Hoewel er veel gezegd is over de echte sci-fi kant van AI (robotarmen die chirurgie uitvoeren) of de alledaagse oplossingen (chatbots plannen), is de meeste winst te halen met AI op zowat elk handmatig, foutgevoelig proces op het gebied van tandheelkunde.

Omdat AI-technologie zowel gehuld is in mysterie als gestigmatiseerd, heeft de Dental Assistant Nation podcast Kyle Stanley ingeschakeld om het onderwerp te belichten en vijf dingen te benadrukken die we het komende decennium van AI kunnen verwachten. Dr. Kyle Stanley biedt zijn perspectief als tandarts in de privépraktijk. Hij is een klinisch onderzoeker en de mede-oprichter van kunstmatige intelligentiebedrijf Pearl, waar hij chief clinical officer is. Beluister de podcast hieronder:

Wat moet je nu meenemen uit deze podcast? En wat zijn de vijf dingen die we in dit decennium van AI kunnen verwachten? Wij zetten het voor je op een rij:

1. Verbetering van de klinische workflow
   

   AI automatiseert handmatige processen en biedt flexibelere manieren om aan patiëntplannen te werken. Waarom zou je nog typen tijdens patiëntinteracties wanneer AI kan ‘luisteren’ en uw kaarten voor u of uw hygiënist kan maken? U hoeft daarnaast niet te wachten tot een patiënt fysiek op kantoor is om te werken aan een glimlachontwerp wanneer u biometrische AI-programma’s gebruikt.

2. Verbetering van de praktijkefficiëntie
   

   Natuurlijke taalverwerking geeft ons de mogelijkheid om planningsgesprekken, telefoongesprekken en grafieken te analyseren om kansen te ontdekken om onze manier van werken te verbeteren. Zo kunnen vergissingen geïdentificeerd worden die anders onontdekt zouden blijven. Wanneer het wordt toegepast in praktijkgroepen en grotere patiëntenpopulaties, biedt AI de informatie die nodig is om geïnformeerde keuzes te maken: van HR-keuzes tot het opnieuw bestellen van voorraden.

3. Nauwkeuriger diagnostiek

   AI belooft een grotere precisie en nauwkeurigheid in de diagnostiek. Tandartsen zullen in staat zijn om onmiddellijk gebruik te maken van de wijsheid van duizenden tandartsen over de hele wereld met AI-tools die zijn opgeleid om gemeenschappelijke pathologieën van tandheelkundige röntgenfoto’s te identificeren. Op de lange termijn zal AI diagnostiek leveren die exponentieel preciezer is dan een enkele tandarts zou kunnen bieden en als de nieuwe zorgstandaard zou kunnen dienen.

4. Verbetering van tandheelkundige restauraties

   AI-technieken, waaronder computer vision en machine learning, zullen een nieuwe standaard voor precisie en snelheid bij de productie van tandheelkundige restauraties teweegbrengen. Labs gebruiken AI om vanaf het begin te weten dat ze alleen hoogwaardige scans gebruiken om restauraties met een perfecte pasvorm supersnel te maken.

5. Fixing verzekering

   AI zal misschien de grootste impact hebben buiten de tandartspraktijk, het aanspreken van de olifant in de “kamer” van de tandheelkundige industrie: verwerking van tandheelkundige claims en de betaling van uitkeringen. Dr. Stanley legt uit hoe AI het old-school systeem dat tandartsen zo lang heeft geërgerd volledig kan omverwerpen.
   Dit laatste punt vinden wij wel meer Amerikaans gericht, gezien de Amerikaanse claimcultuur.

Bron:
Dental Assistant Nation

Herhaalde blootstelling aan straling gebruikt om tandheelkundige röntgenfoto’s te maken houdt verband met een verhoogd risico op schildklierkanker en meningeoom. Een onderzoeksteam van Brighton and Sussex Medical School concludeerde dit na een meta-analyse van ruim 5.500 publicaties.

Toename in aantal diagnoses

Meningeoom is een tumor van de weefsellagen rondom het brein en de ruggengraat. In het Verenigd Koninkrijk worden per jaar ongeveer 3.500 nieuwe gevallen van schildklierkanker vastgesteld, en 1.850 van meningioom. De afgelopen 30 jaar zijn deze aantallen in veel landen gegroeid. Voor het eerste geval is dit grotendeels te verklaren door extra toezicht, screening en overdiagnose, maar onderzoekers geloven dat andere oorzaken ook moeten worden onderzocht.

