peri-apicale-ontsteking

Orofaciale ontstekingen: typen en beloop

Orofaciale ontstekingen kunnen worden onderverdeeld in dentogene ontstekingen, en niet-dentogene ontstekingen. Verslag van de lezing van dr. Erik H. van der Meij waarin hij vertelt over orofaciale ontstekingen: dentogene en niet-dentogene ontstekingen en het beloop van een peri-apicale ontsteking, van de cursus Mond- en Kaakziekten.

Dentogene ontstekingen

  1. Peri-apicale ontsteking
  2. Peri-coronaire ontsteking > voorzichtig uitspuiten met monoject of gaasje en waterstofperoxide.
  3. Parodontale ontsteking

Beloop van een peri-apicale ontsteking

  1. Pulpitis

Een peri-apicaal abces kenmerkt zich door een heftig kloppende pijn. Het element is percussie-pijnlijk en voelt “te hoog” aan. Behandeling bestaat uit openen gebitselement (endo-start), of een apicale trepanatie, of extractie van het betreffende element.

  1. Subperiostaal abces

    De pus heeft zich inmiddels uitgebreid tot onder het periost. Het element is apicaal palpatiepijnlijk, er is sprake van lichte zwelling van de wang en/of lip.

  2. Submucosaal abces

    De pus vormt een infiltraat, welke zich verder uitgebreid tot onder de mucosa. Hierdoor neemt de pijn af, maar de zwelling neemt toe. De omslagplooi is verstreken en er is sprake van fluctuatie van de pus. De tandarts kan deze incideren, er is geen antibiotica geïndiceerd.

  3. Subcutaan abces

    De pus vormt een infiltraat, welke zich verder uitbreidt tot onder de huid, afhankelijk van de weg van de minste weerstand en de locatie van het abces ten opzichte van de omliggende anatomische structuren. De zwelling en roodheid van de huid neemt verder toe. In dit stadium is (nog) geen sprake van algehele malaise.

  4. Loge abces

    Een loge abces is zeer ernstig en is te herkennen aan algemene malaise, koorts > 39 graden, slikklachten, bemoeilijkte ademhaling en een absolute trismus (< 5mm). De patiënt moet direct naar de kaakchirurg worden ingestuurd.

Een dentogene sinusitis maxillaris, is altijd enkelzijdig. Door de anäerobe bacteriën stinkt deze ontsteking fors. Wanneer de sinusitis maxillaris bilateraal is, is deze rinogeen van oorsprong.

Niet-dentogene ontstekingen

Specifiek

Tuberculose, lupes, actinomycose.

Niet-specifiek

Schimmels (C. albicans), virussen (herpes), bacteriën.

Actinomycose

Actinomycose is een niet-dentogene, specifieke ontsteking en wordt veroorzaakt door een grampositieve anäerobe bacterie (vaak de Actinomyces israelii), welke commensaal is in de mond. De bacterie infiltreert in een beschadigd gebied, dit kan een verdiepte pocket zijn, maar ook een extractie-alveole, een avitaal element of een eerder trauma. De ontsteking/bacterie breidt zich direct door de weke delen heen uit, met name richting de kaakhoek, de wang of submentaal. Na enige tijd ontstaan er fistels. Er wordt een biopt en kweek uitgevoerd, waarna een langdurige (6 weken tot 6 maanden) antibioticakuur volgt.

dr. Erik H. van der Meij, MKA chirurg – oncoloog, werd opgeleid tot MKA-chirurg aan het VU Medisch Centrum te Amsterdam en promoveerde in 2002 op het mogelijk premaligne karakter van lichen planus van het mondslijmvlies. Hij was van 2004 tot 2008 als staflid verbonden aan de afdeling Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie van het Erasmus Medisch Centrum te Rotterdam. Aldaar volgde hij een fellowship Hoofd-Hals Chirurgie/-Oncologie. Sinds 2008 is hij als MKA chirurg-oncoloog werkzaam in het Medisch Centrum Leeuwarden. Zijn aandachtsgebieden betreffen de hoofd-hals oncologie, speekselklierpathologie en de pathologie van de mondholte.

Verslag door Jacolien Wismeijer, tandarts, voor dental INFO van de lezing van dr. Erik H. van der Meij tijdens de cursus Mond- en Kaakziekten.

Lees ook:

Mondafwijkingen door systeemziekten 

Welke aandoeningen van de speekselklieren zijn er?

Welke orale bijwerkingen van geneesmiddelen komen veel voor in de tandartspraktijk?

Welke afwijkingen van het kaakbot zijn er?

Welke afwijkingen van het mondslijmvlies zijn er?

Lees meer over: Congresverslagen, Diagnostiek, Kennis, Thema A-Z
Mondzorgprofessionals hebben belangrijke rol bij het verbeteren van de volksgezondheid

Mondzorgprofessionals hebben belangrijke rol bij het verbeteren van de volksgezondheid

Het integreren van tandheelkunde in de algemene gezondheidszorg is dezer dagen een hot topic. Dit blijkt weer uit een essay gepubliceerd in het Journal of Dental Education. Dr. Keith Mays schrijft hierin dat mondzorgprofessionals de kans hebben om een cruciale rol te spelen bij het verbeteren van de algehele gezondheid van de bevolking.

Baanbrekende gebeurtenissen

Mays, PhD, is de voorzitter van de American Dental Education Association en tevens interim-decaan aan de University of Minnesota School of Dentristry. Volgens hem waren er aan het begin van de 21e eeuw twee baanbrekende gebeurtenissen die hielpen de perspectieven op het belang van mondgezondheid kritisch te verschuiven.

Mondgezondheid is meer dan gezonde tanden

In 2000 schreef David Satcher, het toenmalige operationele hoofd van het American Public Health Service Commissioned Corps, Oral Health in America: A Report of the Surgeon General. Hierin stelde hij dat mondgezondheid veel meer inhoudt dan gezonde tanden en werd de aandacht gevestigd op het feit dat tandcariës de meest voorkomende kinderziekte was. Daarnaast bracht de tragische dood van een 12-jarige die in 2007 stierf aan een herseninfectie door een abces aan het licht hoe tandcariës die niet worden behandeld vreselijke gevolgen kunnen hebben.

Integraal onderdeel algemene gezondheid

Satcher daagde alle zorgverleners uit om een stapje verder te gaan en deel te nemen aan de verbetering van de mondgezondheid van het land. De mondgezondheid is immers een integraal onderdeel van een goede algemene gezondheid. In het essay gaat Mays hierop door:

“Ik zou willen voorstellen dat niet alleen alle zorgverleners moeten bijdragen aan het verbeteren van de mondgezondheid, maar dat mondzorgverleners moeten bijdragen aan het verbeteren van de algehele gezondheid”, schrijft hij.

Verschillende uitdagingen

Er zijn echter verschillende uitdagingen die moeten worden overwonnen voor dat doel kan worden bereikt. Ten eerste is het gezondheidszorgsysteem vaak te gefragmenteerd. Zo bestaat er geen universeel elektronisch patiëntendossier waarmee de gezondheidsresultaten van patiënten gedeeld kunnen worden. Mede hierdoor is de communicatie tussen tandheelkundige zorgverleners en het algemene medische team vaak inadequaat.

Verder is de vergoeding van zorgkosten per zorgtype verschillend. Dit ondersteunt de screening van mondzorgprofessionals op chronische ziekten niet, aldus Mays. Ook kan het patiënten ertoe aanzetten selectief af te zien van het zoeken van zorg.

Overtuigd van kansen voor mondzorgprofessionals

Desondanks is hij ervan overtuigd dat tandheelkundigen kunnen deelnemen aan de transformatie van de gezondheidszorg. “Ondanks deze en andere obstakels bevinden we ons nog steeds in een moment van aanzienlijke kansen voor mondzorgprofessionals om bij te dragen aan de verbetering van de algehele gezondheid van de bevolking”, schrijft Mays.

Bron:
Journal of Dental Education

 

 

Lees meer over: Medisch | Tandheelkundig, Thema A-Z
9 van de 10 tandheelkundige letsels niet gerapporteerd bij CT scan

9 van de 10 tandheelkundige letsels niet gerapporteerd bij CT scan

Volgens onderzoekers van de Universiteit van Leipzig wordt het overgrote deel van het tandheelkundig letsel niet gerapporteerd bij een full-body CT-scan.

Tandheelkundig letsel is een van de meest voorkomende gezichtsbeschadigingen na een ongeluk. Toch zien radiologen deze verwondingen nog vaak over het oog. Zij hebben vaak maar kort de tijd om veel foto’s te bekijken en zoeken daarbij altijd eerst naar de meest heftige verwondingen. Daardoor komen ze vaak niet toe aan de verwondingen aan het gebit.

“Radiologen moeten meer aandacht geven aan de tanden, aangezien die vaak voorkomen”, zegt Dr. Hans-Jonas Meyer. Hij is werkzaam op de afdeling diagnostiek en interventionele radiologie aan de Duitse Universiteit van Leipzig. Samen met zijn collega’s bestudeerde hij 994 CT scans, uitgevoerd door de ziekenhuis van de universiteit tussen 2006 en 2018. Hun bevindingen werden onlangs gepubliceerd in het European Journal of Trauma and Emergency Surgery.

Van de 995 scans die de onderzoekers doornamen, vonden zij er in 127 tandheelkundig letsel. In eerste instantie vonden de radiologen bij het analyseren van de scans slechts 15 keer tandheelkundig letsel. Dat houdt dus in dat 88% van de dentale verwondingen in eerste instantie niet werden gerapporteerd.

Bij letsels die in eerste instantie wel werden gerapporteerd door radiologen ging het voornamelijk om patiënten die ernstige verwondingen hadden in de buurt van de mond. Volgens de onderzoekers komt dit doordat deze letsels makkelijker te detecteren zijn.

De meest voorkomende bevindingen waren losgeraakte tanden en gebroken kronen, die optraden bij respectievelijk 49 en 46 patiënten. Andere bevindingen waren onder meer wortelfracturen, extrusies en intrusies.

“Radiologen die full-body CT scans rapporteren moeten bewust zijn van de mogelijke tandheelkundige letsels om hun bevindingen naar behoren te rapporteren”, aldus Meyer en zijn collega’s.

Bron:
Springer Link

 

 

Lees meer over: Röntgen | Digitale tandheelkunde, Thema A-Z
Melkproduct kan demineralisatie van glazuur bewerkte yoghurt voorkomen

Melkproduct kan demineralisatie van glazuur bewerkte yoghurt voorkomen

Sommige bewerkte yoghurts met toegevoegde suiker kunnen leiden tot demineralisatie van het glazuur. Het toevoegen van het melkproduct CPP-ACP voorkomt dit niet alleen maar herstelt ook laesies op de hardere buitenste laag van de tanden, volgens een recente publicatie in Journal of Dentistry.

