Scheve tanden: een erfenis van verre voorouders

24 november 2011

Volgens nieuw onderzoek zijn de onderkaken van de moderne mens gekrompen op het moment dat onze voorouders overstapten van een jagers- en verzamelaarsamenleving naar de landbouw. Mensen gingen toen meer bewerkt voedsel eten, wat makkelijker te kauwen is. Grote, sterke onderkaken waren hierdoor niet langer nodig. Maar helaas bieden kleinere onderkaken vaak niet genoeg ruimte voor al je tanden en kiezen. Met een scheef gebit tot gevolg.

Kaken
Wetenschappers verzamelden schedels van elf verschillende populaties. Zes van die populaties moesten het hebben van de landbouw. De rest moest het doen met jagen en verzamelen. En dat bleek zichtbaar te zijn aan de kaak. Zo hadden de jagers en verzamelaars langere en smallere onderkaken. Ook bleken er verschillen te zijn tussen de vorm van de gehemeltes van jagers en verzamelaars en boeren. En ook die verschillen leidden weer tot een andere manier van kauwen, zo concluderen de onderzoeker in het blad Proceedings of the National Academy of Sciences.

Orthodontist
Om er zeker van te zijn dat de overstap op de landbouw leidde tot andere kaken keken de onderzoekers ook nog naar andere factoren die van invloed konden zijn. Bijvoorbeeld de locatie waar mensen zijn opgegroeid of verschillen in klimaat. Maar de onderzoekers konden geen verband vinden. Ze moeten dan ook concluderen dat het overstappen op de landbouw en het nieuwe dieet dat daarmee samenhing leidde tot een kortere en minder robuuste kaak. Het gevolg: de tanden passen er niet altijd meer zo mooi in. En zo ontstond dan het beroep van orthodontist.

Hoewel het onderzoek redelijk overtuigend is, twijfelen sommigen toch nog aan de conclusies. Sommige wetenschappers wijzen er bijvoorbeeld op dat de onderzoekers de situatie wel heel erg versimpeld hebben. Zo stapten mensen niet van het ene op het andere moment over opeen nieuw dieet: dat ging gaandeweg en gedurende lange tijd gingen mensen boeren, jagen en verzamelen. Anderen vermoeden dat ook andere factoren weldegelijk invloed hebben gehad op de ontwikkeling van een kortere kaak.