Klein verhoogd risico al van belang

Blootstelling aan ioniserende straling is de enige bewezen milieurisicofactor voor deze ziektes. Tandheelkundige röntgenstraling is een van de meest voorkomende diagnostische stralingsbronnen van de algemene bevolking. Daarom zou zelfs een kleine verhoging van het risico op kanker door deze bron van aanzienlijk belang zijn voor de volksgezondheid.
Om bovenstaande te onderzoeken, werd een meta-analyse van retrospectieve casestudies gedaan. Hierbij werden 5.537 relevante publicaties gevonden, waarvan 26 studies met 10.868 kankerpatiënten in beschouwing werden genomen.

Verhoogd risico op schildklierkanker en meningioom

Gebaseerd op deze studies werd een statistisch significant verhoogd risico op schildklierkanker en meningeoom geconstateerd, na meerdere of herhaaldelijke blootstelling aan tandheelkundige röntgenstraling. Volgens de onderzoekers geeft dit genoeg bewijs om verder onderzoek te rechtvaardigen.
Het onderzoeksteam zegt wel dat er voorzichtig met de resultaten moet worden omgegaan. De studies bevatten namelijk geen individuele orgaandoses of leeftijden tijdens de blootstelling, en kunnen dus bias en andere beperkingen bevatten.

Blootstelling aan straling moet worden teruggedrongen

Gebaseerd op het resultaat adviseren de onderzoekers om het maken van röntgenfoto’s niet standaard te laten zijn bij intakegesprekken van nieuwe patiënten en routinecontroles. Patiëntdossiers zouden moeten worden overgedragen om de noodzaak van nieuwe foto’s maken te voorkomen. Op deze manier zou de blootstraling aan straling zoveel mogelijk kunnen worden teruggedrongen.

Bron:
Thyroid

Op 3 oktober is de NWVT – TP Master Scriptieprijs 2019 uitgereikt aan Suze de Boer, oud student RU Nijmegen voor haar master scriptie: Digitale Occlusieregistratie. Een pilotstudie naar de validiteit van de occlusieregistratie met de TRIOS intra-orale scanner.

Digitale occlusieregistratie: een pilotstudie naar de validiteit van de occlusieregistratie met de TRIOS intra-orale scanner

Met een intra-orale scanner kan een occlusieregistratie worden uitgevoerd. Validiteit van de occlusieregistratie en hoe deze zich verhoudt tot bekende huidige technieken, het articulatie papier en de T-Scan, is onbekend.

Doel

Inzicht verkrijgen over de validiteit van informatie die de TRIOS geeft over occlusie.

Methode

Vijf occlusieregistraties met drie verschillende occlusieregistratietechnieken (TRIOS, T-Scan, articulatie papier) zijn uitgevoerd op twaalf gebitsmodellen in articulatoropstelling. De onderlinge beelden zijn vergeleken op gebitselement niveau. Een correlatie tussen de TRIOS en articulatie papier is getoetst middels de Spearman rang correlatie toets. Een overeenstemming tussen de TRIOS en T-Scan is getoetst middels een succespercentage en Cohen’s kappa.

Resultaten

De Spearman rang correlatie toets laat een significante, matige tot redelijke positieve correlatie zien: rs = 0.585, p < 0,05. De resultaten van het succespercentage laten een overeenstemming zien van 37,5% (95% BI, (17,05%, 57,95%)). Cohen’s kappa demonstreert geen tot een geringe overeenstemming: κ = 13,1% (95% BI, (-2%, 38%)).

Discussie

Occlusieregistratie middels de TRIOS lijkt een beeld te verschaffen vergelijkbaar met articulatiepapier maar verschaft waarschijnlijk geen informatie over de het zwaarst belaste gebitselement. Reproduceerbaarheid van de onderlinge registratietechnieken is ter discussie gesteld.

Conclusie

Een positieve matige tot redelijke correlatie is vastgesteld tussen de grootte van het markeringsoppervlak van de TRIOS en het articulatiepapier. Geen overeenstemming is gevonden tussen de TRIOS en de T-Scan betreffende het aanwijzen van het zwaarst belaste gebitselement

Begeleiders: dr. C.M. Kreulen en drs. A.J. de Rijk.