Producten melkzuur uit yoghurt veroorzaken demineralisatie

Gewone yoghurt mag dan een gezond tussendoortje zijn, varianten met toegevoegde suikers en bijvoorbeeld chocola zijn dat niet. Dergelijke yoghurt veroorzaakt demineralisatie van het glazuur onder de oppervlakte wegens grote hoeveelheden suiker, melkzuur en bacteriën die worden geproduceerd uit levend melkzuur. Dit kan een groter effect hebben op mensen met een slechte mondhygiëne die regelmatig bewerkte yoghurt eten.

Voedingsadditief met anticariogene eigenschappen

Caseïne-fosfopeptide-amorf calciumfosfaat (CPP-ACP) is in tegenstelling tot fluoride een goedgekeurd voedingsadditief met anticariogene eigenschappen. Het heeft bijna geen effect op de smaak en wordt al toegevoegd aan sommige tandpasta’s en mondspoelingen op de markt.

Het effect van yoghurt met CPP-ACP op tanden

Een studie van de Melbourne Dental School aan de University of Melbourne onderzocht het in vitro-effect van het toevoegen van CPP-ACP aan bewerkte yoghurt met toegevoegde melkzuurbacteriën. Hiervoor werden gedemineraliseerde laesies gecreëerd op 30 getrokken menselijke derde molaren. De monsters werden twee weken blootgesteld aan dagelijks vers kunstmatig speeksel met Danone yoghurt met geen, 0.2% of 0.5% toegevoegde CPP-ACP. De glazuurplaten werden geanalyseerd met microradiografie om veranderingen in diepte van de glazuurlaesies en het mineraalgehalte onder het oppervlak te meten.

Hogere concentratie zorgt zelfs voor remineralisatie

Bij blootstelling aan alleen yoghurt demineraliseerde het glazuur aanzienlijk waardoor grotere laesies ontstonden. Het toevoegen van 0.2% CPP-ACP resulteerde echter in een significante vermindering van de demineralisatie vergeleken met alleen yoghurt. Wanneer de concentratie CPP-ACP werd verhoogd tot 0.5% werd de demineralisatie niet alleen volledig geremd maar was er zelfs sprake van ongeveer 13% remineralisatie van de initiële glazuurlaesies.

Ideaal additief

“De resultaten suggereren dat sommige bewerkte yoghurts met toegevoegde suiker kunnen leiden tot demineralisatie van het glazuur wanneer ze vaak worden geconsumeerd door personen met een slechte mondhygiëne”, concluderen de auteurs. Het toevoegen van CPP-ACP kan mogelijk deze effecten verminderen of helemaal tegengaan. “Deze anticariogene eigenschappen maken het tot een ideaal additief om de cariogeniteit van bewerkte voedingsmiddelen te helpen verminderen”, hopen ze.

Bron:

Journal of Dentistry

Lees meer over: Thema A-Z, Voeding en mondgezondheid
Parodontale regeneratie voordeliger dan extractie bij intrabony defecten

Parodontale regeneratie voordeliger dan extractie bij intrabony defecten

Parodontale regeneratie (PR) kan de prognose van ‘verloren’ tanden veranderen en is een goedkoper alternatief voor de extractie van tanden. Hoewel de behandelmethode zijn beperkingen heeft, kan het wel voordelig zijn bij intrabony defecten, aldus een recente JCP Digest.

Prognose verloren tanden verbeteren

Bij patiënten met parodontitis stadium III en IV kan een regeneratieve behandeling worden gebruikt om op de lange termijn de prognose voor ernstig aangetaste tanden met diepe verticale intrabony defecten te veranderen. In tanden die zijn aangetast door ernstig aanhechtingsverlies tot aan of voorbij de top kan de methode een alternatief zijn voor het trekken en vervangen van tanden.

Studie naar periode van 10 jaar

Een studie uit Italië heeft regeneratieve behandelingen vergeleken met extractie en tandvervanging bij patiënten met de prognose ‘verloren’. Er werd gekeken naar klinische, economische en door patiënten gerapporteerde OHIP-14 uitkomsten tijdens een periode van tien jaar.

Regeneratie versus extractie

In totaal werden vijftig deelnemers met parodontitis stadium III en IV gevolgd. De helft maakte deel uit van de testgroep en ondergingen parodontale regeneratie, de andere helft was de controlegroep die een behandeling kreeg bestaande uit extractie en vervanging van verloren tanden. De proefpersonen werden op een parodontaal zorgprogramma geplaatst met herhalingsintervallen om de drie maanden en jaarlijkse onderzoeken.

Iets lager overlevingspercentage maar goede stabiliteit

Uit de resultaten blijkt dat het overlevingspercentage van geregenereerde tanden na tien jaar 88% vergeleken met 100% van de vervangen tanden. De overlevingstijd zonder complicaties verschilde met minimaal 6.7 jaar en 7.3 voor de test- en controlegroep respectievelijk niet significant.

Parodontale regeneratie zorgde na een jaar voor een gemiddelde klinische aanhechtingswinst van 7.3mm ± 2.3.mm en een resterende pocketdiepte van gemiddeld 3.4mm ± 0.8mm. Bij vijf- en tienjarige follow-ups bleken deze waardes niet te zijn veranderd wat duidt op een goede stabiliteit in succesvolle gevallen.

Goedkoper alternatief

Verder bleek dat PR over de gehele periode van tien jaar bekeken goedkoper is dan extractie en vervanging. Hoewel de aanvankelijke behandeling duurder is, kostte regeneratie in de jaren erna significant minder.

Kwaliteit van leven verbeterd

Tot slot rapporteren de auteurs dat patiënten in beide groepen aangeven dat hun kwaliteit van leven op het gebied van mondgezondheid verbeterd was, hoewel de RP-groep het meest positief was. Ook waren beide groepen tevreden over hun behandeling. Zowel een als na tien jaar na de behandeling hadden deelnemers minder zorgen over hun kauwfunctie en esthetiek.

OHIP-14-scores onverwacht goed

De OHIP-14 scores van de testgroep waren zelfs onverwacht goed dat de resultaten moeten worden bevestigd, schrijft JCP Digest. Ook werden alle gevallen in deze studie gekenmerkt door de aanwezigheid van bot op de aangrenzende tanden. Daarom kunnen de uitkomsten niet worden gegeneraliseerd naar andersoortige gevallen.

Regeneratie heeft in bepaalde gevallen voorkeur

Desondanks denken de onderzoekers dat parodontale regeneratie voor bepaalde gevallen van intrabony defecten de voorkeur kan hebben boven extractie. Het economische aspect en het feit dat patiënten waarschijnlijk de voorkeur geven aan tandretentie boven extractie en prothetische revalidatie zijn belangrijke aspecten die bij de behandelingskeuze in acht moeten worden genomen.

Bron:
JCP Digest

 

 

Lees meer over: Parodontologie, Thema A-Z
Video Bisfosfonaatgerelateerde osteonecrose van de kaak (BRONJ)

Video: Bisfosfonaatgerelateerde osteonecrose van de kaak (BRONJ)

In deze video wordt bisfosfonaat gerelateerde osteonecrose van de kaak besproken.

Bisfosfonaten worden veelvuldig gebruikt voor behandeling van maligniteiten, hypercalciëmie en osteoporose. De pathogenese van de botnecrose, de verschillende type BRONJ als gevolg van orale en intraveneuze toediening en de stadia van BRONJ laesies en de behandeling worden beknopt besproken.

Lees meer over: Medisch | Tandheelkundig, Thema A-Z, Video
behandelstrategie 5-punts NRCT

Casus: Behandeling kind met gecaviteerde cariës laesies in melkgebit volgens nieuwe KIMO richtlijn

In de recent verschenen klinische praktijkrichtlijn Mondzorg voor jeugdigen wordt preventieve en curatieve behandeling van cariës bij kinderen en jongeren besproken. In alle modules wordt aandacht besteed aan de zorg voor het kind, en niet enkel aan de mond. Causale behandeling van cariës krijgt de prioriteit in de richtlijn en zorgverleners krijgen  wetenschappelijk onderbouwde handvatten voor de meest effectieve, veilige en patiëntvriendelijke mogelijkheden van cariëspreventie bij kinderen en de curatieve behandeling van kinderen met actieve cariëslaesies in melkelementen en blijvende gebitselementen.

Cariës wordt gezien als een gedragsgerelateerde ziekte waardoor preventie en beslissingen over invasieve en non-invasieve behandeling bij jeugdigen niet los van elkaar gezien kunnen worden. De basis van de mondzorg bij jeugdigen is preventie. Gezond gedrag dient bevestigd en gestimuleerd te worden en risicogedrag geïdentificeerd en aangepast.

Vroegtijdige opsporing van cariëslaesies, inclusief initiële glazuurlaesies, is belangrijk omdat er dan veel tijd is om het risicogedrag te veranderen. Dit kan gedaan worden bij elk periodiek mondonderzoek van een kind.

De casus: actieve cariës op zeer jonge leeftijd

Amir bezocht de tandarts vanaf de leeftijd van 1 jaar en 9 maanden. Zijn jonge alleenstaande moeder van buitenlandse afkomst was net verhuisd, sprak nog geen Nederlands maar kon wel goed in het Engels communiceren. De moeder wilde goed voor haar kindje zorgen en had er alles voor over. Daarom gaf ze borstvoeding zo vaak als hij dat wilde, overdag en ‘s nachts, wat neer kwam op ongeveer 5 keer per dag en twee keer per nacht. De moeder wist niet dat het poetsen van het melkgebit al vanaf de eerste tandjes nodig was en zette niet door wanneer Amir dat niet wilde.

Tijdens het eerste bezoek bij z’n eigen tandarts werd afgebrokkelde glazuur van de voortanden en de eerste melkmolaren geconstateerd, de voortanden waren gevoelig bij poetsen maar vertoonden nog geen symptomen van irreversibele ontsteking. De moeder kreeg van de tandarts advies volgens het Advies Cariëspreventie van het Ivoren Kruis.

Op basis van recente cariësactiviteit en de aanwezigheid van risicogedrag werd bij Amir het cariësrisico hoog ingeschat.

KIMO-richtlijn Mondzorg voor Jeugdigen: preventie en behandeling van cariës

Vroegtijdige opsporing van risicogedrag is wenselijk, zodat het kind en ouders/ verzorgers kunnen worden geholpen om dit gedrag effectief te veranderen.

Probeer kinderen vóór of vanaf het moment van de doorbraak van de eerste gebitselementen te begeleiden. Spreek een interval voor periodiek mondonderzoek af in samenspraak met de ouders. Aanbevolen wordt de systematiek van het Deense Nexø project of het Gewoon Gaaf project van het Ivoren Kruis te volgen.

Gewoon Gaaf

Bij hoog risico is evaluatie interval 1-3 maanden.

