie Noordelijke provincies.

Bevorderen van mondgezondheid is minstens zo belangrijk als preventie van mondziekten. Hierbij leren mensen hun mondgezondheid te verbeteren door middel van meerdere activiteiten en oefeningen, ook wel aan te duiden als gezondheidsvaardigheden. In eerdere studies, ook onder kinderen,werd aangetoond dat gezondheidseducatie in het verleden en promotie-interventies (OHEPIs) effectief zijn en positieve invloed hebben op tandartsbezoek, poetsen en flossen.

Doelstelling onderzoek

Een artikel in een locale krant was de inspiratie voor dit vrijwillige initiatief van Buunk-Werkhoven en Burrekers. De bedoeling was om te bepalen wat het effect (impact) is van een laagdrempelige benadering van mondgezondheidsbevordering en om de betrokkenheid  van de zelfzorg beter te begrijpen. Daarnaast is het belangrijk om inzicht te krijgen in welke factoren van invloed zijn op de eigen verantwoordelijkheid en  het vermogen van jonge moeders om hun baby’s op een (kosten)effectieve manier preventieve zorg te bieden.

Door middel van twee Powerpointpresentaties werd uitleg gegeven en gediscusieerd over mondgezondheid en andere gezondheidsonderwerpen.Tijdens de eerste workshop vulden de deelnemers een index over mondgezondheid in. Als aanvulling daarop werden de jonge moeders per brief uitgenodigd om een screening in de praktijk te ondergaan. In de tweede workshop lag het accent vooral op de mondverzorging van de baby’s en peuters. Een half jaar na de eerste keer werden10 moeders persoonlijk uitgenodigd via een telefoongesprek om langs de praktijk te komen voor een gratis consult.

Resultaten

De groep bestond op papier uit 15 jonge moeders van 17-23 jaar. Ze hadden allen babies tussen 0-6 maandenof peuters in de leeftijd van 1,5 tot 4 jaar.

Bij de eerste keer waren 8 moeders aanwezig, 3 waren ziek en 4 anderen waren zonder bericht afwezig. De MondiX werd gebruikt als maatstaf voor het eigen mondhygiënegedrag.

Tweederde poetste tweemaal daags met een handtandenborstel en driekwart rapporteerde tenminste voor het slapen gaan het gebit te poetsen. Ongeveer de helft poetste minder dan een minuut, slechts 4 poetsten 2 minuten of langer. Interdentale reinigingsmiddelen werden niet of nauwelijks gebruikt.
Ongeveer 3 maanden na de eerste workshop bestond de groep op papier uit 11 moeders, inclusief 5 nieuwe jongemoeders, waarvan 1 7 maanden zwanger was. 5 moeders waren aanwezig, 5 waren afwezig en 1 kwam later binnen. Deze groep had gevraagd om een follow-up voor meer informatie, met name over de mondverzorging van hun kindje. Deze informatie was meer gespecificeerd en werd beter ontvangen door de groep. Echter, deze informatie was wederom niet voldoende om de moeders voor een gratis consult in de praktijk te krijgen.

Na observatie en navraag tijdens de discussie in de workshop hadden de moeders niet het besef en de intentie om de hoeveelheid zoet te beperken of om pas te poetsen een uur na inname van zure drankjes: ze vonden dit niet belangrijk.

In de herfst –een half jaar na aanvang van het project– konden uit de totale groep slechts 6 moeders per telefoon worden bereikt en uitgenodigd. Hiervan maakten 4 moeders een afspraak en slechts 2 kwamen opdagen. Deze twee bleken ook nog eens niet aanwezig te zijn geweest bij de workshops.

Case reports worden beschreven in de Engelse versie van het artikel.

Conclusie

Het blijkt uit dit interventieonderzoek dat veel directe aandacht, twee keer een interactieve workshop en herhaalde uitnodiging per brief en daarna nog telefonisch contact voor een gratis consult met kind niet voldoende zijn om deze jonge moeders te motiveren en/of te stimuleren.
De doelgroep die het nodigheeft, blijkt lastig te bereiken en mee te krijgen in bewustwording en gedragsverandering; De jonge moeders verkeren vooral in de eerste (pre-contemplatie) en tweede (contemplatie) fase van het gedragsveranderingsmodel (TTM).
Inzicht is nodig om te finetunen: wat is daadwerkelijk nodig bij en voor deze specifieke groep en op welke aspecten moet de focus gelegd worden om de jonge moeders meer bewust te laten worden en meer verantwoordelijkheid te laten krijgen voor gezondheidsgedrag, voor henzelf en voor hun kind.