Beoordeling door jury

De jury waardeert de winnende scriptie van Suze de Boer vooral vanwege de grondige analyse van de resultaten en de goede tekstuele samenhang. Het door Suze getoonde niveau van kennis en inzicht was bovendien zeer hoog.

Tweede prijs

De tweede prijs is uitgereikt aan Rosemarijn Muijen (RU Nijmegen) voor haar master scriptie: Het verloop van pathologische gebitsslijtage bij patiënten zonder behandelwens.

Derde prijs

De derde prijs is uitgereikt aan Özgür Karaoğlu: The Effect of Indirect Pulp Treatment and Pulpotomy on the Survival of Primary Molars

De Nederlandse Wetenschappelijke Vereniging van Tandartsen (NWVT) heeft in samenwerking met TandartsPraktijk de jaarlijkse NWVT-TP master scriptieprijs ingesteld. Masterscripties vanuit de Faculteit der Tandheelkunde in Amsterdam (ACTA), Nijmegen (Radboud UMC) en Groningen (UMCG) dingen mee naar deze prijs. De jury heeft de inzendingen beoordeeld op geschiktheid en relevantie voor de tandarts algemeen practicus.

Foto: Suze de Boer©

Het nauwkeurig bestuderen van fracturen in de eerste molaren is lastig, vanwege de lastige bereikbaarheid, technologische beperkingen of meetfouten. Uit nieuw onderzoek is echter gebleken dat een cone-beam CT scan (CBCT) nog wel eens een oplossing zou kunnen bieden voor deze problemen.

CBCT beelden versus parodontale sondering en röntgenfoto’s

Hoofdonderzoeker Wenjian Zhang, PhD aan de afdeling diagnostische en biomedische wetenschappen aan de University of Texas School of Dentistry in Houston, en zijn team vergeleken de resultaten van CBCT beelden, parodontale sondering en röntgenfoto’s van 83 patiënten (42 vrouwen, 41 mannen) met chronische parodontitis met elkaar.

Fracturering voorste kiezen

In het onderzoek werd gekeken naar de fracturering van de eerste molaren, wat gebeurt op het moment dat de parodontitis zorgt dat een deel van het bot in de tanden verloren gaat. Er werden drie categorieën voor fracturering gedefinieerd, variërend van weinig fractuering tot ernstige fracturering, resulterend in een tunnel.

Meer precisie en klinische informatie

De resultaten van het onderzoek tonen aan dat zelfs een verouderde versie van de CBCT scanner significant meer gedetailleerde klinische informatie over fracturering kan tonen dan de andere technieken. Daarnaast geeft de CBCT scan verreweg de meest nauwkeurige informatie, met een precisie tot wel 2 decimalen in millimeters. De röntgenfoto’s kunnen bijvoorbeeld slechts tonen of er een fractuur aanwezig is, niet hoe groot deze is.

Beperkingen CBCT scan

Het gebruiken van CBCT scans heeft echter ook een aantal beperkingen. De auteurs raden daarom aan om CBCT scans met name voor complexe gevallen te gebruiken, waarbij de normaal gebruikte methoden niet genoeg informatie bieden.

Bron:
BMC Oral Health

Per 6 februari 2018 is de regelgeving op het gebied van stralingsbescherming veranderd. Vanaf die datum is het Besluit basisveiligheidsnormen stralingsbescherming van kracht, dat in de plaats is gekomen van het Besluit bestralingsbescherming. Wat er is veranderd voor tandartspraktijken, wordt hier voor u op een rijtje gezet. Met inhoudslijst voor KEW-dossier.

Besluit basisveiligheidsnormen stralingsbescherming

Het Besluit basisveiligheidsnormen stralingsbescherming (Bbs) is gebaseerd op  de Euratom ‘’Basic Safety Standards’’ richtlijn van de Europese Unie, dat er voor zorgt dat voor de hele Europese Unie dezelfde eisen voor stralingsbescherming gelden. Het is van toepassing op iedereen die te maken heeft met risico’s van ioniserende straling: werknemers, patiënten en bevolking. Ten opzichte van het oude besluit zijn er voor de Nederlandse situatie, en specifiek de regels die van toepassing zijn op de tandheelkundige praktijk, niet heel veel wijzigingen ten opzichte van het voorgaande Besluit Stralingsbescherming. Toch zijn er met de invoering van het Bbs enkele zaken enigszins aangepast en per 6 febrauri geëffectueerd.