Basisadvies Cariëspreventie

Tot het 2e jaar eenmaal daags en vanaf het 2e jaar tweemaal daags twee minuten zorgvuldig poetsen met fluoridetandpasta passend bij de leeftijd van het kind, en maximaal zeven eet- en drinkmomenten per dag. Voor jonge kinderen zijn vijf eet- en drinkmomenten per dag al voldoende. Ouders/verzorgers poetsen de tanden (na) tot kinderen de leeftijd van 10-12 jaar hebben bereikt, maar blijven daarna verantwoordelijk om bij te dragen aan gezond mondgedrag van het kind. Drinken van melk na het laatste tandenpoetsen, zoals ’s avonds of ’s nachts is extra schadelijk. Motiveer ouders/verzorgers om kinderen vanaf 9 maanden een beker (zonder tuit) te laten gebruiken, in plaats van een zuigfles.

Aanvullend Advies Cariëspreventie

Adviseer het kind te poetsen met een tandpasta met een hogere fluorideconcentratie (kinder-, junior-, tandpasta voor volwassenen tot max. 1.500 ppm F) maar zorg dat er niet teveel wordt ingeslikt en/of en adviseer tijdelijk een verhoging van de poetsfrequentie.

Doorverwijzing naar pedodontoloog

De moeder wilde het gedrag veranderen en poetste haar kind twee keer per dag met peutertandpasta, wat heel moeilijk ging. Ze probeerde ook de borstvoeding te minderen. Bij de eigen tandarts kreeg de moeder geen poetstraining – vanwege niet-coöperatief gedrag van het kind – maar zij kreeg wel een instructie door een preventieassistent. Alleen advies en instructie helpt onvoldoende om vaardigheden van het poetsen te ontwikkelen.

De melktandjes bleven gevoelig. De eigen tandarts kon Amir vanwege moeilijke coöperatie niet behandelen en hij werd doorverwezen naar een pedodontoloog met expertise in motiverende gespreksvoering en minimaal invasieve behandeling van zeer jonge kinderen met actieve cariës en gedragsproblematiek.

KIMO-richtlijn Mondzorg voor Jeugdigen: preventie en behandeling van cariës

Geef training aan het kind en ouder/verzorgers over hoe de cariëslaesie te poetsen. Maak de cariëslaesie, indien nodig, bereikbaar voor de tandenborstel.

Bespreek drempels voor het opvolgen van het Advies Cariëspreventie met het kind en ouders/verzorgers en laat het kind en/of ouders/verzorgers doelen en strategieën voor gedragsverandering benoemen. Complimenteer de ouders/verzorgers en het kind wanneer de doelen zijn bereikt. Spreek nieuwe doelen af.

Overweeg doorverwijzing naar een mondzorgverlener met affiniteit voor jeugdigen indien motivatie, instructie en training onvoldoende effect hebben waardoor carieuze laesies zich blijven manifesteren. Verwijs, indien opvoedingssteun voor de ouders nodig is, naar de Jeugdgezondheidszorg (JGZ, vroeger heette dat consultatiebureau).

Behandeling van cariës: motiveren voor gedragsverandering en niet-restauratieve caviteitsbehandeling

Tijdens de intake bij pedodontoloog bleek dat het was gelukt voor de moeder om borstvoeding in de nacht te vervangen door water. Hierover kreeg de moeder een compliment. Maar overdag kreeg Amir nu vier keer per dag zoete yoghurt in plaats van de melk, ook dagelijks chocolademelk en koekjes. De moeder gaf zoete producten uit onwetendheid en haar wens om het kindje blij te maken.

Tijdens een motiverend gesprek hebben we met de moeder het cariësproces, haar eigen invloed daarop en de obstakels voor de juiste zelfzorg besproken: wat is waardevol en welke toekomst wenste ze voor het gebit van Amir. Slechte coöperatie met het tandenpoetsen, de voorkeur voor zoete producten, de afwezigheid van steun thuis en onzekerheid van de moeder bleken de grootste obstakels te zijn. De moeder was heel gemotiveerd en wilde het gebit zo gezond mogelijk houden, ze voelde zich schuldig dat het al zo ernstig aangetast was. Ze stelde doelen voor zichzelf: doorzetten met het twee keer per dag poetsen – ook al werkte Amir niet mee -, kleine hoeveelheid van tandpasta met 1450 ppm fluoride gebruiken en suikerhoudende producten zo veel mogelijk beperken, in overeenstemming met het Aanvullend Advies Cariëspreventie.

Amir liet zich moeilijk door de tandarts controleren, dat vond plaats op schoot van de moeder in knie-aan-knie positie.

Intraoraal waren er ernstig aangetaste melkelementen zichtbaar. De hoektanden hadden kleine actieve glazuurlaesies, de voortanden en de eerste molaren hadden grote, goed bereikbare, actieve, duidelijk gecaviteerde dentinelaesies.

De tweede melkmolaren waren in doorbraak en nog gezond.

In overleg met de moeder werd als remineraliserend middel zilverdiaminefluoride aangebracht op alle actieve dentinelaesies om het cariësproces te stabiliseren en gevoeligheid te verminderen. Behandeling vond plaats op schoot van de moeder in knie-aan-knie positie. We spraken af zwarte verkleuringen in de toekomst zo nodig te maskeren met minimaal invasieve restauraties.

KIMO-richtlijn Mondzorg voor Jeugdigen: preventie en behandeling van cariës

Bespreek drempels voor het opvolgen van het Advies Cariëspreventie met het kind en ouders/verzorgers en laat het kind en/of ouders/verzorgers doelen voor gedragsverandering benoemen.

Bepaal in samenspraak met het kind en/of de ouders/verzorgers de doelen en de termijn waarop de gedragsverandering wordt geëvalueerd. Aanbevolen wordt de systematiek van het Deense Nexø project of het Gewoon Gaaf project van het Ivoren Kruis te gebruiken.

Complimenteer de ouders/verzorgers en het kind wanneer de doelen zijn bereikt. Spreek nieuwe doelen af.

KIMO-richtlijn Mondzorg voor Jeugdigen: diagnostiek

Visuele inspectie heeft bij periodiek mondonderzoek (PMO) de meeste waarde. De bevindingen daarvan bepalen mede de noodzaak van aanvullende diagnostische methoden. Activiteit van iedere laesie wordt bepaald. Inspecteer schone gebitselementen, onder goede lichtbron, gebruikmakend van een spiegel en een meerfunctiespuit voor natte en droge beoordeling. Bij jonge angstige kinderen kan een gaasje worden gebruikt om te drogen. Bij een wittevleklaesie is het belangrijk vast te stellen en te noteren of deze dof of glanzend, ruw of glad is. Bij dentinelaesie is het van belang de hardheid van het dentine vast te stellen. Dit kan met pocketsonde; met de scherpe punt van de sikkelsonde kan schade worden aangericht.

De bevindingen van de visuele inspectie worden vastgelegd in het patiëntendossier. Dit kan met behulp van een scoringssysteem (ICDAS, de score van Ekstrand of de score van Nyvad). Dit is van belang om het cariësproces goed te kunnen monitoren, als ook voor overdracht aan een andere mondzorgverlener.

Hieronder zijn criteria van laesieactiviteit volgens de ICDAS beschreven. Andere scoringscriteria staan beschreven in de volledige tekst van de richtlijn: diagnostiek.

  • Actieve glazuurlaesie is wit(gelig), opaak met verlies van glans, voelt ruw aan bij voorzichtige aftasting met een bolvormige sonde. De laesie bevindt zich in een gebied waar de tandplak zich gemakkelijk ophoopt, zoals ingang van de pitten en fissuren en approximaal. Tandplaque is aanwezig op de laesie.
  • Inactieve glazuurlaesie is wit, bruin of zwart. Glazuur is glimmend en voelt hard en glad aan bij voorzichtige aftasting met een bolvormige sonde. Op de gladde vlakken heeft de laesie zich verwijderd van de tandvleesrand. Geen of weinig tandplaque aanwezig op de laesie.
  • Actieve dentinelaesie voelt zacht of leerachtig aan bij voorzichtige sondatie.
  • Inactieve dentinelaesie is glimmend en voelt hard aan bij voorzichtige sondatie.

Niet-Restauratieve Caviteitsbehandeling (NRCT)

Wordt als eerste-keuze behandeling bij gecaviteerde dentine laesies in melkelementen geadviseerd. Het 5-punten NRCT-systeem houdt in:

  1. Bespreking van cariës als beheersbare ziekte
  2. Motiverende gespreksvoering om zelfzorg te verbeteren en bepaling van haalbare zelfzorgdoelen
  3. Evaluatie van de bereikte doelen en bepalen van de nieuwe doelen
  4. Lokale technische ingrepen om cariës proces per element tot stilstand te brengen (beslijpen van onbereikbare laesies en het aanbrengen van remineraliserende middelen, zoals fluoride vernis, 38% SDF, laagje glasionomeercement, eventueel in combinatie met SDF)
  5.  Evaluatie en documentatie van cariësactiviteit per element, bijvoorbeeld door beschrijving en het maken van lichtfoto’s, en communicatie daarover met de ouders.

Gewoon Gaaf

Bij hoog risico is de evaluatie interval 1-3 maanden.

Jenga-spel

Jenga-spel

Je kunt het Jenga-spel als metafoor voor uitleg van cariësproces gebruiken: ‘Je tanden zijn gemaakt van heel veel mineraaltorens. Je kunt de tanden vergelijken met het Jenga-spel. Iedere keer wanneer de bacteriën op de tand suiker krijgen, stelen ze als boefjes je blokjes (mineralen). Als het zo doorgaat, wordt na een tijd de toren zwak (ontkalking) en stort uiteindelijk in. Zo ontstaat er een gaatje. Fluoride kan dit proces helpen vertragen. In sommige situaties zijn de torens zwakker aangelegd; dan ontwikkelt het proces zich nog sneller’. Door gebruik van een verhaaltje kunnen kinderen (en de ouders) het cariësproces beter begrijpen. Daarna kun je meteen vragen: ‘Wat ga je zelf doen om het ‘Jenga-proces’ in je tanden te stoppen?’