Lees het complete onderzoek  

Onderzoek door Yvonne Buunk-Werkhoven, gepromoveerd psycholoogen onderzoeker binnen de preventieve mondzorg  en mondhygiënist Selma Burrekers.

/door Lees meer over: Communicatie patiënt, Kennis, Mondhygiëne, Thema A-Z
World Oral Health Day – Say Ahh Think Mouth, Think Health

World Oral Health Day – Say Ahh: Think Mouth, Think Health

Ook dit jaar zal op 20 maart de World Oral Health Day (WOHD) wereldwijd gevierd worden. De WOHD als initiatief bestaat al sinds 2013 en is ontwikkeld om mensen bewust te maken van het belang van een goede mondgezondheid. Het FDI heeft daarom een breed scala aan materialen ontwikkeld om het geluid rondom deze dag te helpen versterken.

Thema

Het thema van de campagne 2018 ‘Say Ahh: Think Mouth, Think Health’ wordt geïntroduceerd in de WOHD-toolkit. Dit thema moedigt mensen aan om het verband te leggen tussen hun orale gezondheid en hun algemene gezondheid en welzijn.

Deelname

De toolkit bevat belangrijke berichten en ideeën om de campagne lokaal te implementeren en is beschikbaar in verschillende talen. Van social media tot het maken van eigen posters, meer informatie over deelname is te vinden op de website van de World Health Day.

Evenementen

Elk jaar worden er wereldwijd honderden evenementen georganiseerd ter viering van de WOHD. Voor maximale zichtbaarheid kunnen gebruikers met een interactieve evenementenkaart hun aankomende evenementen en activiteiten uploaden. Daarnaast hebben ze ook een app en kun je ze volgen op social media.

Bron:
World Oral Health Day

/door Lees meer over: Mondhygiëne, Thema A-Z
tandenborstel - tandpasta

Triclosan in tandpasta kan achterblijven in tandenborstel

Sinds 1998 is het bekend dat Triclosan schadelijke effecten kan hebben, maar toch wordt de stof nog veel gebruikt in producten als tandpasta en deodorant. Een recente studie onderzocht of de stof achterblijft in tandenborstels, en wat voor gevolgen dit met zich meebrengt.

Triclosan als ontsmettingsmiddel en schadelijke stof

Het antibacteriële middel Triclosan werd in 1972 geïntroduceerd, en werd veelvuldig gebruikt als ontsmettingsmiddel in ziekenhuizen. Daarnaast wordt het onder andere verwerkt in cosmetica en kleding.

In 1998 werd bekend dat het middel schadelijke effecten kent: zo bevordert het antibiotica resistentie, kan het de hormoonbalans verstoren en is het schadelijk voor in water levende organismen. Daarnaast bleek de stof af te dwalen, waardoor een grote kans ontstond dat de stof in het voedsel zou komen te zitten en mensen meer dan de maximale dagelijkse veilige dosis Triclosan binnen zouden krijgen. Om die reden werd in 2009 door het Federale Instituut voor Risicobeoordeling (BfR) aanbevolen om de stof niet in verpakkingsmateriaal te verwerken.

Verbod in Europa

Sinds 2015 is de chemische stof in heel Europa verboden om gebruikt te worden in producten die op de huid aangebracht worden en daar blijven, zoals crèmes. De stof bevindt zich echter nog steeds in producten als zeep, deodorant en tandpasta. Onlangs dienden 206 verschillende artsen gezamenlijk een verzoek in om Triclosan volledig te verbieden.

Ophoping in tandenborstels

Recentelijk hebben Amerikaanse milieuchemici, onder leiding van Baoshan Xing van de Universiteit van Massachusetts, onderzocht of de Triclosan in tandpasta’s zich ook ophoopt in tandenborstels. Dit werd gedaan door middel van de creatie van een tandenborstelrobot, die het gedurende drie maanden tweemaal per dag het poetsen van de tanden simuleerde. Dit werd gedaan met 22 verschillende, veelgebruikte tandenborstels en zes tandpasta’s met Triclosan, en enkele tandpasta’s zonder de stof.

