Zenuwbeschadiging als gevolg van lokale anesthesie

In een klein aantal gevallen worden zenuwen beschadigd door het geven van lokale anesthesie. Wat zijn de gevolgen? Welk middel – en welke concentratie – verdient de voorkeur?

Incidenten
De incidentie van beschadiging van de n. alveolaris inferior en n. lingualis door het geven van lokale anesthesie (LA) bevindt zich tussen de 1:26.762 tot 1:800.000. Als de beschadiging tijdelijk is, dan herstelt het gevoel zich in 85-94% van de gevallen binnen acht weken. Een n. alveolaris inferior beschadiging heeft een betere prognose dan een n. lingualisbeschadiging. De gevolgen van zo’n beschadiging kunnen nagenoeg verwaarloosbaar zijn, maar kunnen ook tot een inbreuk op de kwaliteit van leven leiden. Gezien de incidentie van zenuwbeschadigingen in relatie met anesthesie, wordt het waarschuwen ervoor niet als routine gezien. In Groot-Britannië is het zelfs zo dat deze vorm van iatrogene schade niet gezien wordt als nalatigheid.

Gevolgen
Zenuwbeschadiging door lokale anesthesie is complex, het kan namelijk door fysieke (door de naald) of chemische beschadiging (bestandsdelen van de anesthesievloeistof) komen. Het kan een combinatie van peri-, epi- en intraneurale trauma tot gevolg hebben.

Concentratie
Uit onderzoek van Johnson et al 2002 is gebleken dat de concentratie van de verdovende stof in anesthesie wel degelijk gerelateerd is aan blijvende neuropathie. Hoe hoger de concentratie, hoe lager de overlevingsratio van neuronen in vitro. Articaïne 4% bleek 21 keer meer zenuwbeschadigingen op te leveren in vergelijking met lagere percentages Articaïne. Dus het hoeft niet de hoeveelheid anesthesie te zijn die het probleem veroorzaakt, maar mogelijk de concentratie ervan.

Articaïne wordt in de meeste landen het meest gebruikt als anesthesievloeistof. Het heeft een aantal voordelen, namelijk: de lage toxiciteit (bij eventuele intraveneuze injectie) dat leidt tot snelle afbraak, de snelle opname in vergelijking met conventionele lidocaïne en betere diffusie door harde en zachte weefsels. De conclusie die getrokken wordt, is dat Articaïne een veilig en effectieve lokale anesthesie is. Het achterblijven van een permanente zenuwbeschadiging is afhankelijk van de zwaarte van de beschadiging, de leeftijd van de patiënt, de periode van beschadiging en de nabijheid tot de zenuw van de beschadiging.

N. lingualis
De zenuw die het meest wordt aangedaan bij het geven van een mandibulair block is de n. lingualis. 70% van de hierbij beschadigde zenuwen bestaat uit de n. lingualis. De reden hiervan kan zijn dat de n. lingualis dun en kwetsbaar is in de regio waar de naald door het weefsel gaat en dat deze daardoor meer onderhevig is aan schade.

Risico-evaluatie
Op dit moment is er geen bewijs dat Articaïne de voorkeur geniet boven Lidocaïne bij het gebruik voor een mandibulair block. Beide zijn getest, vergeleken en blijken vergelijkbare resultaten te geven.

Meer informatie: Boek ‘locale anesthesie in de tandheelkunde’
Auteur J.A. Baart
Toediening van anesthesie is een frequente handeling binnen de tandheelkundige praktijk. Dit boek geeft veel praktische informatie over de wijze waarop anesthesie kan worden toegediend en over de intraorale gebieden die bij toepassing van de verschillende methoden zijn verdoofd.