Meer ideeën voor de uitleg van het cariësproces en behandelopties staan in de patiëntenbrief van het KIMO

Poetstraining en begeleiding

Amir werd verwezen naar een preventieassistente voor poetstraining en begeleiding in het bereiken van de afgesproken haalbare doelen van zelfzorg. Onder begeleiding van de preventieassistente oefende de moeder met het poetsen bij het onwillige kind en iedere keer ging het een stukje beter. Deze poetstraining werd verdeeld over twee afspraken met een maand er tussen. Het lukte om zoet te minderen: Amir kreeg twee keer per week iets lekkers met suiker. De moeder leerde de elementen met caviteiten extra dwars op de tandboog te poetsen. Tijdens de derde afspraak nog een maand later vond evaluatie bij de tandarts plaats. De meeste laesies waren hard en glanzend geworden. Het incisale en lingvale deel van de bovenste incisieven was nog twijfelachtig van hardheid. De eerste kleurenfoto’s werden gemaakt. De foto’s hielpen bij het vervolgen van de cariësprogressie en dienden als visueel middel tijdens de bespreking met de ouders.

behandelstrategie 5-punts NRCTbeeld na behandeling met SDF
Augustus 2018, het kind was 2,5 jaar oud: behandelstrategie 5-punts NRCT, beeld na behandeling met SDF

Evaluatieafspraken

Daarna volgden nog vier evaluatieafspraken, steeds om de maand. De poetskwaliteit varieerde vanwege de geringe coöperatie van het kind en de moeder kreeg steeds een poetstraining. Zilverdiaminefluoride werd nogmaals geappliceerd.  De volgende twee evaluatieafspraken vonden om de twee maanden plaats. Amir oefende steeds met het liggen in de tandartsstoel. De moeder had nog altijd moeite met het poetsen. De coöperatie van het kind was toen al voldoende om plak te kleuren en de moeder oefende met het poetsen in de stoel.

casus-gecaviteerde-caries-laesies
Moeder aan het oefenen met belangrijkste instrument van cariësbehandeling: de tandenborstel

KIMO-richtlijn Mondzorg voor Jeugdigen: preventie en behandeling van cariës

Blijf motiverende en gedragsveranderende gespreksvoering inzetten, tenminste kort bij ieder bezoek zodat de mondhygiëne verbetert. Geef training aan het kind en ouder/verzorgers hoe de cariëslaesie te poetsen. Maak de cariëslaesie, indien nodig, bereikbaar voor de tandenborstel. Daarnaast kunnen de volgende behandelopties (gecombineerd) overwogen worden:

  • Fluoridevernis met een hoge concentratie fluoride (circa 20.000 ppm F) te appliceren op aangetaste vlakken totdat de cariësactiviteit tot stilstand is gebracht.
  • Applicatie van 38% SDF (41.500 ppm F) op aangetaste vlakken totdat cariësactiviteit tot stilstand is gebracht.
  • Afdekken van de caviteitsbodem met glasionomeercement.

Bepaal in samenspraak met het kind en/of de ouders/verzorgers de doelen en de termijn waarop de gedragsverandering wordt geëvalueerd. Complimenteer de ouders/verzorgers en het kind wanneer de doelen zijn bereikt. Spreek nieuwe doelen af.

Gewoon Gaaf:

Bij hoog risico blijft de evaluatie interval 1-3 maanden totdat het risico omlaag gaat.

Ondersteuning met minimaal-invasieve restauraties

De laesies in de eerste melkmolaren zijn arrested geworden, de tweede molaren bleven gezond. De moeder en Amir wilden graag de zwarte kleur maskeren. Amir werkte steeds beter mee, hij accepteerde al een afzuigertje. Als beloning voor de inspanningen, de bereikte resultaten en om poetsen in de caviteiten makkelijker te maken, zijn op de 54, 74 en 84 laagjes licht-uithardende glasionomeercement aangebracht, de zeer afgebroken 64 is gerestaureerd met een Hall kroon.

De incisieven boven bleven twijfelachtig, bij de 52 werd een fistel aangetroffen en afspraak voor extractie gepland. Vanwege slechte prognose werd besloten om alle vier bovenste incisieven te extraheren. Amir werkte tijdens verdoving met de Wand liggend op de stoel en extractie zittend op schoot van de moeder heel goed mee en bleef helemaal rustig. Door lange begeleiding heeft hij voldoende vertrouwen in de tandarts ontwikkeld.

doorgegaan met NRCT, laagjes GIC 54, 74, 84; Hall kroon 64
NRCT, laagjes GIC 54, 74, 84; Hall kroon 64
November 2019, het kind is 3,5 jaar oud: doorgegaan met NRCT, laagjes GIC 54, 74, 84; Hall kroon 64

KIMO-richtlijn Mondzorg voor Jeugdigen: preventie en behandeling van cariës

Te snel overgaan op symptoombestrijding leidt op termijn niet tot de beoogde verbetering van de mondgezondheid en mogelijk leiden tot het negeren van verwaarlozing in algemene zin.

Als met motiveren voor zelfzorg en toepassing van remineraliserende middelen in de caviteiten niet het beoogde behandeldoel wordt behaald, kunnen aanvullende behandelopties overwogen worden. De meest geschikte behandeloptie is afhankelijk van de locatie, bereikbaarheid en diepte van de actieve cariëslaesie, waarbij de principes van minimale invasieve tandheelkunde en minimale belasting van het kind het uitgangspunt zijn. Het gaat om de volgende opties:

  • Intensivering van NRCT. Kies zeker voor NRCT als het carieuze element bijna gaat wisselen.
  • Restauratie: conventionele minimaal invasieve restauratie of ART
  • Hallkroon

Complimenteer het kind en/of de ouders/verzorgers als de cariëslaesie inactief is (arrested laesie) en kind en ouders zich houden aan het Advies Cariëspreventie. Stimuleer het kind en/of de ouders/verzorgers dit gedrag vol te houden.

Gewoon Gaaf

Bij gemiddeld risico is de evaluatie interval 3-6 maanden.

Vervolg

Daarna kwam Amir drie keer om de vier maanden en vervolgens na negen maanden. De situatie bleef stabiel, soms was er een klein beetje plak zichtbaar bij de gingivarandjes, soms wat meer. De plak werd iedere keer gekleurd en de moeder kreeg een korte poetstraining. Amir werkte goed mee. De eerste BW’s zijn gemaakt en daar is alleen een overlap met arrested laesie in de 84 is zichtbaar, verder geen extra ziektebeelden. De restauratie van de 54 is verloren en dentine is hard en glanzend. Daarvoor is geen behandeling nodig. De verkleuring door SDF is met de tijd ook minder geworden.

April 2021, het kind 4 jaar oud
April 2021, het kind is 4 jaar oud
April 2021, het kind 4 jaar oud: laagje GIC in 54 is verloren, de laesie is arrested. De 74/84 zijn functioneel. Andere laesies zijn arrested.

April 2021.April 2021

April 2021. Wanneer het beeld vergeleken wordt met de klinische situatie blijkt geen behandeling noodzakelijk te zijn.

Cariësrisico is op dit moment verlaagd en de termijn voor de nieuwe bitewings wordt geschat over 24 maanden.

KIMO-richtlijn Mondzorg voor Jeugdigen: diagnostiek

Voer altijd eerst visuele inspectie voordat u een andere detectiemethode, waaronder röntgen, gebruikt.

Inspecteer schone gebitselementen, onder goede lichtbron, gebruikmakend van een spiegel en een meerfunctiespuit voor natte en droge beoordeling. Bij een wittevleklaesie is het belangrijk vast te stellen en te noteren of deze dof of glanzend, ruw of glad is. Bij dentinelaesie is het van belang de hardheid van het dentine vast te stellen. Dit kan met pocketsonde; met de scherpe punt van de sikkelsonde kan schade worden aangericht.

De bevindingen van de visuele inspectie worden vastgelegd in het patiëntendossier. Dit kan met behulp van een scoringssysteem (ICDAS, de score van Ekstrand of de score van Nyvad). Dit is van belang om het cariësproces goed te kunnen monitoren, als ook voor overdracht aan een andere mondzorgverlener.

Op het moment dat de approximale vlakken niet toegankelijk zijn voor visuele inspectie, is voor cariësdignostiek de bitewing de geëigende methode.

Bij elk PMO moeten de cariësrisicoschatting en  overwegingen waarop de intervaltermijn voor het maken van vervolgbitewings gebaseerd is, opnieuw gemaakt worden. Dit kan aanleiding geven tot een verkorting of een verlenging van de voorgenomen termijn. Indien besloten wordt om de voorgenomen termijn te bekorten dan wel te verlengen, dan dient de oorzaak hiervan geïdentificeerd en in het patiëntendossier vastgelegd te worden.

KIMO-richtlijn Mondzorg voor Jeugdigen: preventie en behandeling van cariës

Complimenteer het kind en/of de ouders/verzorgers als de cariëslaesie inactief is (arrested laesie) en kind en ouders zich houden aan het Advies Cariëspreventie. Stimuleer het kind en/of de ouders/verzorgers dit gedrag vol te houden.

Gewoon Gaaf

Bij laag risico is de evaluatie interval 6-12 maanden.

Inlevingsvermogen en geduld

Behandeling van een jong kind met zeer uitgebreide cariës en moeilijke coöperatie vraagt om veel aandacht en inlevingsvermogens van de zorgverleners. Door prioriteit te geven aan de causale therapie, door gesprekken te voeren en trainingen te geven, ontwikkelde de moeder de vaardigheden en het zelfvertrouwen om het ziekteproces bij het kind zelf te beheersen. Het kind raakte langzaam vertrouwd in de tandheelkundige omgeving.

Gedragsverandering vindt thuis plaats, in kleine stapjes. Er is veel geduld nodig zowel van de ouders als van de zorgverleners. De mindset en de technieken van motiverende gespreksvoering helpen daarbij en voorkomen dat wij, als zorgverleners, te snel in de reparatiemodus schieten. Als veranderingen te langzaam gaan, kan ondersteuning met beperkte technische middelen, zoals beslijpen van caviteiten en het aanbrengen van remineraliserende middelen, nodig zijn. Als dat niet voldoende is om pijn en ontsteking te voorkomen, is er soms ondersteuning met minimaal invasieve ART-restauraties of Hall kronen noodzakelijk: dat noemen wij noodgrepen.

Blijven ondersteunen

In een periode van ongeveer twee jaar is het cariësproces gestopt. De voorspelling is dat de situatie stabiel blijft omdat gezond gedrag een gewoonte is geworden. Wel is het nodig om te blijven ondersteunen. De grootste investering van tijd en inspanning vond plaats in de eerste jaar, daarna kon de afspraakinterval steeds verlengd worden.

Door de richtlijn Mondzorg voor Jeugdigen te volgen kunnen kinderen met actieve cariës weinig belastend, kindvriendelijk en duurzaam behandeld worden en behandeling onder narcose is maar zeer zelden geïndiceerd. Deze begeleiding en behandeling kan ook heel goed uitgevoerd worden in een algemene praktijk met affiniteit voor kindertandheelkunde.

tijdlijn-verslag-Lina-Jasulaityle-550

Klik hier voor vergrote versie

Tijdsbalk van alle afspraken van Amir. Bij de eigen tandarts (oranje) duurden de afspraken 10 minuten, wat te kort is om een goed contact met de ouders op te bouwen, het cariësproces en de behandelopties te bespreken, de ouders te motiveren en alle besproken informatie goed te documenteren. De afspraken bij de pedodontoloog (licht groen) waren in begin 30 minuten, vanaf eind 2019 duurden ze 20 minuten. De afspraken bij preventie assistente (licht blauw) duurden 30 minuten.