Registratieplicht

In het Bbs is een registratieplicht opgenomen voor röntgentoestellen. Deze vervangt de meldingsplicht uit het oude besluit. De registratie verloopt via de website van de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS). Alle toestellen, dus ook de reeds gemelde röntgentoestellen, dienen (opnieuw) te worden geregistreerd. Hierbij geldt een overgangstermijn van twee jaar: de nieuwe registratie moet voor 6 februari 2020 zijn aangevraagd.

Conebeam CT toestellen

Alle Conebeam CT toestellen zijn vanaf 6 februari 2018 vergunningplichtig. Voorheen gold dat alleen voor toestellen met een hoogspanning boven 100 kiloVolt, maar per 6 februari vallen moet dus voor  conebeam CT toestellen een vergunning worden aangevraagd, ook voor de toestellen die onder het oude besluit gemeld werden. Als een praktijk over een Conebeam CT toestel beschikt en hiervoor dus een vergunning moet aanvragen, dan vallen alle andere toestellen uit de praktijk ook onder die vergunning. Ook hierbij geldt een overgangstermijn van twee jaar. Als u al een vergunning heeft, hoeft u niets te doen.

Toezichthoudend Medewerker Stralingsdeskundige

De tandarts of specialist is Toezichthoudend Medewerker Stralingsbescherming (TMS). Deze moet de opleiding TMS voor tandheelkunde (basisniveau) volgen. De overheid heeft er voor gekozen om de stralingsopleidingen voor beroepsbeoefenaars niet meer generiek te laten zijn, maar specifiek gericht op de toepassingen binnen het vakgebied. Zo zijn er aparte eindtermen gedefinieerd voor diverse beroepsgroepen, waaronder bijvoorbeeld tandartsen, dierenartsen en radiologisch laboranten.   Voor tandartsen die de generieke 5A/m en 4A/m opleidingen hebben afgerond geldt dat hun deskundigheid geldig blijft.

De TMS is verantwoordelijk voor het uitvoeren van of toezichthouden op de stralingshandelingen en moet er voor zorgen dat de protocollen en procedures bekend zijn en gevolgd worden. Ook moet hij er zorg voor dragen dat de medewerkers opgeleid dan wel bij- of nageschoold worden en dat de prestatietesten en controles jaarlijks worden uitgevoerd. Nieuw is dat bij de prestatietesten ook de lekstraling gemeten moet worden en dat de organisatie die kwaliteitscontroles en onderhoud uitvoert daarvoor een vergunning moet hebben.

De TMS moet samenwerken met de stralingsbeschermingsdeskundige.

Stralingsbeschermingsdeskundige

De Stralingsbeschermingsdeskundige (voorheen Stralingsdeskundige niveau 2 en 3) maakt, controleert en accordeert de stralingsrisicoanalyse. Dit hoeft niet jaarlijks te gebeuren. Als er geen veranderingen zijn, is het eens per vijf jaar opnieuw beoordelen voldoende. Wel jaarlijks moet hij de prestatietesten checken.

Bij- en nascholing

Tandartsen en medewerkers die met röntgenapparatuur werken moeten minimaal eens in de vijf jaar aan bij- of nascholing doen. Deze nascholing hoeft niet per se over stralingshygiëne te gaan, over radiologie, waarbij rechtvaardiging van röntgendiagnostiek en ALARA een belangrijk thema zijn in de nascholing, mag ook. Ook voor medewerkers die onder toezicht röntgenfoto’s maken is de nascholing verplicht. Bewijzen van de gevolgde nascholing moeten worden gedocumenteerd in het KEW-dossier

Scholing Conebeam CT toestel

Gebruikers van een Conebeam CT toestel zijn verplicht de opleiding TMS voor tandheelkunde (Conebeam CT) te volgen (de vroegere 4A/m opleiding). Waarschijnlijk komt er een verplichte driejaarlijkse nascholing. Voor verwijzende tandartsen komt er een beperkt scholing.

Patiëntinformatie

De tandarts of MKA-chirurg die een röntgenopname indiceert, is verantwoordelijk voor de diagnostiek. In geval van verwijzing dient de verwijzend tandarts voor voldoende informatie te zorgen. In het dossier van de patiënt (en/of in de verslagbrief) moet de reden (rechtvaardiging) van de opname opgenomen worden. Daarnaast moeten de diagnostische bevindingen, inclusief de relevante toevalsbevindingen, vermeld worden en wie de opname heeft gemaakt.