Nylon borstelharen

Het bleek dat de stof in een derde van de tandenborstels in grote hoeveelheden bleef zitten. Met name tandenborstels met nylon borstelharen en zachte componenten, zoals bij tongreinigers, absorbeerden bijzonder hoge hoeveelheden. Overstappen naar tandpasta’s zonder Triclosan maakte dat de stof gedurende twee weken vrij werd gegeven.

Geen directe gezondheidsrisico’s

De onderzoekers beschouwen Triclosan in de mond niet direct als een gezondheidsrisico, maar wijzen er wel op dat hier op gelet moet worden. Daarnaast worden tandenborstels weggegooid, wat kan maken dat de chemicaliën los komen in het milieu. Verder tonen de resultaten van de studie dat bijzondere aandacht zal moeten besteed aan bijvoorbeeld make-up producten die in aanraking komen met de absorberende componenten.

Bron:
UMass Amherst

/door Lees meer over: Mondhygiëne, Thema A-Z
Lieneke-Steverink-Jorna

Blog mondhygiënist op website ministerie van VWS

Wat je altijd al wilde weten over de mond. Dat is de titel van de blog van mondhygiënist Lieneke Steverink-Jorna op de website van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. In haar blog geeft zij “De top 4 over mond en gebit”. Een mooie promotie voor de mondzorg.

“Als ik vertel dat ik mondhygiënist ben, krijg ik als reactie: “Hoe zei je? ” Een mondhygiënist heeft als doel ziekte te voorkomen door middel van een frisse en gezonde mond voor iedereen. Na het behalen van de HBO-opleiding wilde ik alles uit mijn vak halen. Daarom werk ik niet alleen in de mond, maar zoek ook actief de media op. Dat doe ik omdat ik merk dat mijn prachtige vak nog te onbekend is. Ik beantwoord dan veel vragen over de mond. Hier de top 4 en mijn antwoorden”, de start van haar blog.

Lees de complete blog

 

 

/door Lees meer over: Mondhygiëne, Thema A-Z
Project Gezonde Peutermonden wint ‘Preventieproject van het Jaar 2018’

Project Gezonde Peutermonden wint ‘Preventieproject van het Jaar 2018’!

Het project Gezonde Peutermonden is het ‘Preventieproject van het Jaar 2018’. De prijs werd afgelopen vrijdag uitgereikt tijdens de Landelijke Dag voor de Preventieassistent.

Het Ivoren Kruis is deelnemer van het project Gezonde Peutermonden. Er wordt onderzocht wat het effect is op de mondgezondheid van nieuwgeborenen die met hun ouder(s) het consultatiebureau bezoeken waarbij één groep begeleid gaat worden door een mondzorgcoach en de controle groep niet.

Het project bestaat uit een 4-jarige studie onder begeleiding van Katarina Jerkovic (hogeschool Utrecht), prof. Cor van Loveren (ACTA en voorzitter van het Adviescollege Preventie Mond- en Tandziekten van het Ivoren Kruis) en prof. Geert van der Heijden (ACTA).
Het doel van het project is bijdragen aan onderbouwde interventies om mondzorg van peuters te optimaliseren, en bewijs leveren voor haalbaarheid en (kosten)effectiviteit van innovatie waarbij mondzorg binnen de eerstelijns zorg geïntegreerd wordt op het consultatiebureau.

Verkiezing Preventieproject van het jaar

De verkiezing Preventieproject van het jaar is georganiseerd door SCEM. SCEM: ‘Preventieve mondzorg is belangrijk en wordt steeds belangrijker.’ Begin december zijn drie finalisten geselecteerd: Gezonde Peutermonden, Glansje en Toothcamp. Zij presenteerden hun project tijdens de Landelijke Dag voor de Preventieassistent op vrijdag 12 januari jl.. De deelnemers van de Landelijke Dag voor de Preventieassistent mochten hun stem uitbrengen, waarna het project Gezonde Peutermonden werd uitgeroepen tot ‘Preventieproject van het Jaar 2018’.

/door Lees meer over: Kindertandheelkunde, Mondhygiëne, Thema A-Z