Literatuur:
Ivoren Kruis. Advies Cariëspreventie. Ivoren Kruis, 2011.
Jasulaityte L, Burgersdijk R.C.W. Niet-restauratieve caviteitsbehandeling: van richtlijn naar de praktijk. NTVT, 2021, 128 (7-8):371-380
Richtlijn Mondzorg voor Jeugdigen diagnostiek. KIMO 2019.
Richtlijn Mondzorg voor Jeugdigen preventie en behandeling van cariës. KIMO, 2020.

Door:
Lina Jasulaityte. Lina is tandarts pedodontoloog, afkomstig uit Litouwen waar zij in 1996 haar studie tandheelkunde en in 1997 kindertandheelkunde heeft afgerond. Na haar opleiding heeft Lina als kindertandarts en docent gewerkt op de afdeling kindertandheelkunde aan Kaunas Medische Universiteit, waar zij meewerkte aan een landelijk project voor cariës preventie voor schoolkinderen in samenwerking met de Litouwse Maatschappij voor Tandheelkunde. In 2002 kwam Lina naar Nederland en in 2007 rondde zij haar studie af tot tandarts pedodontoloog aan ACTA. Na een paar jaar werkzaamheden bij ACTA ging zij sinds 2008 werken bij Jeugdtandzorg West in Den Haag. Daar behandelt Lina de moeilijkste verwezen gevallen: zeer jonge kinderen met veel cariës en moeilijke coöperatie, gehandicapte en medisch gecompromitteerde kinderen en kinderen met psychische problematiek. Het grootste deel van haar werk besteedt Lina aan het motiveren en begeleiden van de ouders en kinderen. De Nexo methode leerde Lina al meer dan 25 jaar geleden in Litouwen en sindsdien past zij dat toe in de praktijk. Daarnaast komt de kennis pedagogiek en bewegingswetenschappen (universitaire diploma in 1989) Lina heel goed van pas. Om haar pedagogische kennis te verdiepen heeft zij cursussen ‘Coach moeilijk opvoedbare kinderen’ en ‘Coachen voor professionals’ gevolgd. In Cardiff volgde Lina de cursus ‘Motivational Interviewing’ door S. Rollnick. “Geduld, enthousiasme en positieve benadering kan de levens van de kinderen en de ouders positief beïnvloeden. Dat inspireert enorm.”

Toepassing van NRCT in de praktijk – vul anoniem de vragenlijst in

Welke uitdagingen heeft u en welke problemen komen u tegen? Welke positieve effecten merkt u van  toepassing van NRCT?

Vul anoniem de vragenlijst in

De anonieme resultaten hiervan gebruikt Lina Jasulaityte voor een lezing die zij begin volgend jaar geeft bij het congres Kindertandheelkunde2022

 

Lees meer over: Casus, Kennis, Kindertandheelkunde, Thema A-Z
Casus Ovariumcyste met kaak en 8 tanden verwijderd bij Amerikaanse tiener

Casus: Ovariumcyste met kaak en 8 tanden verwijderd bij Amerikaanse tiener

Een 5 x 3-cm mandibulaire structuur met acht tanden werd gevonden in een ovariële dermoidcyste die werd verwijderd bij een 15-jarig meisje in New York. De zeldzame structuur werd verwijderd door middel van laparoscopie, staat beschreven in een casusrapport in het Journal of Pediatric & Adolescent Gynecology.

Aangeboren ontwikkelingsafwijkingen

Dermoidcysten zijn aangeboren ontwikkelingsafwijkingen met een meestal onbekende oorzaak. Het zijn goedaardige tumoren die optreden wanneer bijvoorbeeld huid en haar bekneld raken tijdens de ontwikkeling van de foetus. De aanwezigheid van ectodermaal-afgeleid weefsel, inclusief tanden, in een ovariële dermoidcyste komt vaak voor. Het is echter zeldzaam om een volledig gevormde mandibulaire structuur met tanden aan te treffen.

Een 15-jarig meisje

Een 15-jarig meisje bezocht de dokter voor een consultatie van een grote asymptomatische rechter ovariële dermoidcyste. Deze was ontdekt op een echo toen ze een maand eerder naar de eerste hulp ging voor een maagvirus. De echografie onthulde een asymptomatische dermoidcyste met een diameter van 10 x 8 cm met meerdere echogene gebieden die mogelijk overeenkomen met botten of tanden. Er werd een plan gemaakt om een laparoscopische ovariële cystectomie uit te voeren.

Mandibulaire structuur in cyste

Tijdens de operaties werden incisies gemaakt en werd de cyste gevisualiseerd. Toen ze in de cyste sneden ontdekten ze de mandibulaire structuur en acht tanden. Ze probeerden het bot door te snijden en te verwijderen met traditionele gynaecologische technieken, maar ze slaagden hier niet in.

Nieuwe techniek

Ze besloten een nieuwe techniek te gebruiken om de cyste-inhoud uit de buikholte te verwijderen. Hiervoor gebruikten de clinici een arthroscopisch chirurgisch mes om het bot in stukjes te verdelen en te verwijderen. Op deze manier kon de procedure laparoscopisch worden voltooid en hoefde het meisje geen invasieve operatie te ondergaan. Na de succesvolle operatie werd de patiënt die dag uit het ziekenhuis ontslagen. Laboratoriumresultaten toonden aan dat de cyste haar, vet, kraakbeen en tanden bevatte, en dat het histologische voorkomen van de kaakachtige structuur volwassen bot was.

Eerste bekende geval

De auteurs geloven dat dit het eerste gemelde geval is van een cyste met tanden in een mandibulair bot bij een pediatrische patiënt. Ze zeggen dat er slechts vijf gelijksoortige gevallen bij volwassenen bekend zijn. Ook is het het eerste bekende geval waarbij een arthroscopisch chirurgisch mes is gebruikt om botstructuren te verwijderen tijdens een laparoscopische ovariële cystectomie.

Succesvolle voltooiing

“Extracorporale morcellatie van botstructuren in een ovariumteratoom net behulp van een arthroscopisch chirurgisch mes is technisch haalbaar en leidde tot een succesvolle voltooiing”, schreven de auteurs over de casus.

Bron:
Journal of Pediatric and Adolescent Gynecology

Lees meer over: Casus, Kennis, Medisch | Tandheelkundig, Thema A-Z
Preventief tandartsbezoek verlaagt zorgkosten in New York

Preventief tandartsbezoek verlaagt zorgkosten in New York

Preventieve tandheelkunde bood meer dan alleen betere gezondheidsresultaten voor Medicaid-begunstigden in New York, volgens een studie in het Journal of Dental Research. Deelnemers die preventieve tandheelkundige diensten gebruikten, hadden over het algemeen lagere zorgkosten en verbeterde gezondheidsresultaten.

Gezondheidsprogramma voor lage inkomens

Medicaid is een door de staat en federaal gesponsord gezondheidsprogramma voor mensen met een laag inkomen. Met ongeveer vier miljoen volwassen leden is de NYS Medicaid-populatie groot, raciaal en etnisch divers en heeft het een hoge prevalentie van comorbiditeiten en mondaandoeningen. Eerder onderzoek heeft gesuggereerd dat preventieve tandheelkundige zorg en tandvleesbehandelingen de gezondheid kunnen verbeteren en de kosten kunnen verlagen – iets wat de auteurs van de studie met deze Medicaid-gegevens onderzochten.

Wel of geen tandheelkundige zorg

De studie omvatte informatie van 1 juli 2021 tot en met 30 juni 2015 over onder andere het gebruik van de afdeling spoedeisende hulp, ziekenhuisopnames, en kosten voor de apotheek en gezondheidszorg. De focus lag op mensen tussen de 40 en 62 jaar die in die periode bij Medicaid waren ingeschreven. De begunstigden werden in twee groepen verdeeld: mensen die in de eerste twee jaar van de studieperiode gebruik maakte van alle soorten tandheelkundige diensten en mensen die dat niet deden. Vervolgens vergeleken de auteurs de soorten en kosten van medische diensten in het laatste jaar van de onderzoeksperiode.

Betere gezondheidsresultaten en lagere kosten

Van de ruim half miljoen mensen koos slechts iets meer dan de helft ervoor om in de eerste twee jaar minstens één tandheelkundige dienst te ondergaan. Deze patiënten hadden in het derde jaar minder bezoeken aan spoedeisende hulp, ziekenhuisopnames en apotheekbehoeften. Ook waren hun behandelingskosten voor deze diensten lager, soms met honderden dollars per persoon.

Meer preventie levert meer voordelen op

Het hebben van meerdere preventieve tandartsbezoeken in het eerste tijdsbestek van twee jaar leverde ook voordelen op voor de patiënten. Elk extra bezoek had een 3% reductie van het risico op een bezoek aan de spoedeisende hulp en een 9% reductie van het risico op ziekenhuisopname. Bovendien verlaagden extra preventieve bezoeken alle gemiddelde Medicaid-kosten aanzienlijk.

Resultaten alleen voor preventieve zorg

De bevindingen waren niet van toepassing op patiënten die een extractie of endodontische behandeling ondergingen maar geen preventieve zorg. Deze patiënten hadden juist een hoger risico op bezoeken aan de spoedeisende hulp en ziekenhuisopnames, evenals significant hogere behandelingskosten.

Hoge totale ziektelast

Ten slotte was de totale ziektelast hoog in de onderzoekspopulatie. Zo had bijvoorbeeld driekwart minstens één diagnose van een chronische ziekte. “Gezien de morbiditeit en mortaliteit die gepaard gaan met chronische ziekten, moet de integratie van tandheelkundige zorg in nieuwe zorgmodellen voor personen met een zware ziektelast worden overwogen”, schreven de auteurs.

Oorzakelijk verband ondersteund

Hoewel de studie niet bedoeld was om een oorzakelijk verband vast te stellen, ondersteunen de bevindingen de hypothese dat preventieve tandheelkundige zorg de gezondheid van het tandvlees kan verbeteren, wat op zijn beurt het medisch gebruik en de kosten kan verminderen, zeggen de onderzoekers.

Verder onderzoek naar associaties

Toekomstige studies zouden moeten onderzoeken waarom het gevonden verband wel geldt voor preventieve tandheelkundige zorg maar niet voor extractie of endodontische behandeling. “Deze bevindingen zijn intrigeren en zouden verder onderzoek naar deze associaties moeten genereren”, concluderen ze.

Bron:
Journal of Dental Research

 

 

Lees meer over: Mondhygiëne, Thema A-Z
Onderzoek: bijna duizend Amerikaanse kankergevallen veroorzaakt door tandheelkundige beeldvorming in 2019

Onderzoek: bijna duizend Amerikaanse kankergevallen veroorzaakt door tandheelkundige beeldvorming in 2019

Blootstelling aan röntgenstraling door tandheelkundige beeldvorming veroorzaakte in 2019 naar schatting 967 kankers in de Verenigde Staten, volgens een recente studie gepubliceerd in Oral Surgery, Oral Medicine, Oral Pathology and Oral Radiology. Van deze kankers had zo’n driekwart voorkomen kunnen worden, vonden de onderzoekers.