Inhoud KEW-dossier

Het KEW-dossier bevat alle documenten die betrekking hebben op de röntgenapparatuur en de uitvoering van de stralingshandelingen (het maken van de röntgenopnamen). Het KEW-dossier hoeft niet in een portal geplaatst te zijn; het mag ook op papier of digitaal in de praktijk aanwezig zijn.

Het dossier bevat:

• certificaat dat de deskundigheid van de Toezichthoudend Medewerker Stralingsbescherming (TMS) aangeeft; deze deskundigheid heeft in de loop der jaren verschillende namen gehad, waarvan de stralingsdeskundigheid niveau 5A/m de bekendste is;
• in geval van gebruik van een Cone Beam CT toestel: het certificaat dat aangeeft dat de verantwoordelijk TMS specifiek op deze stralingstoepassing in de tandheelkunde geschoold is;
• de namen van de behandelend tandartsen die medische verantwoordelijkheid dragen voor radiologische verrichtingen (ANVS verordening artikel 4.1);
• bewijzen van de gevolgde nascholing in de radiologie en stralingsbescherming van alle personen die zich met stralingshandelingen in de praktijk bezighouden (dus ook assistentes die röntgenfoto’s maken (BbS artikel 5.14 en toelichting));
• registratie BIG-register;
• naam rechtspersoon, verantwoordelijke stralingsbeschermingsdeskundige en TMS;
• de plaats waar de stralingshandelingen worden verricht (het praktijkadres);
• aanwijzing tandarts(en) – TMS door ondernemer;
• omschrijving taken en verantwoordelijkheden TMS;
• overzicht van de in gebruik zijnde röntgentoestellen met hun karakteristieken;
• kopie van de registratie van de röntgentoestel(len) of de vergunning;
• stralingsrisicoanalyse (met daarin de aard en omvang van de stralingshandeling en de beoordeling van de risico’s);
• uittreksel Kamer van Koophandel;
• overzicht organisatorische maatregelen voor dosisreductie, indien van toepassing;
• instructies en werkprotocollen;
• verklaring van de leverancier van het röntgentoestel dat dit aan de wettelijke eisen voldoet bij oplevering; gegevens van de acceptatietest;
• overzicht van de jaarlijkse controle op de doeltreffendheid en het juiste gebruik van beveiligingsmiddelen en technieken;
• uitkomsten prestatietests (periodieke controle van het röntgentoestel (elektrisch, mechanisch en stralingshygiënisch)) inclusief de naam van degene die de meting heeft verricht, de datum en het gebruikte meetinstrument;
• overzicht van eventueel gepleegd onderhoud aan de röntgentoestellen.

Bron:
Dr. Erwin Berkhout, hoofd van de sectie Tandheelkundige Radiologie van ACTA, stralingsbeschermingsdeskundige en eigenaar van een algemene tandartspraktijk.

Vanaf 6 februari 2018 zal er een nieuwe regelgeving wat betreft radiologie van start gaan: het Besluit Basisveiligheidsnormen stralingsbescherming (Bbs). Voor mondzorgpraktijken zal dit gevolgen hebben.

Belangrijkste veranderingen

Dit zijn de belangrijkste veranderingen die dit besluit met zich mee brengt:

• Röntgenapparatuur krijgt nu een registratieplicht. Hierbij vervalt de voorheen vereiste meldplicht. Dit is enkel van toepassing op röntgentoestellen.
• Conebeam CT vereist een volledige vergunningsplicht, ook bij een output lager dan 100 kV.
• In het KEW-dossier wordt nu ook de naam van de stralingsdeskundige vermeld.
• Zowel voor tandartsen als personeel dat opnamen maakt in opdracht van de tandarts, geldt 1x per 5 jaar een nascholingsplicht.

Aanpassing richtlijn

Door deze nieuwe wetgeving zal ook de richtlijn Tandheelkundige radiologie aangepast moeten worden. Dit wordt voorbereid door de KNMT. De richtlijn zal eind februari 2018 in concept klaar zijn. Tandartsen kunnen hier dan op reageren.

Voor de registratie- en vergunningsplicht zal een overgangstermijn van 2 jaar van toepassing zijn.

Bron:
knmt.nl