Veel kan worden voorkomen

Tandheelkundige radiografie-gerelateerde kankers vertegenwoordigen ongeveer 3% van de nieuwe kankers in de mond-/keelholte en 5% van de hersentumoren in de VS. Co-auteurs dr. Douglas Benn, PhD, van Creighton University en dr. Peter Vig, PhD, van Ohio Sate University merkten echter op dat 75% ervan voorkomen kan worden door geschikte selectiecriteria en rechthoekige collimatoren te gebruiken.

Informatie evalueren en bekendmaken

Benn en Vig hebben het onderzoek uitgevoerd om informatie over de risico’s van digitale röntgenfoto’s te evalueren en bekend te maken. Ze dachten dat het onderwerp moest worden herzien omdat het gebruik van cone-beam computed tomography (CBCT) in tandartspraktijken toeneemt. Bovendien zijn tandheelkundige röntgenfoto’s de meest uitgevoerde röntgenfoto’s bij gezonde mensen en zijn kinderen in het bijzonder gevoelig voor blootstelling aan straling.

Schattingen van kankerrisico’s

De studie over de Amerikaanse dental X-ray-markt bestond uit een analyse van tandheelkundige stralingsonderzoeken en orthodontische onderzoeken voor radiografische onderzoekfrequenties. De totale kankeraantallen met tandheelkundige en orthodontische oorzaken werden gegenereerd met behulp van schattingen van het kankerrisico van Amerikaanse en Europese studies. De meeste kankers die voortkwamen uit bezoeken aan tandartspraktijken werden in verband gebracht met beeldvorming van de volledige mond en CBCT.

Meestal geen risico-info op website

Ook werd er een analyse gemaakt van de kwaliteit en frequentie van risico-informatie op 150 tandartswebsites en toestemmingsformulieren. Hieruit bleek dat 86% van de algemene tandartspraktijken en 96% van de pediatrische tandartspraktijken geen bruikbare informatie gaven over het dosisrisico.

Schokkende resultaten

Dit laat volgens Benn en Vig zien dat “tandartsen geloven dat de risico’s op kanker door tandheelkundige radiografie triviaal zijn”. Aangezien ze ervan uitgaan dat tandartsen niet opzettelijk mensen zo’n groot risico laten lopen en ze waarschijnlijk niet bewust zijn van de risico’s van radiologische beeldvormingsprocedures, denken ze dat de resultaten van het onderzoek schokkend zullen zijn voor veel tandheelkundigen.

Selectiecriteria en collimatoren

Een deel van het risico zou volgens de auteurs kunnen worden voorkomen door selectiecriteria te gebruiken om ervoor te zorgen dat alleen röntgenfoto’s worden genomen die geschikt en nodig zijn. Ook kunnen rechthoekige collimatoren worden gebruikt om een röntgenapparaat nauwkeuriger te positioneren. Dit kan resulteren in een verlaging van de stralingsdosis tot 80%.

Nog weinig gebruikt

Hoewel een steriliseerbare herbruikbare houder met richtringen volgens Benn voor $150 te koop is in Amerika gebruikt volgens een ander onderzoek slechts 0.6% van de tandartspraktijken het apparaat. Sommige tandartsen zijn van mening dat het gebruik van een rechthoekige collimator het aantal technische fouten verhoogt, wat resulteert in meer röntgenstraling en blootstelling aan straling. Benn zegt echter dat hoewel 7% van de röntgenfoto’s met collimatie opnieuw moet, er een vermindering van 73% van de totale dosis is.

Informed consent

De onderzoekers adviseren tandheelkundige professionals ook een formulier voor informed consent te gebruiken met een lijst van kankerrisico’s en uitleg waarom de beeldvorming nodig is. Het feit dat zo’n formulier op de overgrote meerderheid van tandheelkundige sites afwezig is toont aan dat tandartsen “geloven dat er geen juridisch risico voor zichzelf bestaat”, aldus de auteurs.

Richtlijnen in Nederland

Dit onderzoek ging specifiek over tandheelkundige radiologische beeldvorming in de Verenigde Staten. De conclusies hoeven niet te gelden voor Nederland. Klik hier voor de meest recente Nederlandse richtlijn Tandheelkundige Radiologie van de KNMT.

Bron:
Oral Surgery, Oral Medicine, Oral Pathology and Oral Radiology 

 

 

Lees meer over: Röntgen | Digitale tandheelkunde, Thema A-Z
tandenborstel

Wat leeft er op je tandenborstel?

Wat bevindt zich eigenlijk op je tandenborstel? Voornamelijk bacteriën die lijken op microbiële gemeenschappen in de mond, volgens een recente studie in Microbiome. Ook suggereren de resultaten dat microben op de oppervlakken die we aanraken worden beïnvloed door onze gezondheid en ons gedrag.

Tandenborstel als model

Hoewel microbiomen binnen in huis onze gezondheid en ons welzijn beïnvloeden is er nog veel onbekend over van mensen afkomstige bacteriën zodra ze worden overgedragen op niet-menselijke objecten. Tandenborstels zijn een model om de reactie van oorspronkelijk orale microbiota op andere omstandigheden te onderzoeken.

Mengsel van bacteriën

Het is bekend dat gebruikte tandenborstels een mengsel van veronderstelde menselijke en omgevingsbacteriën verzamelen. Een aantal factoren kan het vermogen van bacteriën om zich op een tandenborstel te koloniseren beïnvloeden, waaronder of een tandenborstel regelmatig met water wordt afgespoeld, temperatuurschommelingen ervaart en op verschillende soorten oppervlakken wordt bewaard.

Gebruikte donaties

De meeste van deze factoren worden echter niet goed begrepen. Om een beter gevoel voor tandenborstelbacteriën te krijgen vroegen onderzoekers volwassenen tot 65 jaar die binnen een straal van 100 mijl van Northwestern University in Amerika woonden om hun gebruikte tandenborstels te doneren voor microbioomanalyse. Ook vroegen ze de deelnemers naar hun demografie, gebitsgewoonten en dieet.

DNA uit de borstelharen

Van de 34 verkregen tandenborstels haalden de auteurs DNA uit de borstelharen om de microbiële gemeenschappen die daar werden aangetroffen te onderzoeken. De gegevens werden vergeleken met die vermeld in het Human Microbiome Project van de NIH, dat tot doel heeft microbiële flora van verschillende menselijke lichaamsdelen te identificeren en te catalogiseren.

Veel orale bacteriën

Uit de metagenomen bleek dat tandenborstelmicrobiomen vaak een dominante subset van menselijke orale taxa omvatten en minder omgevingsstammen. Meer dan 75% van de samples omvatte acht overheersende soorten die vaak voorkomen in orale microbiomen, waaronder Streptococcus, Rothia en Veillonella. Daarentegen had de meerderheid van de monsters ook twee soorten met een meer waarschijnlijke omgevingsoorsprong, Klebsiella oxytoca en Stenotrophomonas maltophilia.

Schonere mond, schonere tandenborstel

Hoewel tandenborstels een lagere taxonomische diversiteit hadden dan de mond hadden ze bredere antimicrobiëleresistentiegen-profielen (ARG). De borstels waren ook grotendeels vrij van bacteriën van andere omgevingsfactoren, zoals stof of aerosolen die werden gecreëerd door een toilet door te spoelen met de deksel omhoog. Verder correleerden betere mondhygiëne, regelmatig flossen en mondwatergebruik met tandenborstels met minder verschillende microbiële gemeenschappen: een schonere mond is gelijk aan een schonere tandenborstel, aldus de auteurs.

Onze invloed op microben

Hoewel deze kleine pilotstudie moet worden uitgebreid om de bevindingen te bevestigen, suggereren deze resultaten dat microben op de oppervlakken die we aanraken worden beïnvloed door onze gezondheid en gedrag. Door meer inzicht in deze relatie te krijgen kunnen we mogelijk leren hoe we onze leefomgeving beter kunnen schoonmaken en onderhouden ter bevordering van een gezonde omgeving.

Bron:
Microbiome

 

 

Lees meer over: Mondhygiëne, Thema A-Z
Suikers

Cariës en parodontitis hebben gezamenlijke oorsprong: koolhydraten

Suiker en fermenteerbare koolhydraten zorgen voor onevenwichtigheden in het microbioom van een patiënt. Dit veroorzaakt demineralisatie wat leidt tot cariës en parodontitis, volgens een recente review in de Journal of Oral Microbiology.

Vergeten hypothese

Door de jaren heen is er veel moeite gedaan en zijn er verschillende theorieën bedacht om de etiologie van de belangrijkste tandheelkundige ziekten, cariës en parodontale aandoeningen, uit te leggen en te begrijpen. Professoren Bente Nyvad van Aarhus University in Denemarken en Nobuhiro Takahashi van Tohoku University Graduate School of Dentistry in Japan doen de ‘vergeten’ hypothese dat suiker zowel cariës als parodontitis kan bevorderen herleven.

Literatuuronderzoek

Zij denken dat de ziekten ontstaan in reactie op voedingsonevenwichtigheden in de microbiota van een patiënt. Om te ontdekken wat het orale microbiële ecosysteem stabiliseert, verstoort en herstelt voerden ze een onderzoek naar de bestaande literatuur uit.

Dynamische stabiliteit van microbiota

De hypothese is gebaseerd op de “dynamische stabiliteit van de orale microbiota, waarbij intrinsieke (voornamelijk speeksel en creviculaire vloeistof) en bacteriële (voornamelijk metabole) veerkrachtfactoren de ecologische dynamische stabiliteit behouden”. Dit houdt verband met de klinische gezondheid van de patiënt: wanneer de mond de veranderingen in het milieu niet aan kan, kunnen er nieuwe omstandigheden ontstaan die mogelijk ziektes en ontstekingen veroorzaken.

Overheersende metabole substraten

Afhankelijk van de aard van de overheersende microbiële metabole substraten kan het evenwicht worden verschoven naar een acidogeen (saccharolytisch) of alkalinogeen (amonizuurafbrekend/proteolytisch) stadium. Het is volgens de auteurs belangrijk om op de hoogte te zijn van wat de patiënt eet en drinkt om de stabiliteit van orale microbiota te behouden of herstellen.

Overmatige inname fermenteerbare koolhydraten

“In tegenstelling tot conventionele opvattingen kan overmatige inname van fermenteerbare koolhydraten bijdragen aan ontstekingen in parodontale weefsels als gevolg van hyperglykemie,” schrijven de auteurs. “Parodontitis kan behoren tot de door suiker aangedreven ontstekingsziekten, vergelijkbaar met diabetes, obesitas en hart- en vaatziekten.”

Verband suikerconsumptie en parodontitis

Wetenschappers zouden zich daarom moeten richten op mechanismen die suikerconsumptie en parodontitis met elkaar verbinden. Het onderzoek kan uiteindelijk leiden tot nieuwe of betere benaderingen voor patiënten om de ontwikkeling van ziekten onder controle te houden of te verminderen.

Bron: Journal of Oral Microbiology

Lees meer over: Thema A-Z, Voeding en mondgezondheid

Chirurgie met diodelaser verbetert liplaesiebehandelingen

Witte laesies op de lippen kunnen succesvol worden behandeld met behulp van een diodelaser. Dit bevordert snelle genezing en volledig lipherstel zonder bloedingen te veroorzaken of hechtingen te vereisen.

Conventionele techniek leidt tot littekens

In tegenstelling tot deze nieuwe methode leidt conventionele chirurgie tot littekens en onaantrekkelijke esthetiek van de lip. “Voor witte laesies die in de lip voorkomen, zorgt diodelaserchirurgie voor een nauwkeurige behandeling en helpt cosmetische complicaties te voorkomen, terwijl het een effectief en veilig herstel biedt,” schrijft de groep in Cureus Journal of Medical Science.

Maligniteit vereist behandeling

De meest voorkomende maligniteit van het mondslijmvlies, plaveiselcelcarcinoom, vertegenwoordigt tot 90% van alle orale kankers. Aanhoudende of terugkerende witte laesies van het mondslijmvlies wekken een vermoeden van maligniteit. Daarom vereisen ze vaak een biopsie of volledige verwijdering. Behandelingsmethodes zonder negatieve gevolgen zijn dus erg waardevol.

De casus

Onder leiding van Domenico De Falco van de faculteit der tandheelkunde aan de University of Bari Aldo Moro, Italië beschrijft de groep het geval van een 32-jarige vrouw. Ze zocht behandeling voor een aanhoudende laesie op haar onderlip die eerder al twee keer was behandeld. In de mondholte waren geen andere witte laesies waar te nemen.

Diodelaser en histologisch onderzoek

De behandeling bestond uit uitsnijding met een diodelaser gevolgd door histologisch onderzoek. Er werd een continue laser met een golflengte van 980 ± 10 nm, outputenergie van 1 W en een vezel van 320 µ gebruikt. Bloeding was gedurende de hele procedure afwezig en er waren geen hechtingen nodig.

Geen cosmetische complicaties

Uit histologisch onderzoek werd frictie-keratose, een aandoening die laesies veroorzaakt door chronisch bijten of zuigen, als diagnose gesteld. De vrouw herstelde volledig binnen 14 dagen zonder cosmetische complicaties.

Geschikte methode

Deze casus toont aan dat diodelaserchirurgie een geschikte methode is om een laesie zorgvuldig te verwijderen, zonder thermische schade aan de omliggende weefsels, bloedingen en onnodige hechtingen. Ook resulteert het in snellere genezing van de wond en een aangenaam cosmetisch resultaat.

Eenvoudigere procedures bij personen met besmettelijke ziekten

Omdat er geen bloedingen plaatsvinden kunnen op deze manier kaakchirurgieprocedures vereenvoudigd worden, vooral die welke worden uitgevoerd bij personen met zeer besmettelijke ziekten.

De auteurs schrijven dat de laser “het het risico op bloeding en mogelijk gerelateerde infectieziekten tijdens perioperatieve zorg [minimaliseert]. […] De diodelaser is een veilig en doorslaggevend hulpmiddel voor chirurgische en niet-chirurgische behandelingen in de mondholte.”

Bron:
Cureus

 

 

Lees meer over: Medisch | Tandheelkundig, Thema A-Z
Geld

Parodontitis kost Europa miljarden euro’s

Parodontitis kostte Europese landen in 2018 158,6 miljard euro. Dat blijkt uit een analyse die op 30 mei in het Journal of Parodontology is gepubliceerd.

De studie analyseerde de directe en indirecte economische lasten van parodontitis in de VS en 32 Europese landen. Er is gekeken naar de wereldwijde uitgaven voor gezondheid, tandheelkundige en parodontale aandoeningen. Het internationale team van auteurs koos voor 2018 omdat dit het meest recente jaar is met uitgebreide data beschikbaar.

“Deze resultaten tonen aan dat de economische last van parodontitis aanzienlijk is en dat de indirecte kosten aanzienlijk zijn”, schrijven de auteurs, geleid door João Botelho, een parodontologie-onderzoeker aan het Instituto Universitário Egas Moniz in Almada, Portugal.

Directe en indirecte kosten

Om de totale kosten van parodontitis te begrijpen, bestudeerden de auteurs de werkelijke ziektekosten en de geschatte kosten die verband houden met productiviteitsverliezen en orale gevolgen. Ze gebruikten gegevens van de Wereldgezondheidsorganisatie, het Bureau voor de Statistiek van de Europese Gemeenschappen, de Internationale Arbeidsorganisatie en de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling.

Omdat het in de meeste landen niet mogelijk was om het percentage parodontale uitgaven te achterhalen, schatten de auteurs dat aantal op 3,45%, het percentage dat werd gevonden door de Duitse wettelijke ziekteverzekering.

In 2018 bedroegen alleen al de directe kosten van parodontitis de Europeanen rechtstreeks 2,5 miljard euro. De indirecte kosten bedroegen €197,1 miljard. De meeste indirecte kosten waren te wijten aan klachten gerelateerd aan parodontitis en wortelcariës, merkten de auteurs op. Duitsland, Frankrijk en het VK hadden de grootste productiviteitsverliezen als gevolg van parodontitis.

Totale zorgkosten

De kosten van parodontitis maken deel uit van de grotere zorg- en tandheelkundige uitgaven. In Europa gaven burgers in totaal 1,7 biljoen euro uit aan zorg. De totale kosten van directe tandheelkundige behandelingen alleen al waren 73 miljard euro.

“Deze resultaten bieden verontrustend bewijs over de onmiskenbare impact die parodontitis heeft op de economie”, schrijven de auteurs.

Invloed van corona

De auteurs voeren aan dat er meer nationale gegevens nodig zijn om de directe kosten van parodontitis beter te begrijpen. Dit is vooral belangrijk in de nasleep van de COVID-19-pandemie en de daaruit voortvloeiende economische laagconjunctuur. De crisis heeft geleid tot een slechtere mond- en algehele gezondheid.

“Om deze reden kunnen we vermoeden dat parodontitis nog meer kan voorkomen met vermoedelijk een grotere economische impact”, schrijven de onderzoekers. “Meer dan ooit is het van fundamenteel belang om parodontale volksgezondheidsmaatregelen te versterken en te communiceren met nationale en continentale partijen.”

Tekortkomingen

Het onderzoek had enkele tekortkomingen. Een aantal bronnen beschikte over onvoldoende informatie en nationale statistieken missen vaak de totale kosten van parodontale behandelingen. De kosten kunnen ook worden onderschat omdat sommige therapieën, zoals chirurgische therapie, niet altijd als gezondheidsstatistieken worden geregistreerd.

Bron:
Journal of Periodontology

Lees meer over: Parodontologie, Thema A-Z

Zeldzame tumor gekoppeld aan linguale zenuw verwijderd uit de mond van een vrouw

Een vrouw die gedurende 18 maanden tongpijn en smaakveranderingen ervoer bleek een zeldzame tumor te hebben die aan haar lingale zenuw was gekoppeld. Na een verbouwereerde tandarts en misdiagnose als sialoliet werd de tumor uiteindelijk herkend en verwijderd, aldus een BMJ Case Report.

Neurale tumor in mondholte is zeldzaam

Slechts 6,5% van de neurale tumoren komen voor in de mondholte en er zijn weinig gevallen gemeld van solitaire neurofibromen op de mond, zoals in dit geval. Solitaire neurofibromen zijn meestal goedaardig, klein, en onbeweeglijk en worden aangetroffen op gebieden die worden aangestuurd door de kinzenuw. Ze kunnen afhankelijk van hun locatie en grootte ernstige neurale pijn veroorzaken.

Tandarts, specialisten kunnen geen diagnose stellen

Een groep onder leiding van Alexander Straughan van George Washington University School of Medicine and Health Sciences beschrijft het geval van een 60-jarige vrouw die naar haar tandarts ging met een prikkende sensatie in haar tong. Nadat de tandarts geen diagnose kon stellen bezocht ze verschillende andere specialisten.

Ook uit afspraken met een mondchirurg en neuroloog kwam niks. Ondertussen beschreef de patiënt haar pijn als het steken van een gloeiendhete pook door haar tong – en de pijn werd steeds erger. Daarnaast had ze moeite met proeven en een aanhoudende metaalsmaak in haar mond.

Verwijding van kanaal van Wharton

Uiteindelijk sprak ze met een otolaryngoloog waarna ze een echo van het submandibulaire gebied onderging. Hierop was een hyperechoïsche submandibulaire massa van 5 mm te zien en een verwijding van haar kanaal van Wharton. De voorlopige diagnose was het hebben van een speekselsteen die operatief verwijderd zou worden.

Pijn ondanks verdoving

Tijdens de procedure voelde de vrouw echter een scherpe neurogene pijn in haar tong, ondanks het verdoven van haar linguale zenuw. Hierna werd besloten om te stoppen met de operatie. Omdat ook een MRI-scan geen uitsluitsel kon geven, werd een computertomografiescan uitgevoerd.

Schwannoom wordt operatief verwijderd

De scan toonde geen definitieve uitkomst maar wel een asymmetrische prominente mogelijke linker gezichtsader in het submandibulaire gebied. Een nieuwe operatie werd uitgevoerd om het gebied te verkennen en de massa te verwijderen. Gelukkig meldde de patiënt dat ze onmiddellijke pijnverlichting voelde nadat het schwannoom van ongeveer 4 cm uit haar linguale zenuw was verwijderd. Twee jaar later ervoer ze geen tongpijn of prikken meer, maar wel periodieke gevoelloosheid.

Vergeet neurofibromen niet

Voor clinici verder gaan met diagnoses en behandelingen in soortgelijke gevallen zouden ze een goed begrip moeten hebben van de anatomie van hoofd en nek en moeten luisteren naar de klachten van de patiënt, volgens de auteurs. Ze zeggen dat de casus “zou moeten helpen bij het differentiëren tussen [mond-] massa, waaronder linguale neurofibromen. […] Externe en linguale zenuw-geassocieerde massa’s zoals neurofibromen moeten in differentiaal opzicht worden overwogen”.

Bron:
BMJ Case Reports

 

 

Lees meer over: Medisch | Tandheelkundig, Thema A-Z

Patiënt met VR-bril in behandelstoel op innovatiepostzegels van PostNL

Op het nieuwe postzegelvel van PostNL en TU Delft is een patiënt met een VR-bril in een tandartsstoel afgebeeld. Het postzegelvel geeft aandacht aan het innovatieve vermogen van ons land. De illustraties op de postzegels verwijzen naar uiteenlopende innovaties, ontwikkeld door wetenschappers van de universiteit in samenwerking met de overheid en het bedrijfsleven.

Project Gaming@ The Dentist

Dien Gambon, tandarts-pedodontoloog, en Maaike Schutjes, angsttandarts, zijn in 2013 betrokken geweest bij het project Gaming@ The Dentist in samenwerking met de TU Delft wat geresulteerd heeft in een paper. Dit paper is nu bekroond met een postzegel uitgebracht door PostNL in samenwerking met de TU.

Elk van de 10 postzegels van het postzegelvel Innovatief Nederland laat een vrolijke illustratie over een bijzonder innovatieproject van de TU Delft zien. De illustraties zijn gemaakt door cartoonist en striptekenaar Erwin Suvaal.

De postzegels laten zien dat de innovaties op allerlei gebieden worden toegepast, uiteenlopend van energiebesparingsprojecten, slimme transportoplossingen en flexibele productiemogelijkheden tot effectief watermanagement en vernieuwingen in de gezondheidszorg.

Rafa Bidarra ontwikkelde ‘Gaming at the dentist’. Op de website van TU Delft vertelt hij over het idee en de ontwikkeling van deze game.

innovatie-postzegels

De 10 postzegels over innovatief Nederland van PostNL en TU Delft

 

 

Lees meer over: Markttrends, Thema A-Z
Augurken in de strijd tegen tandbederf

Augurken in de strijd tegen tandbederf

Een bacteriestam die wordt aangetroffen in Sichuan-augurken kan tandbederf voorkomen volgens een recent gepubliceerde dierstudie in Frontiers in Microbiology. Lactobacillus plantarum K41 remt de groei van microben die cariës veroorzaken.

Veelvoorkomende ziekte

Tandcariës is een veelvoorkomende orale ziekte die wordt veroorzaakt door een reactie tussen zuurvormende bacteriën en fermenteerbare koolhydraten. De last van cariës wordt steeds groter met de jaren wanneer het niet wordt behandeld. Tandbederf is een van de meest voorkomende ziekten in de wereld en het is dus van groot belang om methodes te vinden om het te voorkomen.

Gefermenteerde voedingsmiddelen

Augurken zijn traditionele, gefermenteerde voedingsmiddelen die veel door mensen in Zuidwest-China worden gegeten vanwege hun unieke smaak en gunstige eigenschappen. Deze eigenschappen worden verleend door onder andere L. plantarum die bijdragen aan het fermentatieproces.

Studie met Lactobacilli-stammen en ratten

De onderzoekers veronderstellen dat sommige van deze bacteriestammen het orale microbioom beïnvloeden en cariës helpen voorkomen. Ze onderzochten het remmende effect van 54 verschillende Lactobacilli-stammen geïsoleerd uit 14 soorten Sichuan-augurken op tandcariës. Twee groepen ratten werden geïnfecteerd met Streptococcus Mutans om tandbederf te versnellen waarna sommige dieren L. plantaram K41 kregen.

K41 remt groei tandcariës en heeft hoge tolerantie

De auteurs schrijven dat “L. plantarum K41, geïsoleerd uit traditionele Sichuan-augurken, effectief de vorming van S. mutans biofilm remde en dus een potentieel remmend effect bezit op tandcariës in vivo”. De groei van S. mutans werd met 98% geremd en dieren met het probioticum kregen tot 30% minder caviteiten. De stam had ook een hoge tolerantie voor zuren en zout.

Tekortkomingen

In deze studie werd de invloed van de bacteriestam op laesies in dentine en wortelcariës niet geëvalueerd. Ook bewijzen de bevindingen de relatie tussen deze specifieke stam en wortelcariës niet.

Meer onderzoek nodig

Het effect van L. Plantarum K41 moet verder worden onderzocht volgens de onderzoekers. Ze schrijven dat deze bacteriën “een mogelijke alternatieve strategie voor de bestrijding van orale biofilm/tandplak en cariës” biedt.

Lees meer over: Thema A-Z, Voeding en mondgezondheid
Curaeos wordt onderdeel van Colosseum Dental Group

Curaeos wordt onderdeel van Colosseum Dental Group

De Nederlandse dentale service organisatie Curaeos – met onder andere de praktijken van DentConnect en Samenwerkende Tandartsen – wordt onderdeel van de Colosseum Dental Group. Zodra diverse instanties hun goedkeuring hebben verleend, ontstaat door deze overname één van de grootste dentale service organisaties ter wereld.

Curaeos, met hoofdkantoor in Oosterhout, is een dentale service organisatie die actief is in Nederland, België, Duitsland, Denemarken en Italië. Het bedrijf heeft 186 tandartspraktijken en verleent jaarlijks zorg aan meer dan 1 miljoen patiënten. Curaeos is een multi-functionele service organisatie voor deze praktijken.

Colosseum Dental Group is nu reeds actief in negen Europese landen en de Verenigde Staten. In Europa heeft Colosseum Dental Group 375 praktijken, waar ruim 7500 mensen werken. In de Verenigde Staten is Colosseum actief onder de naam Northern American Dental Group en heeft daar 250 praktijken.

Dankzij deze samenwerking ontstaat er een dentale service organisatie die zorg verleent aan patiënten in twaalf landen, verdeeld over 2 continenten. En dat met ruim 800 praktijken en meer dan 13.000 medewerkers.

Lees meer over: Markttrends, Thema A-Z
Tandslijtage - kapot tand

Meeste overleverden van nasofarynxcarcinoom hebben ernstige gebitsslijtage

Ongeveer 93% van de mensen die nasofarynxcarcinoom (NPC) overleven ervaart ernstige gebitsslijtage als gevolg van hyposalivatie. Bestralingsbehandelingen veroorzaken vooral slijtage aan de snijtanden, volgens een recente studie gepubliceerd in het Journal of Dentistry.

Radiotherapie

De primaire behandeling voor NPC is radiotherapie omdat de locatie zeer radiosensitief en moeilijk operatief toegankelijk is. Bestraling zorgt voor goede overlevingskansen, maar kan helaas ook schade aan de speekselklieren veroorzaken. Dit kan leiden tot hyposalivatie waardoor patiënten een groter risico lopen op tandbederf en erosie.

Gebitsslijtage bij NPC-overlevenden

Onderzoekers onder leiding van Walter Y.H. Lam van de Faculteit der Tandheelkunde van de Universiteit van Hong Kong voerden een studie uit om de toestand van gebitsslijtage te onderzoeken bij patiënten die ten minste 5 jaar eerder radiotherapie hadden ondergaan. Ook onderzochten ze de speekselparameters die met gebitsslijtage in verband kunnen worden gebracht.

Onderzoek naar slijtage en speekselparameters

De slijtage van de deelnemers werd klinisch beoordeeld met behulp van de Exact Tooth Wear Index. Wanneer een tand dentineverlies had op meer dan een derde van de bucale, occlusale of linguale oppervlaktes werd deze beoordeeld als ernstig versleten. Verder werden gegevens verzameld over leeftijd, aantal tanden, buffercapaciteit en pH-waardes van speeksel.

Tanden bij 92,6% van patiënten aangetast

De gemiddelde leeftijd van de deelnemers was 60 jaar. Bij 63 van de 68 mensen (92,6%) troffen de onderzoekers ernstige gebitsslijtage aan. Met 42% werden de voorste tanden het meeste aangetast, en dan met name de incisale oppervlaktes van de centrale snijtanden. 15% van de achterste tanden vertoonde ernstige slijtage.

Controle bij patiënten met hyposalivatie

Gebitsslijtage is een significant gebitsprobleem bij NPC-overlevenden en er zou bij deze en andere patiënten met hyposalivatie op moeten worden gecontroleerd volgens de auteurs. “We hebben aangetoond hoe een verminderde speekselfunctie als gevolg van radiotherapie op de lange termijn invloed heeft op de gezondheid van de tanden en op zijn beurt de behoefte aan tandheelkundige zorg”, schreven ze.

Bron:
Journal of Dentistry

Lees meer over: Medisch | Tandheelkundig, Thema A-Z
Slechte mondgezondheid veroorzaakt inflammatoire darmziekte

Slechte mondgezondheid veroorzaakt inflammatoire darmziekte

Het was al bekend dat een slechte mondgezondheid voor problemen elders in het lichaam kan zorgen. Nu worden ook inflammatoire darmziekte (IBD) waaronder colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn hiermee in verband gebracht, volgens een dierstudie die in Cell is gepubliceerd.

Oorzaak onbekend

Ongeveer drie miljoen Amerikanen zijn gediagnosticeerd met inflammatoire darmaandoeningen die chronische ontstekingen in het maagdarmkanaal veroorzaken. Er is nog geen remedie en de exacte oorzaak van IBD is onbekend. De onderzoekers, onder leiding van Nobuhiko Kamada, PhD, assistent-professor interne geneeskunde van de University of Michigan, vroegen zich af of en zo ja hoe orale ziekten ook de ernst van gastro-intestinale ziekten beïnvloeden.

Muizenstudie

Ze maakten hiervoor gebruik van muizen. Door ligaturen rond de tanden van enkele dieren te plaatsen accumuleerden bacteriën zodat door bacteriën veroorzaakte ontstekingen en botverlies werden versterkt. Na twee weken werden de muizen behandeld met dextran natriumsulfaat om colitis te induceren.

Disbalans in het orale microbioom

Uit de resultaten bleek dat de muizen met colitis een hoger gewichtsverlies, hogere ziekteactiviteit en meer ontsteking in de dikke darm hadden. Er kwamen twee manieren naar voren over hoe orale bacteriën darmontsteking kunnen verergeren. Bij de eerste manier leidt parodontitis tot een disbalans in een normaal gesproken gezond oraal microbioom. De toename van het aantal ziekteverwekkers, waaronder Klebsiella– en Enterobacter-soorten, zorgt ervoor dat de ontsteking naar de darm kan verplaatsen.

“Het normale darmmicrobioom verzet zich tegen kolonisatie door exogene of vreemde bacteriën. Maar bij muizen met IBD worden de gezonde darmbacteriën verstoord waardoor hun vermogen om ziekteverwekkende bacteriën uit de mond te weerstaan wordt verzwakt,” aldus Kamada.

T-cellen

De tweede manier komt voort uit het activeren van de T-cellen in de mond door parodontitis. T-cellen spelen een grote rol in het adaptieve immuunsysteem. De geactiveerde cellen verplaatsen zich naar de darm – niet hun normale omgeving. Hier alarmeren ze de immuunrespons van de darm waardoor ze de ontsteking verergeren.

Lager risico door goede mondverzorging

Het risico op IBD kan volgens de auteurs worden verminderd door het behouden van optimale mondverzorging bij de patiënt. Wanneer er geen ziekteverwekkende orale biofilms en parodontale ontstekingen aanwezig zijn kan dit voorkomen dat de T-cellen en hun bijbehorende antigenen vermeerderen, en daardoor een ontsteking in de darm veroorzaken of verergeren.

Bron:
Cell

NutraIngredients-USA

Lees meer over: Medisch | Tandheelkundig, Thema A-Z